Sự việc xảy ra vào khoảng vào khoảng 10h sáng 31/5 (theo giờ địa phương). Các tàu Trung Quốc đã đi vào đường lãnh hải 12 hải lý của một hòn đảo nằm trong nhóm đảo Senkaku/ Điếu Ngư trên biển Hoa Đông. Hai tàu trên rời khỏi khu vực tranh chấp 3 tiếng sau đó.
Máy bay, tàu thuyền của Trung Quốc thường xuyên tiếp cận quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư từ khi Nhật Bản tiến hành quốc hữu hóa các đảo thuộc nhóm đảo trên tháng 9/2012. Kể từ đầu năm 2014 tới nay, tàu Trung Quốc đã 12 lần tiến vào vùng tranh chấp với Nhật Bản.
Mối quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc càng trở nên căng thẳng hơn, sau khi Bắc Kinh cuối năm ngoái đơn phương tuyên bố thiết lập vùng nhận dạng phòng không trên biển Hoa Đông. Mỹ, Nhật, Hàn đều đã lên tiếng phản đối, không công nhận vùng nhận dạng này.
Trước đó, hôm 25/5, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera cho biết, hai chiếc máy bay chiến đấu Su-27 của Trung Quốc mang theo tên lửa không đối không đã tiến tới gần máy bay của Lực lượng Phòng vệ trên không của Nhật Bản trên biển Hoa Đông.
Sự việc hôm 31/5 xảy ra trong bối cảnh các quan chức Nhật, Trung đang cùng tham dự Đối thoại Shangri-la ở Singapore. Phát biểu tại hội nghị này hôm 30/5, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe cam kết ủng hộ Việt Nam và Philippines trong các tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc.
Thủ tướng Abe nêu rõ, “Nhật Bản sẽ ủng hộ hết mình những nỗ lực của các nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á, khi họ hành động nhằm đảm bảo an ninh trên biển và trên không, cũng như nhằm duy trì triệt để sự tự do hàng hải và tự do hàng không...”.
Cũng tại hội nghị này, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe lần đầu tiên đưa ra thách thức pháp lý với phía Trung Quốc, khi tuyên bố rằng Trung Quốc nên nộp đơn khiếu nại lên tòa án liên quan đến chủ quyền quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư do Nhật Bản đang kiểm soát.
