(GD&TĐ)-Việc thực hiện đổi mới quản lý giáo dục đại học theo Nghị quyết số 50/2010/NQ-QH12 Quốc hội khóa XII và Chỉ thị số 296/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ được coi là 1 trong 10 sự kiện tiêu biểu nhất của ngành GD&ĐT năm 2010.
 |
| Được sự quan tâm to lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân, với sự chủ động và nỗ lực của toàn ngành và sự ủng hộ của toàn xã hội, công cuộc đổi mới GD đại học Việt Nam nhất định sẽ thành công. |
Năm 2009, lãnh đạo Bộ GD&ĐT đã cùng các trường ĐH, CĐ phân tích nghiêm túc tình hình của hệ thống giáo dục đại học và đã nhất trí đánh giá: Nguyên nhân căn bản, sâu xa của các yếu kém của hệ thống giáo dục đại học chính là sự yếu kém trong quản lý nhà nước về giáo dục đại học và yếu kém trong quản lý của bản thân các trường ĐH, CĐ. Đổi mới quản lý giáo dục đại học là khâu đột phá để phát triển toàn diện hệ thống giáo dục đại học trong mười năm tới.
Ngày 27/2/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ra chỉ thị về đổi mới quản lý giáo dục đại học giai đoạn 2010 – 2012 với những yêu cầu và giải pháp phải được triển khai trong ba năm tới.
GS.Phạm Vũ Luận – Bộ trưởng Bộ GD&ĐT khi còn là Thứ trưởng thường trực Bộ GD&ĐT, trong bài viết “Con đường đổi mới giáo dục đại học” đăng trên Báo GD&ĐT đã cho biết, thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GD&ĐT sẽ triển khai các công việc liên quan đến hoạt động GD đại học trên các lĩnh vực: Đổi mới quy hoạch, kế hoạch; rà soát các chỉ tiêu phát triển hệ thống GD ĐH; triển khai chủ trương định hướng đổi mới cơ chế tài chính trong GD đại học, hướng dẫn và kiểm tra các trường áp dụng mức trần học phí gắn với nâng cao chất lượng đào tạo; phân cấp mạnh mẽ cho các cơ sở đào tạo, đồng thời phát huy cao độ tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tự kiểm soát bên trong của các trường; đẩy mạnh chủ trương đào tạo theo nhu cầu xã hội; tăng cường việc đánh giá và kiểm định chất lượng GD đại học cũng như thanh tra, kiểm tra các hoạt động khác theo đúng quy định; nâng cao năng lực quản lý của cán bộ quản lý trường ĐH, CĐ cũng như công tác nghiên cứu khoa học, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Ngay sau khi Chỉ thị 296/CT-TTg ngày 27/2/2010 của Thủ tướng Chính phủ được ban hành, Bộ GD&ĐT đã xây dựng Chương trình hành động của Bộ về đổi mới quản lý giáo dục đại học giai đoạn 2010-2012; chủ động phối hợp công tác với Đài truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, đồng thời phối hợp với các Bộ, ngành, các địa phương chỉ đạo kịp thời, sâu sát, ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn để các trường tổ chức triển khai Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.
Ngày 6/3/2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Chương trình hành động của Bộ về đổi mới quản lý giáo dục đại học giai đoạn 2010 – 2012 qua 6 đầu cầu truyền hình với 1.396 đại biểu đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các sở GD&ĐT; các ĐH, học viện, các trường ĐH, CĐ trên cả nước. Cùng với đó, đã chỉ đạo tổ chức thảo luận điểm triển khai Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và chương trình hành động của Bộ về đổi mới quản lý giáo dục đại học giai đoạn 2010 – 2012 tại 8 trường đại học đại diện các khu vực, vùng miền trong cả nước.
Một loạt các công việc khác cũng được Bộ GD&ĐT tích cực triển khai như soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật về GDĐH; hoàn thành việc dịch sang tiếng Anh các tài liệu về đổi mới quản lý giáo dục đại học để kịp thời cung cấp thông tin cho các đối tác nước ngoài và các tổ chức quốc tế. Ngày 4/5/2010 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 2333/BGDĐT-GDĐH về việc triển khai thực hiện Điều 48 Quy chế đào tạo trình độ tiến sĩ. Theo đó, từ ngày 15/5/2010, các cơ sở đào tạo tiến sĩ trực tiếp thực hiện toàn bộ quá trình đào tạo tiến sĩ, từ việc ra quyết định công nhận nghiên cứu sinh, thành lập Hội đồng đánh giá luận án các cấp và cấp bằng tiến sĩ cho nghiên cứu sinh.
Việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh năm 2010 của các trường đã gắn với việc thực hiện các điều kiện đảm chất lượng và tình hình thực hiện chỉ tiêu tuyển sinh năm 2009 và “3 công khai”, đồng thời kiên quyết cắt giảm chỉ tiêu tuyển sinh của những trường không thực hiện đúng quy định của Bộ. Đến đầu tháng 2/2010, 100% trường đại học, cao đẳng đã gửi báo cáo tình hình thực hiện 3 công khai (qua email và bằng văn bản) về Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thông qua 3 công khai, các trường từng bước chịu trách nhiệm với nhà nước, người học và xã hội về chất lượng đào tạo của mình. Các cấp quản lý, các tổ chức chính trị xã hội và người học được giám sát, kiểm tra hoạt động đào tạo của các trường.
Theo báo cáo của các trường, đến hết ngày 1/10/2010 đã có 311 trường đại học, cao đẳng báo cáo tình hình triển khai thực hiện Chỉ thị 296, đạt tỷ lệ 76,4% so với tổng số trường đại học, cao đẳng cả nước. Có 302 trường (đạt tỷ lệ 96,5% ) thành lập Ban chỉ đạo đổi mới công tác quản lý giai đoạn 2010-2012; 245 trường (đạt tỷ lệ 78,8%) xây dựng cam kết chất lượng đào tạo; 183 trường (đạt tỷ lệ 58,8%) xây dựng và công bố chuẩn đầu ra ngành đào tạo; 218 trường (đạt tỷ lệ 70,1%) tổ chức xây dựng, rà soát, bổ sung các chỉ số trong chiến lược phát triến trường giai đoạn 2011-2015, định hướng đến 2020.
Các trường đã tổ chức nghiên cứu quán triệt, thảo luận nghiêm túc và triển khai tích cực Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Chương trình hành động của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thông qua thảo luận, đã nâng cao nhận thức của lãnh đạo trường, giảng viên, các bộ công nhân viên và sinh viên về yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo là sứ mạng thiêng liêng, là tên tuổi, thương hiệu, vị trí và sự sống còn của mỗi trường trong quá trình phát triển. Các trường thể hiện quyết tâm và đồng thuận cao với Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và chương trình hành động của Bộ. Đồng thời, đề xuất các giải pháp thiết thực để đảm bảo và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo và đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội là nhu cầu cấp thiết hiện nay, là sự sống còn của các trường.
Các ý kiến thảo luận đã đi sâu phân tích các điểm mạnh, yếu của trường mình, nguyên nhân cụ thể làm chất lượng đào tạo chưa cao, còn tiêu cực trong các hoạt động của trường và đề xuất các giải pháp cụ thể để từng bước khắc phục những hạn chế, yếu kém đó.
Có thể nói, việc triển khai thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Chương trình hành động của Bộ GD&ĐT trong thời gian qua đã có những kết quả đáng khích lệ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ĐH. Như Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân khẳng định: Với Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đổi mới quản lý giáo dục đại học 2010 - 2012, bám sát thực tiễn, vận dụng đồng thời năm loại quy luật, quy tắc chi phối hoạt động của hệ thống giáo dục đại học, tin rằng, quản lý giáo dục đại học sẽ có đổi mới căn bản sau ba năm, tạo tiền đề quan trọng nhất để giáo dục đại học đổi mới cơ bản, toàn diện trong giai đoạn 2010 - 2020.
Hiếu Nguyễn
