(GD&TĐ) - Từng lang thang khắp Ấn Độ năm 1981 khi còn là một chàng trai vừa tốt nghiệp Đại học Sydney, Tony Abbott coi đất nước này như “một quốc gia của sự tương phản, nơi những chiếc xe bò kéo có thể chở nguyên liệu cho các trung tâm năng lượng nguyên tử”. Giờ đây, khi đã trở thành ứng cử viên thủ tướng Úc, Tony Abbott lại hy vọng những nhà máy nguyên tử Ấn Độ đó sử dụng nguyên liệu từ… uranium do Úc sản xuất.
Khác đường đi, cùng đích tới
Nước Úc sở hữu khoảng 1/3 lượng uranium giá rẻ có thể thu hồi được, cũng là nhà cung cấp nhiên liệu nguyên tử chính cho Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Mỹ, Canada và châu Âu, nhưng Ấn Độ chưa có tên trong danh sách này.
Cả đảng Lao động lẫn Tự do đều mong muốn bán uranium cho Ấn Độ - quốc gia luôn ở tình trạng “khát” năng lượng. Dù vậy, Thủ tướng Rudd không mấy cương quyết trong việc thúc đẩy tiến trình này. Ông luôn muốn Ấn Độ sẽ phải chấp nhận các điều kiện nghiêm ngặt trước khi có thể tiếp nhận uranium từ Úc. Khi lần đầu nhậm chức thủ tướng, từ năm 2007 - 2010, Rudd tỏ ra vô cùng sắt đá bởi Ấn Độ đã không ký Hiệp ước cấm phát triển hạt nhân, vì thế, việc bán uranium cho nước này là điều không tưởng. Thủ tướng Úc khẳng định đây không phải là một chính sách chống lại riêng Ấn Độ mà sẽ được áp dụng trên toàn cầu.
Khi Phó Thủ tướng Úc Julia Gillard gạt Rudd ra khỏi cương vị lãnh đạo hàng đầu hồi tháng 10/2010 (sau đó, bà lại bị Rudd đánh bật vào tháng 6 năm nay), bà quyết định thúc đẩy vấn đề này thông qua một chính sách của đảng Lao động về uranium vào cuối năm 2011 mà không hề hỏi ý kiến Rudd. Trước đó, Rudd phát biểu rằng Ấn Độ hoàn toàn chẳng cần đến uranium của Úc. Họ đã có nguồn cung cấp chính từ Nga, Pháp và Kazakhstan.
 |
| Tony Abbott (phải) tranh luận với Thủ tướng Úc Kevin Rudd tại Câu lạc bộ nhà báo quốc gia ở Canbera |
Tham vọng của Abbott với Ấn Độ
| Là một người ngoan đạo, từng dành 6 tuần lễ ở Bihar, Ấn Độ trong vai trò người truyền giáo dòng Tên, Tony Abott - người đứng đầu phái bảo thủ Dân tộc Tự do - đang là đối thủ hàng đầu của thủ tướng Úc Kevin Rudd - lãnh đạo đảng Lao động - trong cuộc bầu cử ngày 7.9 sắp tới. Uranium là vấn đề then chốt thể hiện sự khác biệt trong cách tiếp cận với Ấn Độ của Rudd và Abbott . |
Ngược lại, Abbott tỏ ra hào hứng với viễn cảnh uranium từ Úc được chở tới các nhà máy năng lượng Ấn Độ. Tại một sự kiện thương mại với Ấn Độ, ông từng phát biểu: “Vâng, chúng tôi sẽ bán uranium cho Ấn Độ bởi chúng tôi biết rằng Ấn Độ là một trong những nền dân chủ vĩ đại của thế giới”.
Trong thực tế, phải mất hàng năm cho đến khi bất cứ lượng uranium nào được bán ra. Vì thế, việc mua bán uranium giữa Úc và Ấn Độ mang nhiều tính biểu trưng hơn là thực tế. Tháng 3 năm nay, những cuộc trò chuyện chính thức đã kết thúc bằng một thỏa thuận hợp tác nguyên tử dân sự giữa Úc và Ấn Độ. Đây được coi như bước đi đầu tiên cho tiến trình mua bán uranium. Điều kiện tiên quyết để quá trình này diễn ra suôn sẻ là Ấn Độ sẽ không dùng uranium của Úc cho bất kỳ một hoạt động nào liên quan đến vũ khí hạt nhân.
Ấn Độ hay Trung Quốc?
Khi còn là sinh viên, Rudd từng nghiên cứu về nền văn minh Ấn Độ và những ảnh hưởng của nó lên Trung Quốc, nhưng khi trở thành người nắm quyền cao nhất, Trung Quốc luôn là ưu tiên hàng đầu của vị Thủ tướng nước Úc. Rudd nói được tiếng Trung, từng là nhà ngoại giao ở Bắc Kinh, nghiên cứu sâu sắc về mọi mặt của Trung Quốc. Ngược lại, Abbott luôn hướng về Ấn Độ, kể từ khi còn là một sinh viên Đại học Oxford cho đến khi là ứng cử viên Thủ tướng Úc.
Abbott từng phát biểu tại Hội đồng Kinh doanh Úc - Ấn rằng nếu là Thủ tướng, ông sẽ coi Ấn Độ như một trong những quốc gia then chốt ảnh hưởng tới tương lai của Úc và thế giới. “Điều quan trọng cần nhận thấy Trung Quốc không phải là siêu quyền lực đang lên duy nhất ở châu Á”, Abbott nói. “Hơn thế, Ấn Độ lại là cường quốc đang lên sử dụng tiếng Anh”. Abbott nhấn mạnh Ấn Độ có 3 yếu tố quan trọng đối với nước Úc: “Là nước láng giềng, là đối tác thương mại chính, là đồng minh chiến lược then chốt”. Ông cũng nhìn nhận đến năm 2050, Ấn Độ sẽ là nước đông dân nhất thế giới.
| Quan hệ Úc - Ấn Trên tổng thể, mối quan hệ giữa hai nước khá tốt, ngoại trừ giai đoạn 2009 – 2010, khi vấn đề uranium và một loạt các vụ tấn công vào sinh viên Nam Á ở Melbourn gây căng thẳng. Trong nhiều năm, Ấn Độ trở thành nguồn dân nhập cư lớn nhất vào Úc và số lượng sinh viên Ấn Độ ở Úc ngày càng tăng. Kể từ khi Rajiv Gandhi thăm Úc năm 1986, chưa có Thủ tướng Ấn Độ nào trở lại nước này. Trong khi đó, đã có 6 Thủ tướng Úc thăm viếng Ấn Độ. Điều này cho thấy tầm quan trọng của nước Úc đối với Ấn Độ có thể không bằng các nước Trung Quốc, Pakistan, Bangladesh, Burma và Sri Lanka. Ngược lại, Ấn Độ nằm trong nhóm 5 nước mà Úc chú trọng hàng đầu với Trung Quốc, Indonesia, Nhật Bản và Hàn Quốc. |
Hoàng Hoa Miên
