Tổ chức bán trú để giảm điểm trường lẻ
Nghệ An là tỉnh rộng và có đường biên giới trên bộ dài nhất cả nước, với 419km. Trong đó, có 5 huyện miền núi cao phía tây: Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Quế Phong, Quỳ Châu là nơi sinh sống của đa số đồng bào dân tộc Thái, Mông, Khơ Mú... Điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, ảnh hưởng đến việc phát triển giáo dục, nhất là trong đầu tư phát triển quy mô mạng lưới trường lớp.
Nhiều năm qua, mô hình trường học nội trú, bán trú cho học sinh dân tộc thiểu số được xây dựng như một giải pháp quan trọng để phát triển chất lượng giáo dục, duy trì sĩ số học sinh tại Nghệ An.
Tuy nhiên, các trường dân tộc nội trú, trường dân tộc bán trú chủ yếu ở bậc THPT và THCS. Còn đối với tiểu học, mầm non, thì các điểm trường được đưa về tận bản để thuận tiện cho học sinh và trẻ đến lớp.
Toàn tỉnh Nghệ An hiện có khoảng 1.500 trường học, nhưng có hơn 1.000 điểm trường lẻ. Trong đó, mầm non có 605 điểm, tiểu học có 442 điểm và THCS có 35 điểm.
Theo lãnh đạo Phòng GD&ĐT nhiều huyện miền núi cao, dù được tỉnh ưu tiên phân bổ đủ tỷ lệ giáo viên/lớp, nhưng việc sắp xếp bố trí giáo viên vẫn gặp nhiều khó khăn. Bởi đặc thù trường học có nhiều điểm nhỏ lẻ, manh mún, phân bổ rải rác ở các thôn bản vùng sâu, vùng xa, sỹ số học sinh/lớp ít, tình trạng lớp ghép vẫn còn.
Ngành giáo dục Nghệ An đã và đang rà soát sắp xếp thực hiện dồn dịch điểm lẻ, dự kiến năm học 2020 -2021 sẽ giảm thêm 40 điểm trường. Song việc dồn dịch này cũng sắp đến “giới hạn” do đã cơ bản nhập các điểm lẻ dưới 3km về trường chính.
Trước thực tế đó, nhiều địa phương ở Nghệ An đã thí điểm mô hình bán trú cho bậc tiểu học. Cụ thể đưa học sinh các lớp 3 – 5 được đưa từ điểm lẻ về trường chính, cho các em ăn ở, sinh hoạt tại trường liên tục từ đầu tuần đến cuối tuần. Mô hình này đã phát huy hiệu quả và được nhận rộng ở huyện Kỳ Sơn và Tương Dương.
Huy động tài trợ giáo dục xây dựng trường bán trú "mẫu"
Làm việc, trao đổi với lãnh đạo tỉnh Nghệ An và ngành giáo dục tỉnh, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đánh giá cao mô hình trường học bán trú tại Nghệ An. Đồng thời đề xuất tỉnh nên xây dựng mô hình này một cách bài bản, đồng bộ. Có khảo sát và thiết kế “mẫu” chi tiết mô hình trường học bán trú, phòng ở bán trú, tương ứng quy mô bao nhiêu học sinh và kinh phí xây dựng. Sau đó, đưa vào hệ thống công khai mô hình này để kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư, tài trợ. Đồng thời có quản lý minh bạch, hiệu quả nguồn tài trợ.
“Nếu Nghệ An quyết tâm, Bộ sẽ hỗ trợ để xây dựng dự án thí điểm đầu tư tập trung mô hình trường học bán trú cho tỉnh”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định. Đồng thời, giao cho văn phòng Bộ GD&ĐT làm đầu mối để trao đổi, làm việc với tỉnh Nghệ An. Bộ trưởng cũng đề nghị tỉnh có sơ kết, đánh giá mô hình và nhân rộng để các địa phương khác.
Bí thư tỉnh ủy Nghệ An – ông Thái Thanh Quý – cho biết, tỉnh đã triển khai mô trường học bán trú nhiều năm, nhưng chưa bài bản, đồng bộ. Mỗi trường học, mỗi địa phương tùy điều kiện thực tế, mà tổ chức với hình thức phù hợp. Trong đó, nhiều trường tiểu học cũng đã đưa học sinh từ điểm lẻ về trường chính. Còn việc triển khai với quy mô lớn vẫn chưa làm được, liên quan đến khó khăn ngân sách đầu tư lớn. Nguồn lực tài trợ chưa trở thành kinh phí chủ thể.
Tiếp thu ý kiến của Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, lãnh đạo tỉnh Nghệ An cho rằng, việc tổ chức bán trú, kêu gọi xã hội hóa sẽ bớt gánh nặng ngân sách, đầu tư khấu hao cho điểm trường lẻ cũng giảm xuống, số lớp giảm, kéo theo số lượng giáo viên cũng giảm.
Bí thư tỉnh ủy Nghệ An cũng xin phép Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho phép xây dựng trường bán trú "mẫu" là mô hình của Bộ và thí điểm tại tỉnh Nghệ An. Nếu thành công, sẽ lan tỏa và dẫn dắt các địa phương.
"Nghệ An sẽ chuẩn bị khảo sát, rà soát, xây dựng đề án trường học bán trú cụ thể, chi tiết và báo cáo với Bộ GD&ĐT. Tỉnh cũng quyết tâm kêu gọi xã hội hóa để triển khai đề án. Đảm bảo quản lý minh bạch, sử dụng đúng lúc đúng chỗ, đưa về đúng chủ thể thụ hưởng là học sinh 5 huyện miền núi cao Nghệ An", Bí thư tỉnh ủy Nghệ An Thái Thanh Quý khẳng định.
