Không chuyển đổi cơ học
Với ban giám hiệu nhà trường, TS Tôn Quang Cường cho rằng cần xây dựng bộ công cụ quản lí và triển khai dạy học bao gồm (tối thiểu) 2 giải pháp: hệ thống quản lí học tập và giải pháp giảng bài trực tuyến trong thời gian thực.
Cùng với đó, thống nhất thời khóa biểu học các môn. Không bố trí thời khóa biểu theo lớp mà bố trí theo môn, dùng chung cho từng khối lớp. Tái cấu trúc việc dạy môn học thành 3 phần: phần giảng bài online; phần hướng dẫn, giải đáp, củng cố thêm; phần kiểm tra đánh giá, theo dõi học sinh.
Điều chỉnh lại kế hoạch nhà trường, sắp xếp lại lịch học cho hợp lí. Tuyệt đối không chuyển đổi cơ học các tiết dạy (trước đây) thành các tiết dạy trực tuyến theo thời gian thực với thời lượng tương đương. Ví dụ: 1 tiết (45 phút trước đây) thành 35 phút giảng bài online. Bố trí giờ giải lao 10 phút sau mỗi tiết. Mỗi buổi chỉ nên bố trí 3 tiết; học ngày 2 buổi; thời gian bắt đầu và kết thức buổi học phù hợp với thời gian sinh hoạt gia đình học sinh hiện nay.
Ban giám hiệu nhà trường cũng cần xây dựng qui định về bảo đảm chất lượng dạy học, bao gồm: triển khai dạy học của giáo viên; các qui định học tập cho học sinh; điều chỉnh các nội dung, yêu cầu, cách thức đánh giá kết quả học tập…
Những qui định này cần cung cấp cho phụ huynh học sinh để cùng phối hợp thực hiện. Cần lưu ý rằng, trong giai đoạn hiện nay phụ huynh học sinh là một chủ thể tham gia nhấn mạnh.
Xây dựng các bài giảng chung
Về phía tổ chuyên môn, theo TS Tôn Quang Cường, cần trao đổi và thống nhất về mặt chuyên môn, tập trung xây dựng các bài giảng chung theo hướng:
Thứ nhất, lựa chọn các nôi dung cốt lõi nhất trong chương trình, tái cấu trúc lại các nội dung môn học, chia thành các phần như: phần giảng bài, phần có tình huống, vấn đề liên quan, phần cho học sinh thảo luận, phần hướng dẫn thực hành, làm thí nghiệm… Giảm các nội dung mang tính bổ trợ (biến nó thành các câu hỏi tìm hiểu thêm chứ không dạy…).
Thứ 2, số hóa tối đa nội dung trong sách giáo khoa bằng các công cụ công nghệ (video, mô phỏng, hình ảnh, bài giảng powerpoint, hệ thống câu hỏi kiểm tra đánh giá…).
Thứ 3, lựa chọn giáo viên có năng lực phù hợp với từng kiểu nội dung để lên lớp dạy trực tuyến cho học sinh toàn khối.
Thứ 4, lập kế hoạch phân công cụ thể cho giáo viên phụ trách môn học của từng lớp tiếp tục bám sát tiến trình học tập của lớp.
Ngoài xây dựng bài giảng chung, nên phân công giáo viên để cùng khai thác nguồn học liệu mở, xây dựng bổ sung học liệu số theo năng lực công nghệ của từng giáo viên. Tìm kiếm, phát triển các nội dung được số hóa sẵn có liên quan đến môn học. Tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm về dạy học trực tuyến và kĩ thuật sử dụng công nghệ trong tổ.
Đồng thời, phân công giáo viên hỗ trợ nhau khi giảng bài online (có thể áp dụng cùng giảng đồng thời); hỗ trợ lẫn nhau khi triển khai nếu có vướng về vấn đề kĩ thuật…
Việc tập huấn phương pháp triển khai dạy học online cũng rất quan trọng. Theo TS Tôn Quang Cường, cách dạy học trực tuyến cần tuân theo nguyên tắc lớp học đảo ngược, dạy học hỗn hợp và dạy học cá nhân hóa.
Theo đó, trước mỗi bài học trực tuyến phải cung cấp nội dung học tập, yêu cầu, tài liệu học tập trước cho học sinh. Trong quá trình giảng bài không ôm đồm, không sa đà vào phân tích, giảng giải nội dung mà chủ yếu quan tâm xem học sinh tiếp thu được đến đâu, lưu ý đến các điểm học sinh chưa rõ; thường xuyên nhắc lại nhiệm vụ yêu cầu của bài học. Bố trí riêng một số giờ dạy trực tuyến để giải đáp, hướng dẫn học bài. Giới thiệu, cung cấp và hướng dẫn đầy đủ các tài nguyên học tập (không chỉ là nội dung của sách giáo khoa).
Chuẩn bị hạ tầng công nghệ
Với hạ tầng công nghệ, TS Tôn Quang Cường lưu ý lựa chọn hệ thống quản lí học tập (LMS). Hiện có rất nhiều giải pháp có thể ứng dụng ngay, có thể là những công cụ đơn giản và miễn phí. Cần tập hợp các tài nguyên dạy học, kể cả các tài nguyên để cho học sinh xem đi xem lại khi cần (video dạy học, bài giảng powerpoint, văn bản, âm thanh, hình ảnh…).
Kết nối huy động nguồn lực xã hội, nhà trường có thể đề xuất các cấp thẩm quyền yêu cầu trợ giúp xã hội. Các công ty, tập đoàn giáo dục có thể hỗ trợ cung cấp giải pháp công nghệ, chia sẻ các bài dạy trực tuyến mà họ đã sản xuất trước đây. Lưu ý thiết lập kênh liên lạc thường xuyên với cha mẹ học sinh để có các điều chỉnh và phối hợp kịp thời.
