Triển lãm 'Nước non ngàn dặm': Gam màu ký ức, âm vang mùa Thu lịch sử

Đất nước qua gam màu ký ức

Những ngày đất nước rộn ràng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, bước chân vào không gian Văn Miếu - Quốc Tử Giám, công chúng bắt gặp một Hà Nội trong veo, một Việt Nam dài rộng qua những gam màu ký ức từ triển lãm “Nước non ngàn dặm” - sự kiện nghệ thuật đặc biệt do CLB Tôi Vẽ phối hợp cùng Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức.

Triển lãm quy tụ hơn 150 tác phẩm của 34 họa sĩ đương đại nhiều thế hệ, từ các cây cọ cao tuổi đến những em nhỏ lớp 6, tạo nên một bức tranh lớn về thiên nhiên, phố thị, làng quê, chân dung và ký ức. Với đa dạng chất liệu, từ màu nước, sơn mài, lụa đến màu bột, sáp dầu… các tác phẩm không chỉ tái hiện cảnh vật, con người, mà còn chất chứa tình cảm, câu chuyện và tình yêu với đất nước.

Ngay từ lối vào, người xem bị hút mắt bởi gam màu nước trong trẻo của họa sĩ Đoàn Linh Phương với tác phẩm “Phố nhỏ, Tổ quốc to” rực rỡ cờ hoa, lan tỏa niềm hoan ca, trong khi “Trái tim Hà Nội” lại mang hơi sương bảng lảng, khiến người xem như nghe được tiếng nước hồ lăn tăn. Họa sĩ Tuyền Nguyễn đưa người xem trở về với những con phố cổ Đông Dương xưa cũ, nơi những mái ngói nâu rêu phong lưu giữ lớp ký ức của một Hà Nội thanh lịch.

Ở gian bên trái, tranh của Anh Đào và Bùi Diệu Hương lắng lại với “Những căn nhà ký ức”, “Gánh hàng rong” hay “Hoa sữa bên khung cổ”. Trong khi đó, các họa sĩ như Nguyễn Hải Anh, Nguyễn Phương Thảo lại tái hiện nhịp sống rộn ràng của làng nghề ngoại ô, nơi lao động bình dị trở thành bản nhạc tràn đầy năng lượng.

Điểm chạm ký ức cũng xuất hiện trong tác phẩm của Lưu Ngọc Linh với những đồ vật cũ, ngôi nhà xưa - nơi lưu giữ tuổi trẻ, những dở dang và khát khao. Chính họa sĩ cũng thừa nhận: “Ký ức gia đình là lớp nền bền chặt nhất. Tôi muốn giữ nó bằng tranh, để mai sau con cháu còn biết”.

Không gian triển lãm còn mở rộng với các gam màu khác: Nâu trầm của Lưu Ngọc Linh, cam đất trong tranh Nguyễn Hải Anh, Nguyễn Phương Thảo, hay lam dịu của Ngô Ngọc Bích - nữ họa sĩ trẻ đang du học tại Úc, mang đến những tác phẩm như “Con người của non nước” và “Hạc”, như lời kể về quê hương với bạn bè quốc tế. Tất cả hợp lại thành một bản hòa ca hồn phố, nơi Hà Nội và đất nước hiện lên vừa gần gũi, vừa bất tử trong trí nhớ người xem.

Điểm đặc biệt của “Nước non ngàn dặm” là khả năng dung hòa nhiều thế hệ nghệ sĩ, tất cả cùng chung một tình yêu với đất nước. Những bức tranh nhỏ bé về kích thước nhưng giàu sức gợi mở khiến triển lãm trở thành một không gian ký ức thị thành, nơi mỗi đường nét, mỗi mảng màu là lời thủ thỉ với quá khứ, đồng thời gieo hạt giống cho tương lai.

Sự trong trẻo của các họa sĩ nhí

Nếu những tác phẩm của các họa sĩ trưởng thành mang chiều sâu ký ức, thì tranh của các em nhỏ lại như những “nốt nhạc cao” trong trẻo, sáng bừng trong bản giao hưởng mang tên “Nước non ngàn dặm”. Lần đầu tiên, triển lãm dành một không gian riêng cho các họa sĩ thiếu nhi (12 - 15 tuổi), và ở đó, người xem như trở lại vùng trời nguyên sơ của tuổi thơ.

Nổi bật trong số đó, Phạm Khánh Chi (11 tuổi) ghi dấu ấn với bức “Cánh buồm đỏ đón gió vịnh Hạ Long”, cánh buồm đỏ rực nổi bật trên nền biển xanh ngọc, xa xa là dãy núi mờ sương. Tương tự, “Hoàng hôn Phú Quốc” của Nguyễn Phúc Bảo Anh hay “Đảo Cái Chiên” của Lại Dạ Thảo Chi khiến người xem ngẩn ngơ trước vẻ đẹp hoang sơ và bình yên.

Có em chọn đề tài rất gần gũi: Nguyễn Linh Giang với quán tạp hóa cũ nơi góc phố; Hoàng Phạm Đức Khang với bông cúc vàng kiên cường trong vườn; Lê Bảo Trang liên tưởng cánh hoa mềm mại thành chiếc váy cổ tích. Một số khác ghi lại nét đặc trưng ẩm thực đường phố hay khoảnh khắc bên ly cà phê sáng.

Điểm chung trong tranh thiếu nhi là sự quan sát tinh tế và tình cảm hồn nhiên. Những chi tiết mà người lớn thường bỏ qua - tia nắng xuyên qua tán lá, con đường ngoằn ngoèo, mái nhà rêu phong… đều được các em khắc họa với sự chân thành. Chính sự hồn nhiên này tạo nên sức lan tỏa, khiến người xem tìm thấy trong đó cả một phần tuổi thơ của mình.

Nghệ sĩ Đinh Quang Huy - sáng lập CLB Tôi Vẽ, cho rằng: “Khi các em được trưng bày tác phẩm bên cạnh những họa sĩ chuyên nghiệp, các em sẽ hiểu hội họa không phải trò chơi thoáng qua, mà có thể là con đường dài gắn bó”.

Không chỉ dừng lại ở việc trưng bày, triển lãm còn tổ chức chuỗi workshop gắn với tinh thần concert quốc gia. Khách tham quan có thể tham gia workshop in khắc “Biểu tượng Việt Nam”, vẽ lá bồ đề, vẽ sổ “Chung khúc hoan ca”, thử sơn mài với “Tĩnh trứng”, hay nặn tò he trong “Ngàn năm chuyện kể”.

Ở đó, người tham dự không chỉ thử nghiệm các chất liệu, kỹ thuật, mà còn được trò chuyện trực tiếp với nghệ sĩ. Nhiều phụ huynh cho biết, để chuẩn bị cho triển lãm, con em họ chăm chỉ vẽ hơn, quan sát cuộc sống nhiều hơn, giảm thời gian cho game hay điện thoại. Nghệ thuật, theo một nghĩa nào đó, trở thành chiếc cầu nối giữa thế hệ trẻ với thiên nhiên, đất nước.

Khi rời Văn Miếu, nhiều người có lẽ sẽ nhớ nhất không phải một bức tranh cụ thể, mà là cảm giác trong trẻo, lắng đọng. Trong hành trình 80 năm của đất nước, nghệ thuật vẫn luôn song hành như một tấm gương phản chiếu ký ức và khát vọng.

Triển lãm “Nước non ngàn dặm” không chỉ đem đến một góc nhìn mới về hội họa đương đại, mà còn mở ra một không gian chung - nơi nghệ sĩ và công chúng cùng chia sẻ, cùng gìn giữ vẻ đẹp đất nước mình.