Theo Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 5, chiều 21/6, dưới sự chủ trì của Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường tiếp tục thảo luận về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Kiến nghị quy định đất đai cho giáo dục

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga cho rằng, vẫn còn nhiều vấn đề; trong đó có những chính sách căn cơ về đất đai tháo gỡ cho các bất cập của lĩnh vực giáo dục chưa được thể hiện rõ ràng. Kiến nghị về quy định đất cho giáo dục, đại biểu đoàn Quảng Bình cho rằng, cần có quy định riêng, chính sách đặc thù về đất đai cho giáo dục.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga phân tích, Hiến pháp, Nghị quyết 29 của Trung ương và Luật Giáo dục quy định “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”, “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội”.

Trong bối cảnh cả nước đang thực hiện khâu đột phá chiến lược về nguồn nhân lực; giáo dục đang rất cần đầu tư đồng bộ; chính sách đồng bộ. Trong đó, việc đầu tư chính sách đất đai cho giáo dục đóng vai trò đặc biệt quan trọng.

Theo đại biểu, kinh nghiệm từ nhiều nước phát triển, đặc biệt bài học được các nhà khoa học nhắc đến nhiều nhất là Luật cấp đất cho trường học của Mỹ. Quy định này đã tạo bệ phóng cho giáo dục phát triển, góp phần quan trọng vào đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế Mỹ.

“Ở nước ta, hiện quy hoạch đất cho Giáo dục còn nhiều bất cập. Nhiều địa phương thiếu quỹ đất cho xây dựng trường học, đặc biệt là các thành phố lớn… Chính sách xã hội hoá giáo dục còn rất nhiều khó khăn..., vướng nhất do chính sách đất đai” – đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga nhìn nhận.

Nếu không có chính sách phù hợp, đủ mạnh thì sẽ dẫn tới bất bình đẳng trong giáo dục, thương mại hoá giáo dục, làm méo mó chủ trương xã hội hóa giáo dục của nhà nước ta.

Dự thảo Luật Đất đai có tới 263 điều, trong đó có nhiều quy định cụ thể cho các lĩnh vực Kinh tế, An ninh, Quốc phòng, thậm chí có nhiều điều riêng quy định về đất cho đất của các lĩnh vực...

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga, chưa có điều nào quy định riêng về đất giáo dục. Đất Giáo dục được quy định chung với đất của đơn vị sự nghiệp công lập; hoà vào quy định đất với các lĩnh vực khác… chưa quy định được các vấn đề đặc thù, chính sách riêng, cụ thể rõ ràng, đủ mạnh cho xã hội hóa giáo dục.

“Dường như, dự thảo luật đang đánh đồng chính sách đất trường ngoài công lập (trong đó có trường tư không vì lợi nhuận) với tổ chức kinh tế…” – đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga băn khoăn.

Nữ đại biểu đoàn Quảng Bình nhắc lại, khi xây dựng các luật chuyên ngành về giáo dục, các quy định về đất đai giáo dục thì chờ quy định trong Luật đất đai. Tuy nhiên, với quy định như dự thảo thì chưa rõ nét.

“Vì vậy, tôi đề nghị Dự thảo luật cần có các điều riêng về đất giáo dục nhằm thể hiện được quan điểm, các đặc thù trong chính sách và quản lý đất giáo dục” - đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga.

Cần có điều riêng hoặc bổ sung quy định tại điều 10 về chính sách khuyến khích, ưu tiên sử dụng đất cho phát triển giáo dục. Ảnh minh họa/internet.

Khuyến khích, ưu tiên sử dụng đất cho phát triển giáo dục

Đề cập đến các vấn đề cụ thể, đại biểu đề nghị, cần có điều riêng hoặc bổ sung quy định tại điều 10 về chính sách khuyến khích, ưu tiên sử dụng đất cho phát triển giáo dục.

Về chính sách đất cho trường công lập tự chủ, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga nhất trí với dự thảo đã tiếp thu ý kiến Uỷ ban văn hóa giáo dục bỏ quy định “các cơ sở giáo dục tự chủ phải nộp tiền sử dụng đất”.

Dự thảo tại Điều 3 quy định “các đơn vị sự nghiệp công lập được Nhà nước giao đất không thu tiền và bổ sung quy định “trong trường hợp có nhu cầu sử dụng một phần hoặc toàn bộ diện tích được giao để sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ” (Khoản 3 điều 32).

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga đề nghị, cần quy định rõ ràng hơn cho cả cơ sở giáo dục tự chủ vì tại Điều 99 và một số điều khác vẫn có những tách bạch giữa đơn vị sự nghiệp công lập và đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ.

Đồng thời, đề nghị bổ sung quy định trách nhiệm của đơn vị công lập, đặc biệt đối với cơ sở giáo dục khi “sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ” thì phải đảm bảo nguyên tắc "Bảo toàn và phát triển, phù hợp với môi trường giáo dục, văn hoá học đường”.

Về chính sách đất cho xã hội hóa giáo dục, đại biểu đoàn Quảng Bình kiến nghị: Thứ nhất, trong liệt kê đối tượng sử dụng đất cần bổ sung các cơ sở ngoài công lập hoạt động không vì lợi nhuận (Điều 5) và rà soát trong tổng thể dự thảo luật, không đánh đồng các cơ sở tư thục phi lợi nhuận với các tổ chức kinh tế.

Thứ hai, cần luật hóa các chính sách về đất đai đã được quy định tại các Nghị quyết và văn bản pháp luật về xã hội hóa giáo dục thời gian qua. Cụ thể một số chính sách quan trọng như: Nhà nước có nhiệm vụ giao đất, cho thuê đất đã hoàn thành giải phóng mặt bằng; có chính sách hỗ trợ kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với các dự án đầu tư trong lĩnh vực xã hội hóa đã tự thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng…

Thứ ba, cần bổ sung vào Điều 157 dự thảo Luật Đất đai, quy định việc miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập. Dự thảo tại điều này quy định việc miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được thực hiện với 10 trường hợp nhưng chưa có quy định cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập, đặc biệt là cơ sở giáo dục không vì lợi nhuận.

Đây là điểm bất cập chưa phù hợp với chủ trương của Đảng về chính sách khuyến khích xã hội hoá nhằm phục vụ lợi ích chung của xã hội.

Thứ tư, hiện chính sách xã hội hóa đã có bước phát triển mới với việc phát triển các dự án theo quan hệ đối tác công-tư (PPP). Nghị quyết 19 và Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công-tư (2020) đã chính thức quy định giáo dục, đào tạo là một lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP.