Hải quân Hoa Kỳ (USN) đã chính thức hủy bỏ dự án nghiên cứu chế tạo tên lửa siêu thanh HALO (Hypersonic Air Launched Offensive), vốn được cho là vũ khí mới có thể tấn công các mục tiêu trên mặt nước và trên bộ.
Chuẩn Đô đốc Stephen Tedford - Giám đốc Văn phòng điều hành Chương trình máy bay không người lái và vũ khí tấn công của Hải quân Hoa Kỳ, đã thông báo điều này vào ngày 11 tháng 4 năm 2025.
Lý do hủy bỏ là do hạn chế về tài chính: Sau khi phân tích kỹ lưỡng chi phí và hiệu quả của chương trình, USN đã quyết định từ bỏ dự án để tối ưu hóa ngân sách và tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên.
Quyết định này sẽ làm giảm khả năng tấn công của Hải quân Hoa Kỳ, vốn trông cậy vào HALO để tăng hiệu quả chiến đấu, khiến họ không có phương tiện đối trọng với Zircon của Nga.
Chương trình HALO bắt đầu vào mùa xuân năm 2023 khi Bộ tư lệnh Hệ thống Không quân Hải quân (NAVAIR) trao hợp đồng trị giá 116 triệu đô la cho Raytheon Missiles & Defense và Lockheed Martin.
Tên lửa không đối đất này được thiết kế cho máy bay F/A-18E/F và có mục đích tấn công mục tiêu ở tầm xa, đồng thời giảm thiểu mối đe dọa từ hệ thống phòng không của đối phương.
Tuy nhiên ngay từ đầu, nhiều câu hỏi đã nảy sinh về hiệu suất hoạt động: Hải quân Mỹ thừa nhận rằng HALO sẽ không đạt được tốc độ siêu thanh (trên Mach 5) mà chỉ tăng tốc lên Mach 4+, không đáp ứng được định nghĩa nghiêm ngặt về vũ khí siêu vượt âm.
Tên lửa này dự kiến sẽ đi vào hoạt động chậm nhất là năm tài chính 2029 và đạt được khả năng hoạt động đầy đủ vào năm 2031, nhưng những kế hoạch đó hiện đã bị hủy bỏ.
Ông Tedford cho biết nhiệm vụ mà HALO phải thực hiện đã được chuyển giao cho tên lửa chống hạm AGM-158C LRASM do Lockheed Martin phát triển. Hệ thống này hiện đã được sử dụng trên máy bay ném bom F/A-18 và B-1B của Không lực Hoa Kỳ, cung cấp khả năng tấn công tầm xa và chính xác.
Mặc dù vậy việc từ bỏ HALO có thể làm chậm quá trình phát triển các công nghệ tiên tiến trong kho vũ khí của Hải quân Mỹ, đặc biệt là khi phải đối mặt với sự cạnh tranh từ Nga và Trung Quốc, những nước đang tích cực phát triển vũ khí siêu thanh. Đối với USN, quyết định này là sự thỏa hiệp giữa thực tế tài chính và tham vọng chiến lược.
Theo tờ Naval News, quyết định hủy bỏ HALO được đưa ra sau khi phân tích cho thấy chi phí của chương trình vượt quá lợi ích mong đợi. Một nguồn tin từ Lầu Năm Góc cho biết giá thành 1 tên lửa có thể vào khoảng 10 triệu đô la, đây sẽ là gánh nặng đáng kể cho ngân sách, đặc biệt là khi chi phí cho các dự án quân sự khác ngày càng tăng.
Tờ Defense News cho biết thêm rằng HALO ban đầu được hình thành như một phần của chương trình Tăng cường tác chiến chống hạm nổi 2 (OASuW Inc 2), nhằm mục đích chống lại các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Theo các chuyên gia, việc từ bỏ dự án có thể làm suy yếu vị thế của Hoa Kỳ trong lĩnh vực chiến lược này, nơi công nghệ siêu thanh đang trở thành yếu tố then chốt.
Nhà phân tích Brian Clark của Trung tâm Đánh giá Chiến lược và Ngân sách (CSBA) lưu ý rằng LRASM tuy hiệu quả nhưng lại kém hơn về tốc độ và khả năng cơ động so với các hệ thống vũ khí siêu thanh đang được đối thủ cạnh tranh phát triển.
