Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với Reuters, Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan, Mariusz Blaszczak, đã nêu những lý do khiến nước này chưa thể bàn giao chiến đấu cơ MiG-29 cho Ukraine.
"Các điều kiện của Ba Lan để chuyển giao máy bay chiến đấu MiG-29 cho Ukraine vẫn chưa được đáp ứng, và các đồng minh NATO vẫn chưa cung cấp cho Warsaw mọi thứ theo yêu cầu.
Chúng tôi cần một chương trình hỗ trợ đầy đủ", ông Blaszczak cho biết, và lưu ý thêm rằng, mặc dù có sự hỗ trợ từ các quốc gia như Na Uy trong việc bảo vệ không phận Ba Lan, chính quyền Warsaw vẫn kỳ vọng nhiều hơn từ các đồng minh NATO của mình và đã nêu rõ những kỳ vọng này.
Vào ngày 4/12, người đứng đầu Bộ Quốc phòng Ba Lan tuyên bố rằng, Warsaw không có kế hoạch đưa MiG-29 vào các gói viện trợ quân sự đang được chuẩn bị để chuyển giao cho Kiev.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Ba Lan, Radek Sikorski, đã phát biểu về các cuộc đàm phán sâu với NATO về vấn đề này.
Vào ngày 8/7, chính phủ của Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky tuyên bố rằng, như một phần của thỏa thuận hợp tác quốc phòng và an ninh dài hạn được ký kết vào ngày hôm đó, chính quyền Ba Lan cam kết xem xét khả năng chuyển giao ít nhất một phi đội MiG-29 bổ sung (khoảng 14 máy bay chiến đấu) cho Kiev.
Vào thời điểm đó, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã cảnh báo Tổng thống Zelensky rằng, Warsaw sẽ không thể chuyển giao những máy bay này nếu không có sự hỗ trợ của các đồng minh NATO.
Quyết định gửi máy bay chiến đấu MiG-29 của Ba Lan tới Ukraine đã thu hút sự chú ý đáng kể, nhưng đi kèm với một loạt các điều kiện có thể định hình chiến lược rộng hơn của NATO liên quan đến viện trợ quân sự cho Kiev.
Mặc dù Ba Lan là một trong những nước ủng hộ Ukraine mạnh mẽ nhất kể từ khi cuộc xung đột Nga-Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022, nhưng lập trường của nước này về việc chuyển giao những chiếc MiG-29 này không đơn giản như vẻ bề ngoài.
Chính phủ Ba Lan đã nói rõ rằng, họ sẽ chỉ tiến hành chuyển giao trong những trường hợp rất cụ thể, đặc biệt là liên quan đến sự hợp tác của các đồng minh NATO và sự thống nhất của các chiến lược phòng thủ rộng hơn của phương Tây.
Điều kiện chính của Ba Lan tập trung vào sự phối hợp của NATO
Mặc dù Warsaw đã cam kết cung cấp MiG-29 cho Ukraine, nhưng họ nhấn mạnh rằng, việc chuyển giao này không nên được coi là một động thái đơn phương. Quyết định gửi những máy bay chiến đấu này phải là một phần của chiến lược thống nhất lớn hơn liên quan đến liên minh rộng lớn hơn.
Điều này phản ánh mối quan ngại sâu sắc của Ba Lan về hậu quả địa chính trị của việc chuyển giao như vậy, đặc biệt là liên quan đến khả năng trả đũa của Nga.
Ba Lan đã nhiều lần tuyên bố rằng, họ không muốn hành động một cách biệt lập mà thay vào đó tìm cách đảm bảo rằng, việc chuyển giao vũ khí tiên tiến là một phần của phản ứng phối hợp, phản ứng không vô tình làm gia tăng căng thẳng giữa NATO và Nga.
Một điều kiện khác liên quan đến hỗ trợ hậu cần và kỹ thuật để Ukraine tích hợp MiG-29 vào đội bay hiện có của mình. Ba Lan đã bày tỏ mối quan ngại về khả năng vận hành và bảo dưỡng hiệu quả MiG-29 của Ukraine mà không có sự hỗ trợ đầy đủ.
Warsaw rất hiểu nhu cầu bảo dưỡng phức tạp của những chiếc máy bay này, nhiều trong số đó đòi hỏi kiến thức và phụ tùng chuyên biệt, một số trong số đó có thể không có sẵn ở Ukraine.
Do đó, lời đề nghị của Ba Lan không chỉ bao gồm máy bay loại này mà còn cam kết hỗ trợ đào tạo và hỗ trợ cần thiết để đảm bảo Ukraine có thể tích hợp MiG-29 vào lực lượng không quân của mình một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, điều kiện thu hút nhiều sự chú ý nhất liên quan đến chiến lược quân sự rộng hơn của NATO và các đảm bảo an ninh cho chính Ba Lan.
Việc chuyển giao MiG-29 được coi là một cách hữu hình để hỗ trợ Ukraine tăng cường năng lực phòng thủ, nhưng nó cũng là một rủi ro tiềm ẩn đối với Ba Lan.
Có thể hiểu được là Warsaw lo ngại về hậu quả của việc cung cấp những tài sản có giá trị cao như vậy cho một quốc gia đang có chiến tranh với Nga. Trong khi Ba Lan kiên quyết ủng hộ Ukraine, họ cũng nhấn mạnh rằng, lợi ích an ninh quốc gia của mình phải được bảo vệ.
Chính phủ Ba Lan đã nhấn mạnh tầm quan trọng của các đảm bảo của NATO rằng, bất kỳ hành động tấn công nào của Nga đối với Ba Lan, để trả đũa việc Warsaw hỗ trợ Kiev, sẽ kích hoạt Điều 5 của hiệp ước NATO, trong đó cam kết tất cả các quốc gia thành viên phải bảo vệ lẫn nhau.
Ngoài ra còn có vấn đề về thời gian. Ba Lan đã chỉ ra rằng, họ sẽ không tiến hành chuyển giao MiG-29 cho đến khi các khuôn khổ quốc tế phù hợp được đưa ra, đảm bảo rằng, máy bay sẽ được sử dụng hiệu quả và không gây ra sự leo thang không cần thiết.
Warsaw nhận thức rằng, việc chuyển giao vũ khí tiên tiến như máy bay chiến đấu có thể bị Nga coi là sự leo thang, có khả năng dẫn đến một cuộc xung đột rộng lớn hơn. Do đó, Ba Lan đang tiến hành thận trọng, đảm bảo rằng, mọi bước đi đều phù hợp với các mục tiêu chung của NATO và cộng đồng quốc tế rộng lớn hơn.
