Toán ứng dụng trở thành xu thế tất yếu
Theo ông Phạm Đức Tâm - Viện trưởng viện nghiên cứu ứng dụng STEM và Đào tạo nhân lực IASTEM, cùng với sự thay đổi về phương pháp dạy và học, việc tạo ra các sân chơi để khuyến khích, thúc đẩy tư duy toán ứng dụng tại các nhà trường là điều nên làm.
Trong làn sóng các kỳ thi quốc tế du nhập vào Việt Nam, Kỳ thi Toán ứng dụng Quốc tế VIAMC ra đời như bước đi tiên phong, mang theo một triết lý giáo dục mới mẻ, hướng đến mục tiêu thực sự mang toán học vào cuộc sống.
Thế kỷ 21 chứng kiến sự hội nhập mạnh mẽ giữa Toán học và các lĩnh vực liên ngành như Kinh tế, Tài chính, Khoa học dữ liệu, Sinh học tính toán. Do đó, học sinh cần được rèn luyện tư duy ứng dụng thay vì chỉ dừng lại ở các kỹ thuật giải bài thuần túy.
Ông Phạm Đức Tâm nhấn mạnh, các kỳ thi Toán ứng dụng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh tiếp cận các bài toán thực tiễn; từ đó phát triển các năng lực cốt lõi của công dân toàn cầu như: khả năng giải quyết vấn đề, tư duy mô hình hóa, tư duy thống kê và phân tích dữ liệu.
Thực tế hiện nay, nhiều kỳ thi quốc tế tại Việt Nam có dấu hiệu lặp lại về mô hình đề thi. Các kỳ thi này thường chỉ nhấn mạnh tư duy logic và tính nhanh nhạy nhưng ít chú trọng đến bối cảnh thực tiễn hoặc ứng dụng liên ngành. Điều này vô tình khiến học sinh chỉ tập trung vào "luyện đề" thay vì thực sự hiểu bản chất Toán học và bỏ lỡ cơ hội phát triển tư duy tích hợp.
Hơn nữa, Toán học ứng dụng không chỉ là lựa chọn, mà đang trở thành lối đi chiến lược cho giáo dục định hướng nghề nghiệp. Dẫn ví dụ, ông Phạm Đức Tâm trao đổi, một học sinh yêu thích tài chính sẽ cần kỹ năng mô hình toán tài chính, trong khi một học sinh đam mê công nghệ sẽ cần khả năng phân tích dữ liệu và tối ưu hóa. Các kỳ thi Toán ứng dụng giúp các em làm quen với những yêu cầu này từ sớm, định hình rõ nét hơn con đường tương lai của mình.
Bước đi chiến lược
Được khởi xướng bởi Viện Nghiên cứu ứng dụng STEM và Đào tạo nhân lực cùng với Khoa Toán Tin, Đại học Sư phạm Hà Nội , ông Phạm Đức Tâm cho hay, VIAMC không chỉ là sân chơi học thuật, mà còn là bước đi đột phá để thúc đẩy phong trào học toán ứng dụng tại Việt Nam.
Không chỉ “xuất khẩu” kỳ thi mà còn “xuất khẩu” tư duy và triết lý giáo dục, VIAMC là kỳ thi hiếm hoi do Việt Nam khởi xướng, mang bản sắc riêng về Toán học ứng dụng thông qua các chủ đề thi mang tính liên ngành cao, gồm: Tài chính – Kinh tế – Kế toán; Khoa học dữ liệu – Lập trình; Toán Sinh học – Mô phỏng xác suất – Hóa học lượng tử; Logistics – Tối ưu mạng lưới – Thống kê xã hội học; Thống kê và xác suất; Tư duy logic và giải quyết vấn đề
Sự ra đời của VIAMC là một bước đi mạnh mẽ, khẳng định vị thế trí tuệ Việt và đóng góp một giá trị thực sự mới mẻ vào bản đồ khảo thí Toán học quốc tế.
Ngoài việc tạo ra một sân chơi học thuật, VIAMC còn hướng đến những mục tiêu chiến lược và lâu dài. Kỳ thi sẽ góp phần thúc đẩy đội ngũ giáo viên và nhà trường chuyển mình, đổi mới phương pháp dạy Toán gắn liền với thực tiễn và tích hợp liên môn.
Trên bình diện quốc tế, ông Phạm Đức Tâm cho rằng, VIAMC mở ra diễn đàn để các quốc gia trao đổi về dạy học Toán gắn với STEM, từ đó lan tỏa cách tiếp cận hiện đại này ra cộng đồng giáo dục khu vực và thế giới. Quan trọng hơn, VIAMC là nền tảng để xây dựng một hệ sinh thái giáo dục toàn diện. Từ kỳ thi này, có thể phát triển các hệ thống tài liệu học tập, khóa học, trại hè Toán ứng dụng và sân chơi nghiên cứu nhỏ cho học sinh. Đồng thời, VIAMC cũng sẽ là cầu nối để tạo ra một chuỗi giá trị giáo dục ứng dụng, kết nối chặt chẽ giữa học sinh, giáo viên, nhà trường và doanh nghiệp.
