Cần chính sách đưa người lao động trở lại
Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, cho biết, Việt Nam đang là địa điểm thu hút về công nghiệp điện tử trên thế giới. Hiện có 6 công ty điện tử lớn nhất đã xuất hiện ở Việt Nam. Tuy nhiên, ngành công nghiệp điện tử thiếu lao động sau dịch.
Bà Hương cho biết, đại dịch ảnh hưởng vô cùng lớn tới sản xuất điện tử, đặc biệt khu vực TPHCM và các tỉnh, thành phía Nam. Tính tới ngày 21/10, các doanh nghiệp điện tử phía Nam mới thu hút được khoảng 60 - 70% lao động quay trở lại làm việc. Nguyên nhân là do tỷ lệ lao động tiêm đủ 2 mũi vắc-xin chưa cao. Nhìn chung, tình trạng thiếu lao động vẫn đang khá trầm trọng.
Bên cạnh đó, bà Hương cũng cho biết, hiện nay, các doanh nghiệp FDI vẫn đánh giá đào tạo của lao động Việt Nam chưa theo kịp nhu cầu của doanh nghiệp. Hầu hết doanh nghiệp khi tuyển công nhân đều phải đào tạo lại, mất ít nhất 1 tuần đến cả tháng với lao động giản đơn. Với công nhân đứng máy phải mất vài tháng hoặc cử ra nước ngoài để đào tạo lại...
Ông Nguyễn Văn Bé, Chủ tịch Hiệp hội các Doanh nghiệp khu công nghiệp TPHCM, cho hay, đợt dịch vừa qua khiến 800 nhà máy trong khu công nghiệp phải đóng cửa, 700 nhà máy thực hiện 3 tại chỗ. Theo đó, các doanh nghiệp phải thuê khách sạn, tốn thêm chi phí để thuê chỗ ở cho công nhân. Ông Bé mong muốn cần có chính sách để đưa người lao động trở lại làm việc.
Thông tin về tình hình lao động, đại diện Sở LĐ-TB&XH TPHCM, cho biết, 60% doanh nghiệp sản xuất kinh doanh bắt đầu khôi phục sản xuất và đang có nhu cầu tuyển dụng khoảng 9 nghìn người lao động ở nhiều ngành nghề.
Đại diện Sở LĐ-TB&XH TPHCM cho biết, các doanh nghiệp sản xuất ở ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có nhu cầu tuyển dụng lao động rất lớn. Bởi, hầu hết các cơ sở đều mong muốn đáp ứng các đơn hàng cho thời điểm cuối năm.
Để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động, TPHCM đang có kế hoạch xây dựng 1 triệu căn nhà giá rẻ cho công nhân. Đây cũng là giải pháp lâu dài, căn cơ để bảo đảm cuộc sống an sinh, xã hội cho người lao động. Bên cạnh đó, đại diện Sở LĐ-TB&XH TPHCM cũng cho biết, hiện nay nhiều lao động khi quay trở lại không muốn làm lại nghề cũ. Do vậy, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trung tâm giới thiệu việc làm cũng cần bắt tay để bồi dưỡng, đào tạo lại người lao động.
Xây dựng đề án về phát triển giáo dục nghề nghiệp
Để khôi phục lại thị trường lao động hậu Covid-19, TS Vũ Xuân Hùng, Vụ trưởng Vụ Đào tạo chính quy, cho biết, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp đang xây dựng 2 phương án. Phương án 1 là đưa học sinh, sinh viên đi thực hành, thực tập tại doanh nghiệp.
Theo đó, đưa 500 nghìn học sinh, sinh viên cơ bản (năm 1, năm 2); 500 nghìn học sinh, sinh viên thành thạo (năm 2 hoặc năm 3) vào làm việc tại doanh nghiệp. Trong đó, riêng khu vực trọng điểm Đông Nam Bộ có khoảng gần 200 nghìn học sinh, sinh viên thuộc cơ sở giáo dục nghề nghiệp có thể tham gia tại doanh nghiệp.
Phương án 2 là tiếp tục đẩy mạnh tuyển sinh, tổ chức đào tạo ở các trình độ của giáo dục nghề nghiệp. Theo đó, học sinh, sinh viên sẽ được vừa học vừa làm tại doanh nghiệp để đảm bảo nâng cao tay nghề.
Ông Hùng nhấn mạnh, hai phương án trên có thể huy động được học sinh, sinh viên tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh trong bối cảnh Covid-19 đang cần người lao động. Điều này cũng đảm bảo được mục tiêu nâng cao tay nghề cho học sinh, sinh viên. Cùng với đó là tăng cường đào tạo nghề cung ứng cho doanh nghiệp góp phần bảo đảm chuỗi cung ứng lao động, khôi phục sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội.
GS.TS Nguyễn Đức Lân, ủy viên Tiểu ban Giáo dục nghề nghiệp cho rằng, để nguồn nhân lực Việt đáp ứng các chuẩn mực của lao động toàn cầu, cần một đề án về phát triển giáo dục nghề nghiệp. “Đề án này sẽ giúp doanh nghiệp, người sử dụng lao động, các chuyên gia có cái nhìn tổng thể về giáo dục nghề nghiệp. Từ đó, có các kiến nghị về chính sách để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao một cách bài bản. Đồng thời, đề án sẽ giúp giáo dục nghề nghiệp có thể đào tạo được những lao động có tay nghề, đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp” - ông Lân nói.
TS Trương Anh Dũng, Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, cho rằng: “Thực tế, khi đại dịch Covid-19 bùng phát, nền kinh tế bị ngừng trệ, nhiều doanh nghiệp phải cho lao động ngừng, giãn hoặc nghỉ việc. Tỷ lệ thất nghiệp tăng nhanh và mạnh, cùng với việc nhiều lao động rời bỏ thị trường lao động là điều dễ hiểu.
Ngược lại, khi vắc-xin đã được triển khai tiêm phòng trên diện rộng, dịch bệnh đang dần được kiểm soát, kinh tế bắt đầu hồi phục. Doanh nghiệp thực hiện việc tăng tốc sản xuất, kinh doanh sẽ dẫn đến việc tăng cao nhu cầu lao động, việc thiếu hụt lao động cũng có thể xảy ra”.
Trong bối cảnh này, ông Dũng cho rằng, doanh nghiệp cần nhân lực có kỹ năng nghề, cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần doanh nghiệp để giúp học sinh, sinh viên thực hành. Điều này cần sự chung tay của cả các cơ quan quản lý Nhà nước.
Theo dự thảo Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế giai đoạn 2022 - 2023 đang được xây dựng, việc hỗ trợ an sinh xã hội, đào tạo nghề, phát triển thị trường lao động cũng là một trong những nội dung quan trọng. Nhiều giải pháp đang được nghiên cứu để hỗ trợ các doanh nghiệp. Trong đó có vấn đề đào tạo nghề nghiệp để góp phần bảo đảm chuỗi cung ứng lao động, giúp doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh.
