Từ ngày 1/6, khoảng 37 nghìn hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu 1 tỉ đồng/năm thuộc một số ngành nghề như ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí… bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền được kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Với quy định về thuế này, nhiều người tiêu dùng sử dụng các dịch vụ ăn uống, bán lẻ đã nhận thấy sự thay đổi.
Sự thay đổi đã được người bán hàng áp dụng ngay sau ngày 1/6. Dịch vụ ăn uống là rõ nhất. Nhiều quán ăn trước đây chấp nhận hai hình thức thanh toán là tiền mặt hoặc chuyển khoản thì nay ghi rõ trên bảng treo trước quán: “Quán chỉ nhận tiền mặt, không nhận chuyển khoản”. Khách ăn nào có thói quen chuyển khoản lâu nay, giờ tẽn tò thật sự vì lơ đễnh không xem thông báo, ăn xong tô bún mà… túi không có tiền mặt!
Sở dĩ có việc “không nhận chuyển khoản” như thế là vì, các hộ kinh doanh các dịch vụ nói trên từ ngày 1/6 đã không còn nộp thuế theo hình thức khoán như trước đây mà là nộp thuế theo thực tế. Các hộ kinh doanh nhỏ lẻ sợ một khi đã kết nối với cơ quan thuế và xuất hóa đơn điện tử sau mỗi đơn hàng bán ra sẽ cao hơn số thuế mà họ phải nộp theo hình thức khoán trước đây.
Chính quy định này đã tạo tâm lý tiêu cực cho người bán hàng, rằng từ nay họ phải đầu tư máy móc, thiết bị để có thể kết nối với cơ quan thuế gây tốn kém thêm, đồng thời họ sợ bị giảm lợi nhuận, mất khách hàng nếu như phải cộng thêm thuế VAT mỗi khi xuất hóa đơn.
Để gỡ lại tiền thuế VAT sẽ phải nộp cho cơ quan thuế nếu như có máy kết nối bắt buộc, chủ nhân các dịch vụ bán hàng sẽ cộng thêm một khoản nào đó, ví dụ tô bún mọi khi 40.000đ, nay tăng thêm 5.000đ chẳng hạn. Một khi tăng như thế, dù là 5.000đ thôi nhưng không phải khách nào cũng chấp nhận đóng thêm với lý do là để chủ quán nộp thuế VAT như bên thuế quy định.
Nhưng “trốn” hình thức chuyển khoản như vậy, liệu có né được thuế không? Có thể trong buổi giao thời tranh tối tranh sáng khi áp dụng nộp thuế theo quy định mới thì người bán hàng có thể trốn được thuế nhưng sẽ nhận lấy hậu quả phiền phức sau này.
Né thuế bằng việc không chấp nhận chuyển khoản hoặc ghi nội dung chuyển khoản khác với thực tế, theo các chuyên gia, cách làm này không làm thay đổi bản chất doanh thu chịu thế. Nghĩa vụ thuế phát sinh tại thời điểm chuyển giao hàng hóa hoặc hoàn thành dịch vụ, không phụ thuộc vào việc tiền đã được chuyển khoản hay chưa.
Nhưng bắt buộc các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ/năm phải minh bạch trong thu chi và có hóa đơn điện tử như quy định, liệu có ép người kinh doanh nhỏ lẻ quá không? Thực ra là không ép uổng ai cả mà cơ quan thuế chỉ muốn các hộ kinh doanh phải bạch hóa mọi thông tin liên quan đến kinh doanh. Nộp thuế theo hóa đơn chứ không khoán như trước là một hình thức văn minh, nó tạo sự công bằng cho tất cả các hộ kinh doanh.
Sau một vài ngày triển khai hóa đơn điện tử, đã xảy ra những trục trặc, đây là điều khó tránh khỏi. Chưa quen rồi sẽ quen, trục trặc rồi sẽ được khắc phục. Công cuộc số hóa là một trong những cải cách để tiếp cận với văn minh nhân loại trong đó có việc không dùng tiền mặt. Đây là điều tất yếu trong kỷ nguyên mới vậy.
