(GD&TD)-Ngày 8/12, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, các Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải, Vũ Văn Ninh đồng chủ trì Hội nghị tổng kết 10 năm sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước giai đoạn 2001 – 2010.
 |
| Hội nghị tổng kết 10 năm sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước giai đoạn 2001 – 2010. |
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo đổi mới và Phát triển doanh nghiệp, mười năm qua, cả nước sắp xếp được trên 4.750 doanh nghiệp, trong đó cổ phần hóa gần 3.390 doanh nghiệp; nếu tính cả thời gian trước đó là trên 5.370 doanh nghiệp, trong đó cổ phần hóa gần 3.980 doanh nghiệp. Trong số này có 14 tổng công ty được sắp xếp theo các hình thức: giải thể cơ quan văn phòng, sáp nhập, hợp nhất, chia tách. 8 tổng công ty 91 và 12 tổng công ty 90 đã được tổ chức lại để hình thành 11 tập đoàn kinh tế.
 |
| Quang cảnh HN |
Đến tháng 10/2011, cả nước còn 1.309 doanh nghiệp nhà nước, trong đó có 452 doanh nghiệp an ninh, quốc phòng tham gia hoạt động công ích, 857 doanh nghiệp kinh doanh; tập trung hơn vào những ngành, lĩnh vực theo chốt, địa bàn quan trọng mà Nhà nước cần nắm giữ hoặc lĩnh vực mà doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác ít hoặc chưa tham gia.
Hiện nay cả nước có 101 tập đoàn, tổng công ty và 2 ngân hàng thương mại do Nhà nước giữa 100% vốn. Các công ty nhà nước được tổ chức lại, hoạt động theo mô hình công ty mẹ-công ty con là bước đổi mới mối quan hệ giữa công ty mẹ-tổng công ty với các doanh nghiệp trong tổng công ty.
Báo cáo của Ban Chỉ đạo đổi mới và Phát triển doanh nghiệp cho biết, hiệu quả hoạt động, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhà nước được nâng lên; cơ bản đáp ứng được nhu cầu thiết yếu cho quốc phòng, an ninh; là một trong những công cụ quan trọng để Nhà nước điều tiết vĩ mô.
Bên cạnh việc khẳng định những kết quả đạt được, theo báo cáo, vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần khắc phục như một số cơ chế, chính sách ban hành thường chậm; chưa kịp thời giải đáp, tháo gỡ được yêu cầu của thực tiến.
Còn nhiều doanh nghiệp kinh doanh thuần túy mà Nhà nước không cần giữ 100% vốn. Một số tập đoàn, tổng công ty trong các năm 2007, 2008 đã thành lập các công ty con và đầu tư vào những lĩnh vực ngoài nhiệm vụ chính được giao nhưng kiểm soát thiếu chặt chẽ làm phân tán nguồn lực, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp.
Quản lý đất trong các lâm trường còn lỏng lẻo, hiệu quả thấp. Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước chưa tương xứng với nguồn lực được phân bổ; trình độ công nghệ của đa số doanh nghiệp nhà nước vẫn ở mức thấp. Chưa tách bạch hoạt động sản xuất kinh doanh và hoạt động công ích. Hiệu quả kinh tế-xã hội của doanh nghiệp nhà nước chưa được đánh giá đầy đủ.
Về phương hướng nhiệm vụ và giải pháp tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước, báo cáo xác định rõ việc phân loại và thực hiện cơ cấu lại trên 1.300 doanh nghiệp 100% vốn nhà nước hiện có đến năm 2015 theo tiêu chí, danh mục phân loại doanh nghiệp nhà nước.
Thực hiện mạnh mẽ, có hiệu quả tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước theo ngành, lĩnh vực kinh doanh, không phân biệt cấp, cơ quan quản lý để sử dụng có hiệu quả hơn cơ sở vật chất. Chuyển các doanh nghiệp không đủ điều kiện hạch toán kinh doanh thành các đơn vị sự nghiệp.
Tái cơ cấu từng doanh nghiệp nhà nước mà trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước một cách toàn diện mô hình tổ chức, quản lý, tài chính, kế hoạch sản xuất kinh doanh, đầu tư phát triển… trên cơ sở xác định rõ nhiệm vụ, ngành nghề, chiến lược phát triển và đánh giá hiệu quả sử dụng các nguồn lực.
Tại Hội nghị, các đại biểu cũng đã nghe các báo cáo về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, xử lý tồn tại về tài chính trong quá trình sắp xếp lại doanh nghiệp 100% vốn nhà nước; về thực hiện chính sách đối với lao động dôi dư, quản lý tiền lương và thực hiện thí điểm thuê Tổng giám đốc, giám đốc trong doanh nghiệp 100% vốn nhà nước; vai trò của tổ chức công đoàn trong việc sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước…
Chiều ngày 8/12, sau khi Hội nghị nghe các báo cáo tham luận của một số tập đoàn kinh tế, tổng công ty, ngân hàng, địa phương… Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng sẽ phát biểu kết luận Hội nghị.
Theo đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh yêu cầu, trong thời gian tới, mục tiêu kiên định là tiếp tục đổi mới, sắp xếp, nói cách khác là tái cơ cấu để doanh nghiệp nhà nước hoạt động hiệu quả hơn; làm tốt hơn vai trò, chức năng được Đảng và Nhà nước giao phó.
Việc tái cơ cấu để doanh nghiệp làm tốt hơn vai trò của mình trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tái cơ cấu để doanh nghiệp nhà nước hoạt động ngày càng có hiệu quả hơn với nguồn lực được giao.
Đánh giá 10 năm tiến hành sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước, Thủ tướng nhấn mạnh, thời gian qua, các cơ quan chức năng đã xây dựng được hệ thống thể chế khá đồng bộ, trong đó có thể chế quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước; thể chế quản lý của chủ sở hữu; thể chế đảm bảo cho doanh nghiệp nhà nước quản lý sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp…
Bên cạnh đó, chúng ta đã giảm mạnh được số doanh nghiệp nhà nước nhỏ, những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần giữ 100% vốn, từ đó các doanh nghiệp này có điều kiện tập trung vào những ngành nghề chính, những ngành nghề cần nắm giữ, cần can thiệp, hạn chế đầu tư dàn trải.
Đặc biệt, những kết quả đạt được trong cổ phần hóa đã tạo ra cơ chế đa sở hữu, tạo động lực mới và cơ chế quản lý mới cho doanh nghiệp, đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động năng động, hiệu quả hơn; quản trị minh bạch, công khai hơn. Có thể khẳng định những kết quả trong cổ phần hóa doanh nghiệp trong 10 năm qua là đúng hướng, đúng chủ trương và mang lại kết quả thành công.
Tuy nhiên, bên cạnh khẳng định những kết quả đạt được, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng chỉ ra những hạn chế, tồn tại như thể chế quản lý vẫn chưa đồng bộ, còn vướng mắc, còn chưa phù hợp; hoạt động cổ phần hóa còn chậm; nhiều doanh nghiệp nhà nước chưa làm tốt vai trò và nhiệm vụ được giao, hiệu quả kinh doanh thấp; một số doanh nghiệp để thua lỗ kéo dài; một số doanh nghiệp để xảy ra tiêu cực, sai phạm, làm ảnh hưởng tới uy tín chung của doanh nghiệp nhà nước…
Theo Thủ tướng, một trong những thành công lớn của 10 năm đổi mới, sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước vừa qua là đưa được số làm ăn thua lỗ hoặc hoà vốn từ 60% xuống 20%. Con số này tuy còn cao nhưng theo người đứng đầu Chính phủ, cần được đặt trong điều kiện các doanh nghiệp không chỉ sản xuất kinh doanh đơn thuần mà còn đóng vai trò “lực lượng vật chất” để Nhà nước can thiệp thị trường, ổn định vĩ mô.
Một ví dụ được Thủ tướng đưa ra là việc EVN phải chịu lỗ khoảng 10.000 tỷ đồng trong thời gian qua để giữ ổn định giá điện. “Chính phủ đã thấy trước điều này nhưng đây là khoản lỗ mà chúng ta phải chịu để giữ lạm phát không vượt quá 18%”, ông khẳng định.
Tuy vậy, đại diện Chính phủ cũng thẳng thắn thừa nhận rất nhiều tập đoàn, tổng công ty hiện hoạt động thiếu hiệu quả ngay trong lĩnh vực chủ chốt của mình. Quá trình sắp xếp đổi mới tại các doanh nghiệp này, phần vì khủng hoảng kinh tế, phần vì chỉ đạo thiếu quyết liệt nên đã có dấu hiệu chững lại trong những năm gần đây.
Để khắc phục tình trạng này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng quyết liệt giao nhiệm vụ cho các Bộ, ngành và doanh nghiệp khẩn trương xây dựng và trình Chính phủ đề án sắp xếp, đổi mới, cổ phần hoá hơn 100 tập đoàn, tổng công ty nhà nước còn lại ngay trong tháng 12 này. Riêng với các đơn vị chưa thể sớm cổ phần hoá trong 5 năm tới để thực hiện nhiệm vụ chính trị (trong đó có Tập đoàn Dầu khí) cũng cần có báo cáo làm rõ.
Ngoài ra, Thủ tướng cũng yêu cầu rà soát lại các phương án cổ phần hoá đã được duyệt để cân nhắc tăng số lượng doanh nghiệp, giảm tỷ lệ nắm giữ của Nhà nước. Đại diện Chính phủ cũng cho biết không khuyến khích việc giữ lại các doanh nghiệp có tỷ lệ vốn Nhà nước nắm giữ dưới 50%. “Đối với các doanh nghiệp này có thể cho cổ phần hoá toàn bộ”, Thủ tướng gợi ý.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh yêu cầu, trong thời gian tới, mục tiêu kiên định là tiếp tục đổi mới, sắp xếp, hay nói cách khác là tái cơ cấu để doanh nghiệp nhà nước hoạt động hiệu quả cao hơn so với nguồn lực được giao; làm tốt vai trò, chức năng được Đảng và Nhà nước giao cho doanh nghiệp nhà nước trong đó có vấn đề đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô.
Các Bộ, ngành, địa phương phải hoàn thiện các phương án cụ thể trong sắp xếp, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước ở từng lĩnh vực ngay trong năm 2011. Xác định rõ những loại doanh nghiệp nào mà nhà nước cần giữ 100% vốn, những loại doanh nghiệp nào cần cổ phần hóa; có kế hoạch rút vốn ở những lĩnh vực đầu tư ngoài ngành…
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã trao Huân chương Lao động hạng ba cho Bộ Công Thương, Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính), Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác sắp xếp, đổi mới, phát triển doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2001 – 2010.
Nhân dịp này, 16 tập thể và 125 cá nhân có thành tích trong công tác sắp xếp, đổi mới, phát triển doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2001 – 2010, cũng được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.
Minh Duy-Ngọc Khánh
