Trước sự bùng nổ của các chiến dịch thông tin sai lệch và tin giả, Phần Lan không chỉ tập trung vào việc giảng dạy kiến thức mà còn xây dựng tư duy phản biện cho thanh thiếu niên thông qua các chương trình học từ mầm non đến trung học.
Các giáo viên Phần Lan thường nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu và phân tích thông tin trong một thế giới ngập tràn tin giả. Cô Saara Varmola, giáo viên môn Văn học và tiếng Phần Lan, tại Helsinki, chia sẻ: “Một trong những câu hỏi quan trọng mà tôi đặt ra cho học sinh là về trách nhiệm đạo đức trong việc tạo ra và tiêu thụ thông tin”.
Trong các lớp học ở thủ đô Helsinki, học sinh được hướng dẫn cách phân tích nội dung từ các nền tảng như YouTube, TikTok và Instagram, đồng thời tìm hiểu về sự ảnh hưởng của các thông điệp quảng cáo. Đây là minh chứng cho thấy hệ thống giáo dục Phần Lan không chỉ dạy học sinh kiến thức mà còn hướng dẫn các em cách suy nghĩ và tư duy phản biện.
Sự thành công của Phần Lan trong việc giáo dục công dân về truyền thông có thể được giải thích bởi sự hợp tác giữa các lĩnh vực giáo dục, truyền thông và các tổ chức xã hội. Bên cạnh đó, sự tin tưởng vững chắc của người dân vào các thể chế xã hội như quân đội, cảnh sát và chính phủ đã giúp họ duy trì sự ổn định trong việc giáo dục về phương tiện truyền thông.
Ngoài Phần Lan, nhiều quốc gia trên thế giới cũng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục thanh thiếu niên cách phân biệt tin giả và phát triển kỹ năng tư duy phản biện. Một trong những quốc gia tiên phong trong việc này là Estonia.
Với chiến lược giáo dục truyền thông mạnh mẽ từ cấp tiểu học đến đại học, Estonia đã thành công trong việc nâng cao nhận thức của học sinh về thông tin sai lệch và giúp các em trở thành những người tiêu thụ thông tin tỉnh táo.
Tại Mỹ, nhiều tiểu bang bắt đầu đưa chương trình giáo dục về nhận thức thông tin vào trường học. Ví dụ, sáng kiến “Dự án Tin tức” hướng dẫn học sinh cách xác minh thông tin, nhận diện tin giả và phân tích nguồn gốc của các thông điệp truyền thông. Các dự án giáo dục tương tự đang được mở rộng mạnh mẽ.
Còn tại Anh, chính phủ và các tổ chức phi chính phủ đã triển khai các khóa học về kỹ năng truyền thông cho học sinh trung học, từ đó giúp các em hiểu rõ về tác động của tin giả và cách kiểm tra độ xác thực của thông tin.
Trong bối cảnh thế giới mạng phát triển nhanh chóng, việc giáo dục thanh thiếu niên về cách phát hiện và đối phó với tin giả là chiến lược quan trọng và đang ngày càng được triển khai rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới. Đây là một nỗ lực toàn cầu để xây dựng thế hệ công dân có khả năng phân tích, đánh giá thông tin một cách độc lập và có trách nhiệm.
Bộ trưởng Giáo dục Phần Lan, ông Anders Adlercreutz, nhấn mạnh: “Việc đánh giá thông tin là cực kỳ quan trọng trong bối cảnh phương tiện truyền thông truyền thống không còn chiếm ưu thế. Sự xuất hiện và phổ biến của các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook đã chứng minh giáo dục Phần Lan cần tiếp tục nâng cao năng lực nhận diện thông tin sai lệch cho thanh thiếu niên”.
