Đi học mùa mưa
Tôi, từ nhỏ đã thích mưa và mơ ước được làm cô giáo.
Tôi thích những ngày mưa nghe thầy giảng bài. Ngoài cửa lớp đang mưa, trong phòng thầy chen những nụ cười vào lời giảng. Trời lạnh nhưng lòng học trò ấm áp. Mưa nhưng vẫn có “bụi phấn bay bay trên tóc thầy”.
Thích là thích vậy nhưng đi học mùa mưa với tôi là nỗi ám ảnh.
Nhà tôi nghèo, ở gần sông Bàn Thạch. Gần sông, không phải đợi có lũ mới khổ sở vì nước. Chỉ cần mưa, chuyện đi học ngay lập tức sẽ biến thành nỗi… đoạn trường. Thì đấy! Muốn đến trường, tôi phải ra khỏi làng, chướng ngại vật lớn nhất là cầu Đình.
Nó là chiếc cầu gỗ bắc qua một nhánh nước từ sông chảy chen qua làng. Cầu thấp, mưa to một đêm sẽ bị nước nuốt chửng liền. Chỉ còn đường nghỉ học không phép. Tại có viết cũng chẳng biết gửi cho bạn nào mang tới trường. Mà nếu nước không ngập cầu Đình, nếu phải lội mưa đến trường thì tôi lại cực kì xấu hổ bởi sự khác người tới mức “quái nhân” của mình.
- Trông bộ dạng cậu thiệt giống thiên hạ đệ nhứt… kì quan. Ha ha ha … – con bạn ngồi cùng bàn cười bằng giọng tiểu nhân đắc chí. Mặc áo tơi đội nón, mẹ nói, tôi trông giống con kềnh kềnh đi học.
- Bôi bác nẫu (người ta) đủ chưa bà cố? Áo tơi xấu một chút nhưng rất lợi hại. Mặc áo tơi đi ngoài mưa cũng như đang ngồi trong nhà, y bài vậy còn chê nỗi gì. Mẹ đằng ấy có làm được áo tơi như mẹ tớ không?
Nói là để tự an ủi bản tính kiêu kì bị sự thật tàn nhẫn làm lu mờ chứ trong bụng thì rầu quá trời luôn. Thì tôi cũng có ít máu chảnh nên không cam tâm đóng vai kềnh kềnh đi học đâu. Không cần Thảo nhận xét, tôi cũng tự thấy mình dị dị làm sao rồi. Nó lòng nào còn biếm họa bạn bè.
- Thôi, mai mốt làm cô giáo, nhận lương rồi tha hồ sửa soạn nghen! - Đùa đã rồi quay ra an ủi. Chắc Thảo sợ tôi tự ái. Quen rồi, buồn xíu thôi chứ ngu gì mà tự ái, tôi trả lời:
- Chỉ ước ráng học, ráng làm, mai mốt sửa sang lại ngôi nhà cho cao ráo để mỗi mùa mưa mẹ không phải đan áo tơi, không phải sấp ngửa chạy lụt nữa.
Ngày đầu tiên đi… dạy
Tôi đến trường nộp quyết định vào một ngày mưa. Chao ôi là nước! Đục ngầu cuồn cuộn. Người dân đứng khiêng xe khách qua bờ tràn kể chuyện hôm qua có học sinh học về bị lũ cuốn mất. Tội nghiệp! Nghe kể mà lạnh cả sống lưng.
Đang tím tái vì sợ thì một anh chàng nói ngọng: “Ê, tao cõng cô giáo qua luôn nha!”. Anh Hai tôi nói nhỏ: Hắn người Ê đê đấy. Đây là lần đầu tiên tôi được diện kiến một người thiểu số, thấy hay hay nên đứng nhìn. Nhưng bỗng nhớ lời mẹ, coi chừng bị họ bỏ bùa bắt về làm vợ thì lại thấy sợ, vội cầm chặt tay anh trai lội qua tràn.
Từ chỗ ấy, băng qua một đoạn đường dài vắng vẻ chỉ cơ man mì mía và những khoảnh đất đầy gai mắc cỡ rồi phải bươn qua một cái cua tức rực, leo lên cái dốc dựng đứng nữa tôi mới tới được trường. Trường học ư? Tồi tàn, ọp ẹp nếu không muốn nói rệu rã. Nó còn thua cái cửa hàng cũ của Hợp tác xã quê tôi bỏ hoang. Trường học gì kì, chỉ vẻn vẹn 4 lớp.
Những ngày đầu làm cô giáo vùng cao thật khó khăn, mọi thứ không đơn giản như trong hình dung.
 |
Buồn! Khổ! Nhiều lúc nản, muốn trốn quách về xuôi.
Nhưng dần dà tôi nhận ra, học sinh ở đây rất lễ phép và kính trọng thầy cô. Như một buổi sáng ở nội trú, tôi ngủ muộn, dậy mở cửa thì thấy cậu học trò ngồi đợi tự lúc nào trước hiên nhà. Em bảo đến sớm nhưng không dám gọi. Tay ôm bó rau muống to, rụt rè bảo: Em đem cho cô nấu canh!
Rồi có hôm tôi bệnh, học trò mang tới trái cam nhà, quả đu đủ, trái bắp, gói đậu phộng luộc… Chưa hết, những ngày lễ, quà các em tặng cô là bông cỏ được sắp và bó thật đẹp, quàng vào cổ cô giáo.
Chỉ vậy thôi mà cô giáo trẻ thấy mình có duyên nợ với vùng cao. Lạt mềm buộc chặt, tình cảm của các em đã giúp tôi hiểu rằng, mình sinh ra là để làm cô giáo vùng cao.
Băng qua những cơn mưa
Đi dạy mà ngong ngóng dự báo thời tiết, hễ nghe có mưa, có áp thấp, có bão là thấp thỏm. Lo lắm, lo học trò băng mưa tới trường mà không có cô là… xong phim. Nhưng học trò, chắc không em nào hình dung cảnh thầy cô dưới xuôi lên trường bằng cách nào trong những ngày mưa.
Tôi và Thảo (dạy cùng huyện khác trường) rủ nhau đón cùng chuyến xe đò. Mặc áo mưa thùng thình, vai mang ba lô, tay xách cái túi bự chảng, trong túi là bộ đồ công sở và gô cơm.
Tin không, chúng tôi mặc quần lửng đi đón xe. Còn phải hỏi, lên xe xuống xe là chuyện nhỏ, xoăn quần lội bờ tràn, lội qua chiếc cầu thấp chũn bắc qua sông mới là chuyện lớn. Bộ dạng hoạt kê vậy nhưng làm được hết. Chỉ sợ nước chảy xiết đỏ ngầu, cuốn mất xác thôi.
Đi dạy mùa mưa, đường sá bất tiện, cô giáo lúc nào cũng nhìn đồng hồ nóng ruột nóng gan. Vừa lo vừa sợ, vậy là có hôm không đợi có người giúp, tôi băng ào ra dòng nước ngay bờ tràn. Bữa đó may gặp anh chàng Ê đê đi ngang, túm đầu kéo dùm lên chứ không tôi đã đi diện kiến Hà Bá rồi.
Và bão
Cơn bão đang tiến vào đất liền. Tôi không về vì biết đằng nào nước cũng nuốt chửng cầu Đình. Thảo từ thị trấn, đón xe về một mình, nhất định phải về vì sinh nhật người yêu. Tôi ca cẩm yêu đương phải xếp sau an toàn bản thân nhưng nàng không nghe, kết quả giữa đường gặp bão, trôi tạm vào nhà dân bên đường nấp.
Nấp trong nhà mà sau bão bạn cũng có một chiếc chân bó bột vì trụ điện ập vào nhà, không kịp trở tay. Tai nạn đó là lí do để Thảo làm đơn xin thuyên chuyển. Vui vẻ tổ chức bữa liên hoan, chia tay anh em đồng nghiệp về xuôi, nàng bảo, người yêu nói phải chuyển về xuôi mới chịu làm đám cưới. Tôi cười hề hề, bụng không đồng tình lối suy nghĩ kiểu “ích kỉ” đó.
 |
Còn tôi, đợt bão đó tạm ở lại nội trú trường. Tránh bão trong căn phòng cũ kĩ, tôi hơi sợ, nằm co ro dưới gầm giường. Bỗng “ầm” một tiếng, thò đâu ra nhìn, cánh cửa đã bị giật phăng. Tôi nằm mếu.
Bỗng nghe tiếng bước chân, nhìn lên là một anh thanh niên mặc áo Đoàn. Tôi đã có dịp gặp trong lần anh cùng thanh niên trong thôn lên phát quang khu đồi sau lưng trường học. Thấy cửa nẻo nghiêng ngả, anh hối hả tìm cách gài cửa lại, che chắn kĩ càng.
Khi đã an toàn, tôi thò đầu ra nói lời cảm ơn. Bước tới hai bước, chân giẫm mảnh chai đau điếng, tôi lấy tay lau máu, anh hỏi có sao không, tôi nói hơi nhức. Móc trong túi lấy cái băng keo cá nhân dán lên vết thương, dặn ngồi yên sẽ bớt, nói rồi anh đi. Tôi nhìn theo, chân anh đi nhón, vết máu dính lại sàn nhà. Đến lượt tôi lo lắng:
- Giẫm mảnh chai rồi! Về nhà nghỉ đi anh!
- Còn nhiều người sợ bão như cô giáo lắm!
Nói rồi hối hả đi. Đẹp làm sao một bàn chân chảy máu vẫn đi trong mưa lũ. Những giọt máu đỏ tươi đã nhỏ vào tôi những ý niệm mới về một cách sống.
***
Những ngày sau đó, mưa gió bập bùng, tôi đóng đô ở nội trú - trạm y tế cũ chứ không về. Trước giờ vô lớp và tan tầm, tôi đều có mặt tại bờ tràn gần trường - chỗ nước chảy xiết, giúp học trò qua đường…
