Kỹ năng trong tương lai
Trước những diễn biến của CMCN 4.0, đây là một trong những vấn đề được Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) quan tâm. ILO cho rằng, phải liên kết cuộc cách mạng này với các mục tiêu phát triển bền vững để thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Ranh giới thành công là việc giúp doanh nghiệp ngày càng phát triển, nhưng đồng thời giảm thâm hụt xã hội toàn cầu thông qua chia sẻ thịnh vượng và những chính sách không để ai bị bỏ lại phía sau.
Ông Vic van Vuuren, Vụ trưởng Vụ Doanh nghiệp của ILO cho biết, các thảo luận về CMCN 4.0 thường nhấn mạnh vào yếu tố phát triển công nghệ. Yếu tố quan trọng để thành công là người lao động phải có kỹ năng cần thiết cho tương lai. Điều này đòi hỏi việc phân tích thị trường và kết hợp các kỹ năng với nhu cầu của thị trường.
Ở nhiều quốc gia trên thế giới, tình trạng thất nghiệp đối với lao động trẻ vẫn khá phổ biến, bởi vậy chính phủ sẽ phải điều chỉnh các chính sách giáo dục và phát triển để giải quyết những vấn đề liên quan đến thị trường lao động tương lai. Có hai thành phần quan trọng trong những kỹ năng cần thiết, đó là vận hành, tức là liên quan tới công nghệ hay khả năng kinh doanh, và kỹ năng mềm.
Đánh giá tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới được tổ chức tại Hà Nội mới đây cho thấy, thanh niên trong khu vực ASEAN lạc quan về tương lai, bởi các quốc gia này đang tạo ra những kỹ năng cho tương lai. Điều quan trọng là cần liên tục nâng cao kỹ năng và đưa ra cơ chế học tập suốt đời để đáp ứng được những nhu cầu của thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng.
Đưa kinh doanh vào hệ thống đào tạo
Cũng theo ông Vic van Vuuren, lao động trẻ cần được đào tạo các kỹ năng kinh doanh. Hiện tại không có nhiều quốc gia đưa việc kỹ năng kinh doanh vào hệ thống đào tạo, do đó học sinh, sinh viên thường chưa được học cách để khởi nghiệp hay trở thành một phần của doanh nghiệp.
Về lâu dài, cần bảo đảm được sinh viên ra trường có thể lấp đầy những lỗ hổng việc làm trong thị trường. Một thế hệ trẻ có khả năng suy nghĩ sáng tạo luôn sẵn sàng làm việc chăm chỉ, chính là đòn bẩy để tạo ra nguồn nhân lực thế hệ 4.0.
Những quan sát mới đây cho thấy, lao động trẻ của Việt Nam tràn đầy năng lượng và thái độ tích cực trong việc tìm kiếm các cơ hội mới và trách nhiệm của Chính phủ là tạo ra không gian cho họ.
Chính phủ đóng vai trò là chất xúc tác quan trọng, bởi xã hội cần một khung pháp lý để mọi người có thể kinh doanh tốt, cũng như cơ hội tiếp cận tài chính và được giám sát thông qua thanh tra lao động. Mặt khác, khu vực tư nhân cũng cần sẵn sàng xây dựng quan hệ đối tác với chính phủ để đảm bảo tăng trưởng tích cực có lợi cho mọi người. Các chính phủ cần phải đầu tư vào các chương trình đào tạo phù hợp, vì thường các doanh nghiệp nhỏ không thể kham nổi chi phí đầu tư vào chương trình này.
“Bản chất của đào tạo chính là sự tham gia, Chính phủ cần mang công nghệ đến với các doanh nghiệp nhỏ và giúp họ tiếp cận tài chính để có thể nâng cấp doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhỏ thường rất dễ phải chịu các tác động tiêu cực và cần được hỗ trợ để có thể tồn tại bền vững” – ông Vuuren nêu quan điểm.
