Tiến sĩ Võ Văn Chi có nhiều công trình nghiên cứu quy mô lớn về cây thuốc Việt Nam, cho biết hoa cúc vạn thọ có tên khoa học là Tagetes erecta L., thuộc họ cúc Asteraceae. Loài thực vật này mọc hoang dại và ở nhiều nơi như Lai Châu, Lào Cai, Sơn La, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Gia Lai, Lâm Đồng...
Đông y thường dùng hoa này để làm thuốc gọi là vạn thọ cúc hoa. Người ta hái hoa vào mùa thu, loại bỏ tạp chất, rửa sạch, phơi khô dùng dần.
Thuốc này có vị đắng, hơi cay, tính mát, tác dụng thanh nhiệt bình can, khư phong hóa đàm, hoạt huyết thông kinh, kháng AIDS, kháng nham.
Dân gian dùng để trị đau mắt (viêm kết mạc), bệnh đường hô hấp, ho gà, viêm khí quản, viêm miệng, viêm họng, đau răng. Liều dùng từ 3 đến 10 g.
Phân tích thành phần dược lý cho thấy cúc vạn thọ có chứa quercetin, β-carotene, lutein, pyrethrin, helenien, tagetiin, α-terthienyl, chrysanthemaxanthin, flavoxathin, auroxathin, axi syringic, caryophyllene...
Nghiên cứu dược lý chứng minh thành phần α-terthienyl trong vạn thọ cúc hoa có hoạt tính kháng HIV rất mạnh. Quercetin có hoạt tính kháng ung thư tương đối mạnh.
Chất này có thể tác dụng qua lại với một số nhân tố gây ung thư đột biến nên có khả năng phòng chống ung thư và kháng virus, nấm, kháng đông kết tiểu cầu.
Tiến sĩ Chi giới thiệu bài thuốc giúp hỗ trợ điều trị bệnh AIDS, sốt sợ lạnh, đau đầu, quai hàm sưng đau, ngoài da nóng sốt như sau: Vạn thọ cúc hoa, bản lam căn mỗi thứ 15 g. Bồ công anh, lá bọ mẩy (đại thanh diệp), kim ngân hoa, hải kim sa, mỗi thứ 30 g. Tất cả đem sắc nước uống.
Lấy thêm một lượng bằng nhau các vị vạn thọ cúc hoa, thất diệp nhất chi hoa, kim ngân hoa. Tất cả đem tán thành bột hòa với giấm bôi vào chỗ đau.
