Tuy nhiên, nếu Mỹ cứ khăng khăng không trả lại 2 tỷ USD của Iran bị “đóng băng” những năm trước, thỏa thuận hạt nhân Iran có nguy cơ đổ vỡ.
Quan hệ Iran - EU có nhiều triển vọng
Chuyến thăm Berlin và Oslo của Ngoại trưởng Iran Javad Zarif mà điểm nhấn là tham dự vào việc giải quyết các vấn đề xung đột quốc tế đã thể hiện những nỗ lực vượt bậc của ngoại giao Iran theo hướng ngả về phương Tây. Vào tuần trước nữa, Javad Zarif đã dẫn đầu phái đoàn đại diện cho giới doanh nhân Iran công du 4 nước châu Âu (Latvia, Ba Lan, Thụy Điển, Phần Lan) và mang về những bản hợp đồng trị giá 3 tỷ USD cho Tehran.
Và trong tuần vừa rồi, người đứng đầu ngoại giao Iran lại có cuộc họp mới - với Ngoại trưởng Đức Frank -Walter Steinmeier, đại diện cấp cao của EU về Ngoại giao và An ninh Federica Mogherini và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. Họ là ba chính trị gia đang tích cực làm việc trên nền tảng của thành quả bước đột phá trong tháng Bảy năm ngoái - thỏa thuận hạt nhân với Tehran.
Chưa đầy một năm sau khi ký kết Kế hoạch hành động chung toàn diện (SVPD) ở Vienna, Tehran và phương Tây đang cố gắng loại bỏ các “chướng ngại vật” để thực hiện nó.
Hôm thứ Tư, trong khuôn khổ một bữa ăn tối chung tại biệt thự “Borsig” ở Berlin, Frank - Walter Steinmeier khẳng định sự sẵn sàng đóng góp để phục hồi các hợp tác kinh doanh giữa hai nước. Đổi lại, Javad Zarif bày tỏ tin tưởng rằng “sự hiện diện của các công ty và các ngân hàng Đức ở Iran sẽ có lợi cho cả hai nước”.
Một ngày trước khi khai mạc diễn đàn ở Oslo, người đứng đầu của ngoại giao châu Âu Federica Mogherini cũng đã cố gắng tập trung vào những thành tựu hơn vào các vấn đề đang còn khác biệt. “Trong bốn tháng đầu năm nay, kim ngạch thương mại giữa EU và Iran tăng 22%.
Chúng tôi đang tích cực hợp tác với cộng đồng doanh nghiệp và các ngân hàng ở châu Âu cùng các nơi khác, để khuyến khích họ hợp tác với Iran” - Bà Federica Mogherini nói.
“Trục trặc” là do Mỹ?
Tại một cuộc họp báo chung với bà Mogherini, ông Javad Zarif cáo buộc Mỹ chỉ thực hiện thỏa thuận “trên giấy tờ”, và thúc giục chính quyền Obama hãy chủ động hơn để thu hút doanh nghiệp Mỹ vào Iran.
Trong cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, việc thực hiện “hợp đồng thế kỷ” hạt nhân ngày càng gia tăng. Nguyên nhân là do Mỹ từ chối trao trả cho Iran 2 tỷ USD - tài sản của Tehran bị “đóng băng” trước đó. Tehran đã đệ đơn kiện lên Tòa án Công lý quốc tế. Lãnh tụ tinh thần của Iran Ayatollah Ali Khamenei đe dọa sẽ “đốt cháy thỏa thuận hạt nhân” nếu Mỹ từ chối thực hiện nó.
Trong tình huống này, câu hỏi tại sao SVPD thực hiện không đáp ứng được sự mong đợi của Tehran, đã trở thành chủ đề chính của cuộc hội đàm của ông Javad Zarif và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tại Oslo.
Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ đã buộc phải thừa nhận rằng một số trở ngại trong việc thực hiện thỏa thuận hạt nhân vẫn còn tồn tại. Tuy nhiên, trách nhiệm này thuộc về giới kinh doanh Mỹ.
Số là trong tháng 4 vừa rồi, Tòa án tối cao Mỹ từ chối trả lại cho Ngân hàng Trung ương của Iran 2 tỷ USD, tài sản của Tehran bị “đóng băng” trước đó. Theo tòa án, các quỹ này nên được chuyển đến các gia đình người Mỹ thiệt mạng trong các vụ tấn công khủng bố ở Beirut năm 1983. Đó là điều mà Tehran không thể chấp nhận được.
Tương lai của các thỏa thuận hạt nhân Iran thậm chí lung lay hơn nữa nếu Donald Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới. Ứng cử viên này đã cảnh báo sẽ xem xét lại tất cả các giao dịch trong trường hợp khi lên nắm quyền.
