(GD&TĐ) - Mới đây một nhóm công tác dưới sự hướng dẫn của ông Yaroslav Kuzminov, hiệu trưởng Trường Đại học kinh tế, đã tiến hành khảo sát thực trạng và triển vọng của hệ thống giáo dục thủ đô Moskva.
Lý do chủ yếu: Moskva là thành phố của những cơ hội bất bình đẳng và chưa được sử dụng, sự phân hoá văn hoá của các gia đình ở Moskva ngày càng trở nên rõ rệt hơn, các bậc phụ huynh không thể lựa chọn trường tốt cho con mình qua những dấu hiệu bên ngoài. Và điều chủ yếu là Moskva không tạo cho các em học sinh phổ thông cơ hội bình đẳng để tiếp thu một nền giáo dục có chất lượng.
Nếu so sánh tổng kinh phí hàng năm cấp cho hệ thống giáo dục Moskva với các nước ngoài thì Moskva xếp vị trí thứ hai sau Áo, đồng thời vượt Bồ Đào Nha, Czech, Phần Lan và Ireland. Mặc dù vậy, cư dân thủ đô đặt ra những yêu cầu quá cao và tỏ ra không hài lòng về chất lượng giáo dục so với cư dân các khu vực khác của đất nước.
Vậy thì Moskva không hài lòng về điều gì? Một trong những luận điểm chính được các nhà nghiên cứu nêu ra như sau: “Moskva - thành phố của những cơ hội bất bình đẳng. Điều đó có nghĩa là các trường phổ thông có chất lượng phân bố không đồng đều trên lãnh thổ và sự tập trung quá nhiều trường tốt trong một quận của thành phố khiến cho các em học sinh ở các quận khác mất khả năng tiếp cận chúng. Những vấn đề về giao thông chưa được giải quyết của một đô thị lớn buộc bố mẹ phải tìm kiếm cho con em mình trường phổ thông gần nhà nhất. Nhưng ngay cả trong số các trường phổ thông đóng trên địa bàn của cùng một quận thì sự khác nhau về chất lượng giáo dục đôi khi cũng bộc lộ quá rõ nét. Ví dụ, phần lớn học sinh ở quận Trung tâm của thủ đô đạt kết quả thi quốc gia thống nhất tốt về môn Toán đều học tại 10-15 trường. Trong khi ở 13% số trường của quận này có hơn 40% số học sinh đạt kết quả học tập kém.
 |
| Học sinh Moskvav (ảnh MH) |
Thêm vào đó, theo ý kiến của các nhà nghiên cứu, ở Moskva tiềm ẩn hàng loạt “yếu tố rủi ro” trong lĩnh vực giáo dục. Mới đây Trường phổ thông số 874 bị bãi nhiệm. Gần tháng trước, thị trưởng Moskva Sergey Sobyanin trong một phiên họp của toà thị chính đã tuyên bố rằng chính quyền thành phố lần đầu tiên bãi nhiệm một trường trung học phổ thông vì chất lượng dạy học kém. Nhưng điều thú vị ở chỗ, đây là trường phổ thông được trang bị cơ sở vật chất khá tốt, có một quan điểm phát triển riêng, được gọi là “trường học sức khoẻ”. Nhìn bên ngoài, nhà trường rất khang trang. Chỉ các bài kiểm tra của học sinh được thực hiện trong quá trình đánh giá chất lượng mới chứng minh rằng công việc của nhà trường không hoàn toàn trôi chảy như lầm tưởng. Ở khối 9, có hơn 50% số học sinh không làm được bài tập về môn toán, về tiếng Nga – 62%, về hoá – 68%, tiếng Anh – 70%. Thì ra, bây giờ các bậc phụ huynh mới biết chính xác: không nên chọn trường cho con mình qua những dấu hiện bên ngoài. Ít ra cần phải định hướng qua kết quả kỳ thi quốc gia thống nhất, hoặc tìm hiểu nhiều hơn thông tin về nhà trường từ các bậc phụ huynh.
Các tác giả bản báo cáo cho rằng các cơ hội lựa chọn dịch vụ giáo dục có chất lượng còn bị hạn chế bởi mức thu nhập của các bậc phụ huynh. Việc chọn trường có ý nghĩa thực tế đối với đứa trẻ khi thu nhập của bố mẹ vượt 20.000 rúp/tháng (trên dưới 650 USD). Đồng thời các nhà nghiên cứu lưu ý rằng Moskva là khu vực dẫn đầu về tổng chi phí cho giáo dục. Theo số liệu năm 2009, ngân sách thành phố dành cho giáo dục chiếm gần 15%, tức là 180,4 tỷ rúp.
Các nhà nghiên cứu cho rằng sự chênh lệch quá lớn về chất lượng giáo dục ở thủ đô được đặc trưng không chỉ đối với các trường phổ thông mà cả các trường đại học. Ở thủ đô Moskva hiện có 264 trường đại học, trong số đó có 109 trường nhà nước. Trong các trường đại học tổng hợp, đại học chuyên ngành, học viện ở Moskva có hơn 1 triệu sinh viên học tập, trong đó có hơn 800.000 sinh viên các hệ chính quy. Tưởng như đó là một nguồn lực rất lớn. Nhưng hệ thống giáo dục đại học Moskva không gắn bó chặt chẽ với nền kinh tế thành phố. Tất cả đều định hướng vào con đường công danh của giới trẻ. Số lượng học sinh tốt nghiệp các trường phổ thông ở Liên bang Nga thích vào học đại học ở Moskva rất cao, vượt 5-7% so với các thành phố khác.
Trong khi chỉ có 1/3 số trường đại học ở Moskva có thể cung cấp đầy đủ kiến thức chuyên môn, phần lớn học sinh phổ thông Moskva vẫn thích vào học đại học. Họ không muốn làm công nhân. Cứ mỗi năm phạm vi các công việc yêu thích đối với họ càng thu hẹp dần...
Đó là bức tranh khái quát về giáo dục phổ thông và đại học của thủ đô Moskva.
Trần Hậu (Theo Báo Độc lập)
