Tại hội nghị phát triển người tham gia bảo hiểm xã hội ngày 13/2, Tổng Giám đốc Nguyến Thế Mạnh cho biết, tiền chậm đóng phải tính lãi gần 14.100 tỷ đồng.
Nói như Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu, 200 nghìn người bị nợ bảo hiểm xã hội đồng nghĩa với 200 nghìn gia đình gặp khó khăn. Tuy nhiên, đó mới chỉ là chuyện trước mắt! Lao động bị nợ bảo hiểm xã hội sẽ không chốt được sổ bảo hiểm xã hội.
Vì vậy, họ sẽ không được hưởng lương hưu, chế độ thai sản, ốm đau, tai nạn lao động khi làm việc... Hàng trăm nghìn người về hưu không biết sống bằng gì là vấn đề an sinh xã hội rất lớn trong tương lai.
Một điều đáng lo ngại không kém là tình trạng doanh nghiệp chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội sẽ khiến người lao động mất niềm tin vào hệ thống bảo hiểm xã hội. Từ đó, họ có thể quyết định rút bảo hiểm xã hội một lần cho “an toàn”! Như vậy gánh nặng an sinh sẽ càng lớn hơn nữa.
Với những hệ quả như vậy, giải quyết vấn đề 200 nghìn lao động bị nợ bảo hiểm xã hội là việc cấp bách đặt ra lúc này. Các chuyên gia trong lĩnh vực lao động và cả Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất một số giải pháp.
Chẳng hạn, sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội để hỗ trợ người lao động bị nợ bảo hiểm xã hội. Bên cạnh đó, có thể nghiên cứu bổ sung phương án phong tỏa tài khoản của doanh nghiệp hoặc công khai trên phương tiện thông tin đại chúng về chuyện nợ đóng bảo hiểm, từ chối cho những doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội tham gia đấu thầu.
Đặc biệt, quá trình sửa Luật Bảo hiểm xã hội tới đây rất cần có những điều chỉnh phù hợp để xử lý được vấn nạn doanh nghiệp nợ đọng, trốn đóng. Không giải quyết hiệu quả vấn đề này sẽ dẫn đến tình trạng “nhờn luật”, làm vấn nạn nợ đọng, trốn nộp bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp càng trầm trọng hơn.
Thực tế hiện nay, bên cạnh chế tài xử phạt hành chính, người lao động còn được bảo vệ thông qua tổ chức công đoàn, cơ quan bảo vệ quyền lợi đồng hành với người lao động tại doanh nghiệp.
Pháp luật hiện hành cho phép người lao động có quyền đình công, bãi khóa, tự mình khởi kiện, hoặc cơ quan công đoàn có quyền khởi kiện vụ án lao động tại tòa án có thẩm quyền trong trường hợp cần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể người lao động. Khung pháp luật như vậy được đánh giá là khá linh hoạt.
Tuy nhiên vai trò của công đoàn, cơ quan thực thi hữu quan và những bên có trách nhiệm bảo vệ người lao động vẫn còn mờ nhạt. Vì thế, đi cùng với những giải pháp nêu trên, điều đặc biệt quan trọng là phát huy hiệu quả vai trò của công đoàn, cơ quan thực thi hữu quan và những bên có trách nhiệm bảo vệ người lao động.
