Đây là điều rất quan trọng, giúp người học từng bước mở cánh cửa tri thức rộng lớn.
Không học thêm vẫn rinh… giải thưởng
Từng là thủ khoa đầu vào trong kỳ tuyển sinh lớp 10 của Trường THPT Năng khiếu (ĐH Quốc gia TPHCM) và giành giải Nhất quốc gia môn Toán khi còn là học sinh lớp 11, đồng thời là chủ nhân của tấm Huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế 2019 -Nguyễn Nguyễn (hiện là SV năm nhất Trường ĐH Khoa học Tự nhiên) cho biết: Suốt những năm phổ thông em chưa từng đi học thêm, kể cả tiếng Anh cũng… tự học ở nhà.
Nói về động lực để học tốt môn Toán, Nguyễn cho biết: Em say mê Toán từ khi học tiểu học và quyết tâm theo đuổi nó. Với nhiều người Toán là môn học với các con số, phép tính khá khô khan… nhưng với Nguyễn, nó cũng như nhiều môn học khác, có những điều thú vị, hấp dẫn. “Học Toán vô cùng thú vị, một bài toán sẽ có một đáp số, nhưng sẽ có nhiều con đường đi đến đáp số đúng, quan trọng là mình cảm thấy hứng thú với từng con đường và chọn ra con đường ngắn nhất, hay nhất để đi”.
Về “bí kíp” học tập, mỗi ngày Nguyễn đều dành thời gian cho môn Toán nhiều hơn các môn học khác một chút, chủ yếu chủ động trong học tập, rèn kỹ năng tự học, làm các bài tập nâng cao; Tìm kiếm và đọc nhiều tài liệu trong và ngoài nước về Toán để có thêm kiến thức cũng như tham khảo, chọn lọc ra cách giải, học các kỹ năng giải toán…
Nguyễn Nguyễn cho biết thêm: Trước khi vào trường phổ thông năng khiếu, cậu có suy nghĩ như nhiều người rằng, theo học chuyên Toán sẽ phải học rất nhiều, chương trình nặng, phải đi học thêm… nhưng khi vào trường lại hoàn toàn khác. Ở đây, học sinh không bị áp lực về học tập, chủ yếu tự học tập trên nền kiến thức cơ bản, cần thiết mà thầy cô truyền đạt, hướng dẫn ở lớp. Bên cạnh đó là kỹ năng tìm kiếm tài liệu để bổ trợ cho học tập, nghiên cứu, mở rộng kiến thức của bản thân. Với việc rèn kỹ năng tự học hiệu quả, suốt những năm học phổ thông, bản thân Nguyễn cũng chưa từng đi học thêm.
Tương tự Nguyễn Nguyễn, người anh tại Trường Phổ thông Năng khiếu - Hoàng Xuân Nhật, chủ nhân tấm Huy chương Bạc Olympic Tin học quốc tế năm 2018, cũng đề cao kỹ năng tự học với phương châm “học thầy, học bạn, học từ Internet”.
Theo Xuân Nhật, ngoài kiến thức ở trên lớp mà thầy cô hướng dẫn, chủ yếu em tự học, tự tìm kiếm tài liệu, học hỏi kiến thức của các đàn anh đi trước, trao đổi kiến thức với bạn bè chứ chưa từng đi học thêm… Nhật cho rằng: Với môn Tin, có rất nhiều kiến thức luôn được cập nhật thường xuyên nên nếu đã yêu thích môn học này, phải thực sự đầu tư, tập trung theo đuổi bằng nhiều kênh: Học thầy, học các bạn và học qua Internet.
Khi rèn kỹ năng học tập tốt, việc sắp xếp thời gian cho từng môn học cũng sẽ hiệu quả hơn. Ngoài ra, Nhật cũng tham gia vào diễn đàn Tin học, thuật toán VNOI để học hỏi, trao đổi thêm về kiến thức, kinh nghiệm tại các cuộc thi của các anh chị đi trước.
Tự học tiếng Anh qua… thơ
Vũ Phương Thảo tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm TPHCM năm 2017 với danh hiệu “thủ khoa kép” khi là người có điểm cao nhất đầu vào lẫn đầu ra ngành Ngôn ngữ Anh. Cô gái đến từ Đồng Nai khiến nhiều người ngưỡng mộ khi đạt IELTS 8.0 và TOEFL iBT 111/120.
Bắt đầu học tiếng Anh từ năm lớp 1, hồi đó ở Đồng Nai chưa có những trung tâm tiếng Anh lớn và cũng không có giáo viên nước ngoài, Phương Thảo chỉ học với giáo viên Việt Nam và học qua sách vở, nghe băng cassette rồi lặp lại nhiều lần.
Năm học cấp 2, gia đình chuyển lên Sài Gòn, Thảo “liều” ghi danh thi vào đội tuyển học sinh giỏi của trường và may mắn được chọn đi thi cấp quận, thành phố. Nhưng kết quả không như mong muốn, vì thời điểm đó vốn từ vựng và ngữ pháp của Thảo vẫn còn hạn chế. Sau lần “vấp ngã” ấy, Thảo chú tâm nhiều hơn đến việc học ngữ pháp và từ vựng tiếng Anh. Ngoài việc mua thêm sách về để tự học thêm, Thảo tranh thủ thời gian tối đa cho việc học ngoại ngữ: Thức dậy từ 5 giờ sáng để làm bài tập, tranh thủ giờ ra chơi hay giờ chuyển tiết để học thêm từ vựng, sau giờ học thì ở lại phòng lab để luyện tập trên các phần mềm thi thử TOEFL iBT độc quyền của trung tâm đến 9 giờ 30 phút tối.
Thảo bật mí “bí kíp” của mình chính là học tiếng Anh qua thơ, cụ thể đọc và nghe thơ bằng tiếng Anh. “Có lẽ tôi là người khá nhạy cảm với ngôn từ nên rất thích thú với cách các nhà thơ xây dựng hình ảnh, truyền tải thông điệp bằng câu chữ nhịp nhàng trong thơ. Cũng bởi vì thơ thường có nhịp điệu và các từ vần với nhau, nên Thảo học được rất nhiều từ vựng hay từ việc đọc/ nghe đọc thơ. Đặc biệt là học online qua kênh Button Poetry. Đây là một kênh dành cho những ai muốn tìm hiểu thêm, đặc biệt là đối với thể loại Spoken Poetry (thơ nói) để vừa luyện Listening, vừa tăng vốn từ vựng, vừa học cách nhấn nhá trong Speaking.
Không chỉ học giỏi tiếng Anh, các môn khác Phương Thảo cũng luôn giành điểm số rất cao cũng như tham gia rất nhiều hoạt động phong trào, công tác xã hội. Sau khi tốt nghiệp, Phương Thảo theo đuổi phát triển dự án giáo dục tiếng Anh. Vừa qua, Phương Thảo có 1 năm làm thực tập sinh dạy tiếng Anh, vị trí “Visiting Fellow” của Trung tâm Ngoại ngữ thuộc City University of Hong Kong - ngôi trường đứng thứ 52 trên bảng xếp hạng đại học thế giới của QS.
Học đại học từ năm lớp 10
Nguyễn Vũ Khánh Linh được biết đến là một học sinh giỏi Trường THPT chuyên Hạ Long (Quảng Ninh). Không những vậy, nữ sinh này còn là SV xuất sắc của ngành Kỹ thuật phần mềm tại FUNiX (tên viết tắt của FPT University X – Đại học FPT online thuộc Khối giáo dục FPT) khi em hoàn thành 7/8 chứng chỉ trong vòng 20 tuần.
Thời gian học tập trung bình ở FUNiX là 6 tháng/chứng chỉ, Khánh Linh đã hoàn thành cả 7 chứng chỉ trong chưa đầy 2 năm. Đặc biệt, riêng với chứng chỉ 6 – chứng chỉ chuyên viên hệ thống thông tin, nữ sinh 17 tuổi học trong vòng 41 ngày, vượt 80% so với thời gian quy định (30 tuần).
Với niềm đam mê công nghệ, Khánh Linh đăng ký học tại FUNiX từ tháng 7/2018, khi em vừa trúng tuyển vào lớp 10 Tin, Trường THPT chuyên Hạ Long. Với khả năng tự học “thần tốc”, trong vòng 20 tháng, Khánh Linh đã hoàn thành 80% lộ trình của chương trình đại học công nghệ thông tin. Trong thời gian nghỉ học vì dịch Covid-19, Khánh Linh đã kết thúc học kỳ 7 và chuẩn bị làm đồ án tốt nghiệp sau khi học xong chứng chỉ tiếng Anh và Giáo dục quốc phòng. Khánh Linh dự định sẽ hoàn thành chương trình đại học trong tháng 7 tới.
Khánh Linh vui mừng chia sẻ: Em được Chủ tịch tập đoàn FPT Trương Gia Bình tặng 4 phần thưởng đặc biệt vì kỷ lục hoàn thành xuất sắc một chứng chỉ học tập có thời lượng 30 tuần chỉ trong vòng 6 tuần.
Trong cuộc gặp với ông Trương Gia Bình, Khánh Linh cũng chia sẻ mong muốn được đi làm ngay khi tốt nghiệp để có trải nghiệm và tích lũy kinh nghiệm. Sau đó, Linh mong được học tiếp thạc sĩ và ước mơ được sang Mỹ làm việc.
Chủ tịch tập đoàn FPT đã tặng bằng khen cho nữ sinh 17 tuổi. Ông cũng mời Khánh Linh làm việc tại bất cứ công ty thành viên nào thuộc FPT với mức lương khởi điểm 10 triệu đồng/tháng, cấp học bổng thạc sĩ, đồng thời bảo đảm Linh sẽ được sang Mỹ làm việc nếu muốn.
Lối đi riêng
Linh cho hay: Gia đình không mấy khả giả, ba mẹ chỉ làm công nhân, không có điều kiện cho đi học thêm, nên từ khi học tiểu học, mẹ thường mua những gói học trực tuyến các môn văn hóa để em tự học ở nhà.
“Học online có nhiều điều thú vị. Em được xem đi xem lại bài giảng nếu không hiểu. Hơn nữa, trong phần mềm học bài có ghi số điện thoại của thầy cô giáo giảng dạy nên bài nào không hiểu em nhờ mẹ gọi điện để thầy cô hướng dẫn lại”, Khánh Linh chia sẻ.
Lên lớp 6 Linh được mẹ mua cho máy tính riêng. Ngoài giờ học, em giải trí bằng các trò chơi trên mạng. Ham mê chơi game, ban đầu Linh nghĩ sau này mình sẽ trở thành một game thủ.
Thấy con gái thích ứng nhanh với các chương trình học trực tuyến, lại ham mê công nghệ thông tin, nên chị Vũ Thị Thu Vân (mẹ Linh) mày mò tìm hiểu những phương pháp giáo dục phù hợp với con.
Chị Vân kể: Con gái thích gì là chị chiều đấy, chủ yếu là muốn con vui, thích thú mới làm được. Vì thế, việc học song song chương trình đại học khi đang học THPT chị đã tìm hiểu từ khi con gái còn học cấp 2.
Mục tiêu chị Vân đặt ra cho con gái Khánh Linh là đỗ vào trường chuyên sẽ cho con học đại học. Linh cố gắng ôn luyện, khi có được “tấm vé” bước vào Trường THPT chuyên Hạ Long, tháng 7/2018, em được gia đình ủng hộ đăng ký ngành học kỹ sư phần mềm.
Với Linh, vừa học THPT và đại học, ban đầu khá vất vả. Có những lúc, Khánh Linh nản vì không hiểu bài, nhưng được sự động viên của ba mẹ, nhờ thói quen học online từ nhỏ, em tìm mọi cách để hiểu bài. Phần nào chưa hiểu, Linh nghe đi nghe lại, viết ra giấy những gì bản thân chưa hiểu, rồi hỏi thầy cô và các anh chị đi trước.
Khi làm quen với chương trình đại học tại FUNiX, Linh mất tới 6 tháng mới hoàn thành chứng chỉ đầu tiên. Từ các chứng chỉ sau, do quen với chương trình, quen thầy, bạn, Linh không đợi điểm thi mà chuyển sang học chứng chỉ khác. Vì thế, nữ sinh này hoàn thành một chứng chỉ rất nhanh, chỉ hết nửa thời gian thông thường.
Khi được nghỉ vì Covid-19, Linh tận dụng thời gian, mỗi ngày em dành tới 10 tiếng để học. Với chứng chỉ 6 - Chuyên viên hệ thống thông tin Linh chỉ mất 6 tuần để hoàn thành.
Nhận xét về Khánh Linh, thầy Hà Đại Tôn, giáo viên chủ nhiệm lớp 11 Tin, Trường THPT chuyên Hạ Long cho hay: Linh là học trò ngoan, hiền, hòa đồng. Em luôn nỗ lực hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ và là học sinh giỏi.
Gia đình Linh đã có sự lựa chọn hay, một lối đi riêng không chạy theo xu hướng bằng cấp. Điều quan trọng, sau khi học xong chương trình, vừa có kiến thức lại được làm việc trong môi trường em thích. Đây là một ý tưởng mới mẻ, một hướng mở cho những học sinh nào có đam mê. - Thầy Hà Đại Tôn