Chia sẻ này được ThS. Nguyễn Thanh Thủy trình bày trong tham luận tại hội thảo “Ứng dụng CNTT tạo bài giảng mầm non sáng tạo” được tổ chức mới đây.
Một số quy tắc giáo viên cần nắm
Soạn một bài giảng E learning cũng đòi hỏi những quy tắc nhất định nhằm tạo nên hiệu quả khi soạn bài giảng điện tử.
Giáo viên phải hiểu sâu và nắm chắc nội dung bài giảng, trên cơ sở đó mới có thể thể hiện kiến thức với sự phối hợp mô hình hóa cao bằng các bảng biểu, sơ đồ, hình ảnh, phim video... một cách khoa học.
Thiết kế giáo án E-learning thường được thiết kế diễn đạt nội dung bài học đầy đủ nhất và học sinh dễ hiểu, dễ tiếp thu và thấy hưng phấn, thích thú trong quá trình học.
Những nội dung ấy thường được thiết kế dưới sự phối hợp chặt chẽ giữa kênh chữ, kênh nói, hình ảnh bảng biểu, sơ đồ, hình ảnh, phim video... nên đòi hỏi người giáo viên phải làm chủ kiến thức chuyên môn, CNTT của mình mới có thể cụ thể hóa một cách cô đọng, khoa học bằng các bảng biểu, sơ đồ kết hợp các hiệu ứng màu sắc, âm thanh làm cho bài giảng bớt trừu tượng và giúp trẻ dễ hiểu bài hơn và thấy hứng thú hơn trong quá trình học.
Đối với các hình ảnh, phim video cũng đòi hỏi giáo viên nắm vững kiến thức chuyên môn mới có thể chọn lựa hình ảnh và các đoạn phim "đắt giá" đồng thời biết lồng và đưa chúng vào nội dung bài giảng ở phần nào nhằm phát huy hiệu quả cao nhất quá trình học của trẻ.
Nếu giáo viên có khả năng làm chủ chuyên môn bằng kiến thức của mình thì trẻ sẽ vừa được nghe, được nhìn và được suy nghĩ theo logic trong quá trình học, điều này sẽ làm cho trẻ tiếp thu nội dung bài học rất hiệu quả.
Lập dàn ý trình bày và liên kết hợp lý các Slide nội dung bài giảng
Trong lúc hình thành dàn ý bài soạn dưới dạng các Slide cần chú ý mối liên hệ hữu cơ về nội dung giữa các Slide, phối hợp có hiệu quả giữ các kênh thông tin. Nếu không, giáo án có thể trở thành một tập các Slite chữ và Slite hình ảnh hơn là một bài soạn.
Ta nên phân đoạn, phân phần kiến thức thích hợp, sau mỗi phần, đoạn nên có câu hỏi tương tác để khắc sâu từng phần cũng như kiểm tra khả năng hiểu bài của trẻ; cuối bài nên có một vài câu hỏi tương tác có nội dung xuyên suốt bài giảng để trẻ hình dung nôi dung bài một cách tổng thể.
Tránh tình trạng cuối bài mới kiểm tra kiến thức, như vậy trẻ sẽ phải trả lời nhiều câu hỏi một lúc dẫn đến nhàm chán và không nhớ hết nội dung.
Các câu hỏi tương tác nên đa dạng và phù hợp với từng nội dung. Đối với cấp Mầm non, giáo viên chủ yếu dùng kênh hình, kênh thuyết trình và màu sắc để giúp trẻ hiểu bài (có thể phối hợp giữ kênh chữ và hình ảnh trong những câu hỏi tương tác thêm phần sinh động), hạn chế dùng kênh chữ và trong mỗi dạng câu hỏi giáo viên cần hướng dẫn kỹ cách thức làm bài.
Một phần chú ý nữa đối với học sinh mầm non là vì các cháu mới tiếp xúc với máy tính nên ở phần trả lời nên cho các cháu lựa chọn nhiều lần trả lời hơn giúp các cháu dược nhiều lần tương tác với máy tính.
Lựa chọn phông chữ, cỡ chữ, màu chữ, màu nền, hiệu ứng phông chữ
Chọn hình nền dễ quan sát, phù hợp với nội dung bài học, tránh quá lòe loẹt, nhiều hiệu ứng gây mất tập trung và rối mắt đối với trẻ. Chọn cỡ chữ phù hợp, không nên quá to hoặc quá nhỏ.
Slide chỉ nên bao gồm từ 8 đến 10 dòng (Font size khoảng 26-44). Cần chọn màu chữ (Font color) phù hợp với màu nền (Fill color) của các Slide, có độ tương phản cao tạo điều kiện thuận lợi cho sự theo dõi của trẻ.
Ngoài ra, khi chọn hiệu ứng cho phông chữ, giáo viên không nên dùng quá nhiều hiệu ứng làm cho trẻ chỉ chú ý đến các hiệu ứng mà không chú ý đến nội dung bài học, dẫn đến không nắm được trọng tâm của bài và không nên chèn ảnh động chỉ mang tính trang trí trong bản giảng.
Sử dụng hợp lý hình ảnh, âm thanh, các đoạn video, lập sơ đồ, bảng biểu
Có thể thấy, các trang bài giảng chỉ thực sự phát huy được ưu thế của nó so với bảng phấn khi khai thác được các yếu tố đặc thù như hình ảnh, video hoặc các sơ đồ, bảng biểu gắn với nội dung bài giảng.
Các tư liệu này hiện nay chúng ta có thể dễ dàng tìm kiếm trên Internet, các đĩa CD, DVD, sao chụp từ sách, báo hoặc qua quay video đóng phim tình huống...
Tuy nhiên, một điều lưu ý là hình ảnh và âm thanh đưa vào bài giảng phải giải thích, diễn giải, mô tả... nội dung của bài học, phải phù hợp với mục tiêu học tập mà người học cần đạt, hướng đến trọng tâm kiến thức của bài. Việc lạm dụng hoặc thiếu chọn lọc hình ảnh, âm thanh trong khi biên soạn sẽ gây nhiễu cho quá trình lĩnh hội kiến thức của trẻ.
Ngoài ra, những tranh, ảnh hay đoạn phim minh họa dù hay nhưng mờ nhạt, không rõ ràng thì cũng không nên sử dụng vì không có tác dụng cung cấp thông tin chính xác như ta mong muốn.
Qua đó ta thấy được sự cần thiết của việc cho trẻ tiếp cận với công nghệ và xây dựng bài giảng E learning vào trong giảng dạy, lựa chọn hình thức cho trẻ làm quen với công nghệ thông tin là yếu tố tạo tiền đề cho sự thành công sau này.
Tuy nhiên, không phải bất kỳ một đề tài nào cũng có thể ứng dụng bài giảng E learning vào trong giảng dạy. Tùy theo mục tiêu đề ra phát triển cho trẻ mà ta có thể lựa chọn những phương tiện chuyển tải đến trẻ cho phù hợp.
