Trung Quốc đang có bước tiến lớn vào thị trường vũ khí quốc tế, khi củng cố vị thế của mình ở Trung Á. Theo nguồn tin thân cận với Cơ quan Công nghiệp Quốc phòng thuộc Bộ Quốc phòng Uzbekistan, Bắc Kinh đã bật đèn xanh bán máy bay chiến đấu đa năng thế hệ thứ năm J-35A cho Không quân nước này.
Thông tin trên vẫn chưa được xác nhận chính thức, nhưng một đoạn video đã lan truyền trên mạng xã hội, trong đó ghi lại cảnh một phi công người Uzbekistan đang được đào tạo trên một máy bay Trung Quốc.
Đoạn phim cho thấy anh ta giơ ngón tay chữ V và có lá cờ Uzbekistan trên tay áo của phi công, và bên trong buồng lái có chữ tượng hình Trung Quốc, điều này làm tăng thêm độ tin cậy cho những tin đồn về một thỏa thuận có thể xảy ra.
Nếu các báo cáo là đúng, Uzbekistan sẽ trở thành quốc gia thứ hai sở hữu J-35A sau Pakistan, điều này nhấn mạnh tham vọng xuất khẩu thiết bị quân sự tiên tiến của Trung Quốc.
Máy bay chiến đấu J-35A do Tập đoàn Thẩm Dương phát triển, lần đầu tiên được ra mắt công chúng vào tháng 11 năm 2024 tại Triển lãm hàng không vũ trụ Chu Hải.
Tại thời điểm đó, chính quyền Trung Quốc công khai tuyên bố ý định quảng bá loại máy bay này trên thị trường nước ngoài, nêu tên Pakistan là khách hàng tiềm năng đầu tiên. Hiện nay xét theo thông tin rò rỉ, Uzbekistan cũng có thể tham gia danh sách này.
Theo giới thạo tin, trước đó Tashkent đã cân nhắc khả năng mua tiêm kích Rafale của Pháp, thậm chí đã để mắt tới Su-75 và Su-75 từ Nga, nhưng cuối cùng họ đã chọn máy bay Trung Quốc - đó là JF-17 và J-35A.
Diễn biến này có thể cho thấy sự định hướng lại của Uzbekistan theo hướng dễ tiếp cận và trung lập hơn về mặt chính trị trong quan hệ với Bắc Kinh cũng như Moskva, điều này đặt ra câu hỏi về sự thành công của các nhà sản xuất châu Âu, đặc biệt là Pháp, trong không gian hậu Xô Viết.
Hiện tại Trung Quốc vẫn chưa triển khai sản xuất hàng loạt J-35A để phục vụ nhu cầu của chính mình. Trọng tâm là phiên bản tiêm kích hạm, dự kiến sẽ trang bị cho tàu sân bay mới nhất có tên Phúc Kiến, hiện đang trong quá trình thử nghiệm.
Điều này có nghĩa là việc giao hàng cho Uzbekistan, nếu thực sự đạt được thỏa thuận, sẽ không thể bắt đầu sớm hơn vài năm tới. Tuy nhiên thực tế sự quan tâm của Tashkent đối với tiêm kích thế hệ thứ năm của Trung Quốc cho thấy thành công chiến lược của Bắc Kinh trong cuộc cạnh tranh với phương Tây để giành ảnh hưởng trong khu vực.
Các chuyên gia lưu ý rằng quyết định từ bỏ Rafale hay xa hơn là Su-57 để chuyển sang J-35A không chỉ liên quan đến yếu tố giá cả mà còn thể hiện mong muốn đa dạng hóa các nhà cung cấp vũ khí của Uzbekistan, tránh phụ thuộc vào một đối tác.
