Nếu không có sự chuẩn bị đúng và đủ của phụ huynh, trẻ rất dễ bị “sốc học đường”, dẫn đến những phản ứng tiêu cực như bỏ ăn, lo sợ khi đến trường hoặc chán ghét việc học.
Cô Lê Thị Minh Tâm, giáo viên Trường Tiểu học Hải Vân (quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) chia sẻ tâm thế phụ huynh có con vào lớp Một thành 2 nhóm. Trái ngược với nhóm có tâm lý lo lắng, căng thẳng là những phụ huynh xem đó là chuyện bình thường, xong mẫu giáo thì phải lên lớp Một. Tâm lý của phụ huynh sẽ ảnh hưởng nhiều đến tâm trạng và hành trang của trẻ trong thời gian đầu đến trường.
Nhiều giáo viên lớp Một cho rằng, phụ huynh cần phân biệt việc cho trẻ học trước chương trình lớp Một và làm quen để chuẩn bị vào lớp Một. Chẳng hạn như cho trẻ tập tô, làm quen với chữ cái, tập đếm… bằng các trò chơi là phù hợp. Thế nhưng, sẽ là lợi bất cập hại nếu cho con học ghép vần, luyện viết chữ đẹp, làm toán… khi vẫn đang ở tuổi mẫu giáo lớn. Quá trình dạy - học ở các trường mầm non đã tiếp cận được với nội dung, phương pháp giảng dạy ở bậc tiểu học. Sự tiệm cận giữa mầm non và lớp Một ngày càng tốt hơn.
Cô giáo mầm non sẽ hướng dẫn những yêu cầu cơ bản nhất để trẻ làm quen với môi trường ở lớp Một. Chính vì vậy, phụ huynh cần chú trọng đến khả năng làm chủ tiếng Việt của trẻ. Trẻ phải nói năng lưu loát, có thể kể được những câu chuyện ngắn, tự tin khi trò chuyện với người lớn, diễn đạt được mong muốn của bản thân. Khả năng thích ứng học đường bao gồm các kỹ năng như sự chủ động, tự tin, dễ hòa nhập, thích thú đến trường… chứ không chỉ đơn thuần là đọc thông viết thạo khi trẻ vừa mới bước vào lớp Một.
Theo một số chuyên gia tâm lý giáo dục cũng như cán bộ quản lý các trường tiểu học, lý tưởng nhất về giáo dục lớp 1 là hãy để trẻ vào lớp Một trong sáng như “tờ giấy trắng” bởi cái gì lần đầu tiên tiếp xúc sẽ gây tò mò, hấp dẫn. Thế nhưng, cũng có giáo viên đã hài hước nói rằng, đã là giấy trắng thì phải trắng hết, đằng này giấy trắng ít quá mà giấy màu lại nhiều, lại còn nhiều màu khác nhau nên giáo viên lớp Một thành ra tưởng nhàn trong dạy chữ nhưng lại thành ra khó khăn hơn nhiều.
“Trong một lớp học, những em được cô giáo khen vì đã biết trước do được học trước sẽ sinh ra tính tự kiêu còn những em chưa học thì sẽ tự ti. Nếu các em có cùng xuất phát điểm giống nhau thì không có hiện tượng này”, giáo viên dạy lớp Một tâm sự .
Trong tất cả kỹ năng học đường cần có thì khả năng tập trung của trẻ trong thời gian đầu của năm học lớp Một là khó nhất. Sự tập trung, khả năng tuân thủ kỷ luật của lớp học, hợp tác với giáo viên, bạn bè trong bài học là những yếu tố quan trọng, quyết định đến hiệu quả học tập của học sinh lớp Một. Phụ huynh có thể rèn luyện sự tập trung bằng cách yêu cầu trẻ làm một số nhiệm vụ như vẽ tranh, tô màu, đố chữ cái; ngồi trên bàn học ngay ngắn trong khoảng thời gian 30 - 45 phút. Điều này làm tăng sự tập trung chú ý cho trẻ.
Cha mẹ cần trò chuyện để các bé biết khi trở thành học sinh lớp Một, bên cạnh nhiều điều thú vị, sẽ phải quen với việc đi học đúng giờ, ở trường phải học cách tự lập từ bữa ăn, giấc ngủ cho đến chuyện vệ sinh… Chính vì vậy, trong thời gian con chuẩn bị vào lớp Một, phụ huynh cần tập cho trẻ kỹ năng giao tiếp, biết thể hiện khi cần người lớn hỗ trợ nhu cầu cá nhân như vệ sinh, khát nước, đau ốm. Phụ huynh hãy kiên nhẫn lắng nghe, khơi gợi để trẻ kể chuyện trường, lớp; tìm hiểu con sợ gì, thích gì để có thể hỗ trợ kịp thời.
Học sinh lớp Một thích ứng với môi trường mới nhanh hay chậm một phần phụ thuộc vào hành trang “chống sốc” của phụ huynh.
