Học sinh phải được bảo đảm an toàn cả về thể chất và tinh thần, được tôn trọng sự khác biệt. Nhiều trường đã có những hình thức để thầy cô giáo và học sinh được nuôi dưỡng cảm xúc tích cực…
Lắng nghe, sẻ chia và thấu hiểu
Nhóm Tham vấn học đường của Trường THCS Huỳnh Bá Chánh (quận Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng) có sự tham gia của 20 giáo viên. “Các em có thể hỏi trực tiếp hoặc gửi câu hỏi trên website của nhà trường. Với những câu hỏi gửi qua tư vấn online, học sinh có thể chọn giáo viên nào các em tin tưởng và chỉ có admin và giáo viên được chọn biết nội dung câu hỏi của học sinh.
Hình thức này rất hiệu quả, các em có thể mạnh dạn hỏi tất cả khúc mắc của tuổi mới lớn, từ ứng xử với bạn bè, thầy cô giáo, đến những rung động đầu đời… đều được giáo viên giải đáp tận tình”, cô Nguyễn Thị Trà Mân, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết.
Có nhiều trường hợp, giáo viên trong tổ tư vấn tâm lý thức đến 1 - 2 giờ sáng chỉ để trò chuyện online, tư vấn trực tuyến cho các em. “Tôi hay nhận những ca xuyên đêm như thế, nhưng khi các em còn vướng mắc, chưa thông suốt thì mình cũng không thể yên tâm được. Các vấn đề của học sinh, đôi khi chỉ cần có người lắng nghe, chia sẻ với tư cách là một người bạn thôi cũng là một cách giải quyết rồi” – cô Trà Mân kể. Và như một quy định bất thành văn, nếu học sinh nào đăng ký tư vấn online mà dùng họ tên thật, giáo viên tư vấn sẽ kín đáo theo dõi những diễn biến tâm lý để có biện pháp hỗ trợ sau tham vấn.
Trường Tiểu học Thuận Thành (TP Huế, Thừa Thiên – Huế) có một học sinh thường xuyên không hoàn thành bài tập về nhà. Nếu như trước đây, giáo viên chủ nhiệm lớp sẽ trách mắng, đồng thời sẽ liên lạc với phụ huynh để nhờ nhắc nhở, kèm cặp thêm ở nhà. Như vậy, với một lỗi không làm bài tập ở nhà, em sẽ bị mắng hai lần nhưng tình hình vẫn không cải thiện.
Tuy nhiên, khi áp dụng “vòng tròn hạnh phúc”, cô giáo được cậu học sinh chia sẻ rằng, bố mẹ em hay cãi nhau khiến em không thể tập trung làm bài được. Hiểu những vấn đề mà học sinh gặp phải, cô giáo đã sắp xếp để em có thời gian hoàn thành bài tập về nhà ngay tại lớp. Thành tích học tập của em vì vậy cũng cải thiện đáng kể.
Trần Khánh Hoàng, học sinh lớp 12, Trường THPT Cao Thắng (TP Huế, Thừa Thiên - Huế) chia sẻ: “Từ những kỹ năng được các thầy cô hướng dẫn, em biết cách lắng nghe bản thân mình và thực hiện lòng biết ơn. Mỗi ngày, em đều viết lại 10 điều biết ơn”. So sánh với bản thân trước đấy, Khánh Hoàng nhận thấy đã có nhiều thay đổi, biết sống sâu hơn. Từ chỗ khó chia sẻ với gia đình, ít bạn thân ở trên lớp, em học cách đặt bản thân vào vị trí của ba mẹ mỗi khi không có cùng quan điểm.
 |
| Học sinh lớp 1, Trường Tiểu họ Thuận Thành (TP Huế, Thừa Thiên - Huế). |
“Em không còn nói những lời làm tổn thương ba mẹ như trước, bớt cáu giận, dễ bộc lộ, chia sẻ với ba mẹ hơn. Và em thấy tâm trạng của mình cải thiện rất nhiều, khi thoải mái thì việc học cũng sẽ dễ tập trung hơn” - Hoàng so sánh. Năm học lớp 11, Hoàng đạt danh hiệu học sinh giỏi. Đây là lần đầu tiên em đạt thành tích cao trong học tập và một số thành tích khác trong hoạt động xã hội.
Huấn luyện kỹ năng quản lý cảm xúc
Quản trị cảm xúc là một trong những chủ trương được áp dụng trong tất cả hoạt động của Trường Mầm non song ngữ Lạc Hồng (TP Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai). Cô Đặng Thị Tuyết – Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ, đội ngũ giáo viên được tập huấn về giáo dục cảm xúc. Từ giáo viên, sẽ có những kết nối đến học sinh và hướng về phụ huynh.
Theo GS Hà Vĩnh Thọ, người sáng lập Học viện Eurasia vì Hạnh phúc và An lạc, ứng dụng giáo dục kỹ năng cảm xúc xã hội trong trường học là giải pháp quan trọng. “Muốn đồng cảm với người khác thì phải kết nối được với bản thân, tự hiểu mình thì mới có khả năng quản lý cảm xúc, suy nghĩ và hành vi trong những tình huống khác nhau. Có nhận diện được cảm xúc mới có thể quản lý được cảm xúc mạnh”.
Đơn cử trong cách tiến hành một buổi họp phụ huynh, sẽ có một số hoạt động như tổ chức trò chơi để phụ huynh, trẻ và cô giáo cùng tương tác, từ đó có thể hiểu và kết nối với nhau tốt hơn. Nhờ quan sát và chơi cùng con, phụ huynh sẽ có cơ hội hiểu thêm những tính cách, sở thích của con khi con chơi cùng bạn. Phụ huynh sẽ hiểu thêm về phương pháp dạy học ở bậc mầm non: Học thông qua chơi. Vì vậy, việc giáo viên tạo hứng thú cho học sinh rất quan trọng.
Các giáo viên tham gia mô hình Trường học hạnh phúc tại thành phố Huế đều được tập huấn khả năng quản lý cảm xúc, học và thực hành cả cách chia sẻ và cách lắng nghe.
Cô Lê Thị Mai Lan, giáo viên Trường Tiểu học Lý Thường Kiệt (TP Huế, Thừa Thiên - Huế) chia sẻ: “Xây dựng Trường học hạnh phúc đã tác động đến tâm thế, đối xử có sự khác biệt. Ngay cả buổi sinh hoạt dưới cờ, khi trao đổi những ưu điểm và hạn chế trong tuần, bao giờ cũng dựa trên nguyên tắc tôn trọng cảm xúc của học sinh. Giờ sinh hoạt lớp luôn có khoảng 10 phút để giáo dục lòng biết ơn thông qua những câu chuyện, tình huống để học sinh thảo luận, nhận xét”.
Tương tự, Trường Mầm non Bamboo Preschool (Đồng Nai) đã trang bị cho giáo viên nhiều kỹ năng để điều hướng cảm xúc. Cô Huỳnh Thiện Thanh Thảo, Hiệu trưởng nhà trường kể rằng, trong mỗi buổi tập huấn, đều có trường hợp cụ thể để “đo lường” cảm xúc của giáo viên: “Khi tức giận thì chúng ta thường xử lý cách nào? Nhưng xử lý thế nào mới đưa lại kết quả tốt nhất”. Từ đây, cô Thảo rút ra nhận xét, điều quan trọng nhất chính là không tạo áp lực cho học sinh. Trẻ cần được tôn trọng mọi cảm xúc của mình. Trước khi bạn chạm đến trí óc thì hãy chạm đến trái tim trước.
