Tiến sĩ Lorenzo Trombetta, chuyên gia tư vấn của Liên hợp quốc về Trung Đông, đã giải thích về tầm quan trọng của tỉnh này của Syria.
"Deir ez-Zor là điểm nóng quan trọng giữa miền trung và miền đông Syria và là trung tâm chính dọc theo sông Euphrates chảy từ Thổ Nhĩ Kỳ về phía Vịnh", Trombetta nói.
Theo một số ước tính, Deir ez-Zor nắm giữ 70% trữ lượng dầu mỏ của Syria và một mỏ khí đốt lớn. Nó được kết nối thông qua một đường ống đến các mỏ nhiên liệu hóa thạch khác của Syria ở Al-Hasakah và Homs.
"Ngày nay, đây là trung tâm xung đột chính giữa hai khu vực ảnh hưởng", Trombetta nhấn mạnh: Mỹ và lực lượng được hậu thuẫn ở một bên và các nhóm vũ trang Syria liên kết với chính phủ chuyển tiếp mới ở bên kia.
Nhưng ông Trombetta cho rằng Mỹ có thể từ bỏ đồng minh người Kurd bất cứ lúc nào và "thay thế họ bằng các bộ lạc Ả Rập khác trên sông Euphrates".
Trong khi Mỹ dường như sẵn sàng đàm phán về việc người Kurd rút quân tới đông bắc Syria, thì Washington vẫn muốn giữ quyền kiểm soát dầu khí của Syria, chuyên gia chỉ ra.
Ông cho biết Mỹ muốn "duy trì các căn cứ quân sự và các vị trí dọc theo các điểm năng lượng chính của mỏ dầu Al-Omar và nhà máy khí đốt Conoco cũng như các vị trí chiến lược khác dọc theo bờ đông sông Euphrates".
Học giả Trombetta dự đoán sẽ có những trận chiến ngắn hạn đến trung hạn giữa lực lượng người Kurd và phe đối lập Syria – điều này sẽ không chuyển thành một cuộc xung đột lâu dài, vì Mỹ mới là bên nắm quyền quyết định trong khu vực.
Syria sẽ bị chia cắt theo đường lối giáo phái hay vẫn thống nhất?
Sau khi Tổng thống Bashar al-Assad từ chức, câu hỏi đặt ra là người Alawite, Druze, Sunni, Shiite và Kurd sẽ cùng tồn tại như thế nào trong một nhà nước "vá víu".
Trombetta phác thảo những kịch bản tiềm năng:
Kịch bản Libya: Syria có thể chứng kiến "nhiều lực lượng dân quân đối lập chiến đấu với nhau, cố gắng khẳng định quyền kiểm soát các khu vực khác nhau được các thế lực khu vực và quốc tế khác nhau đang chiếm đóng hỗ trợ".
Kịch bản của Lebanon: "Miền trung và miền tây Syria sẽ được thống nhất dưới một nhà nước chính thức... ngoại trừ lực lượng người Kurd ở phía đông và đông bắc".
Các thủ lĩnh quân phiệt của các phe phái và nhóm giáo phái khác nhau "sẽ được chuyển đổi thành các đại diện chính trị hợp pháp".
Chuyên gia Trombetta cho biết kịch bản của Lebanon sẽ là "kịch bản thoải mái nhất cho cộng đồng quốc tế" với một quốc gia mới có thể hợp tác với phương Tây, các vương quốc vùng Vịnh, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Israel.
"Người Sunni chiếm đa số, nhưng trong nhiều thập kỷ không nắm toàn bộ quyền lực. Trong bối cảnh của Lebanon, người Sunni có thể chiếm ưu thế hơn các phe phái khác", chuyên gia nói, đồng thời nói thêm rằng Syria trong tương lai nên áp dụng cách tiếp cận nhạy cảm hơn.
"Không nên có sự phân chia theo giáo phái và cộng đồng về các vị trí và nguồn lực chính trị", chuyên gia nhấn mạnh, "nhưng phải có sự đồng thuận dựa trên các nguyên tắc công dân không liên quan đến giáo phái hoặc cộng đồng đó".
Ông cho rằng mô hình cho một nhà nước Syria mới không nên là một xã hội bán thống nhất đang phải chịu đựng những chia rẽ về giáo phái và sắc tộc.
