Ngày 19/4, Viện KSND Tối cao đã tống đạt cáo trạng truy tố 54 bị can trong vụ án Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Môi giới hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Bộ Ngoại giao, TP Hà Nội và một số tỉnh, thành.
Truy tố 54 bị can
Trong số những bị can bị truy tố có 4 cá nhân thuộc Văn phòng Chính phủ, 13 người thuộc Bộ Ngoại giao, 4 người thuộc Bộ Y tế và Bộ GTVT, 3 bị can thuộc Cục Quản lý xuất nhập cảnh, 2 cá nhân là cựu công an. Những bị can còn lại thuộc UBND cấp tỉnh, doanh nghiệp và người trung gian.
Theo nội dung cáo trạng, tháng 4/2020, dịch Covid-19 lan rộng trên toàn thế giới, nhu cầu về nước của công dân Việt Nam ở nước ngoài không ngừng tăng. Ban đầu là hơn 10.000 người nhưng sau mỗi tháng con số tăng thêm hàng chục nghìn người.
Sau khi đưa 30 công dân Việt Nam từ Vũ Hán (Trung Quốc) về Việt Nam vào tháng 3/2020, với phương châm “không để ai bị bỏ lại phía sau”, tháng 4/2020, Chính phủ cho phép thực hiện các chuyến bay “giải cứu”.
Trên cơ sở đó, Tổ công tác thuộc 5 Bộ: Ngoại giao, Y tế, GTVT, Công an, Quốc phòng đã được thành lập để thực hiện tổ chức “chuyến bay combo” đưa công dân hồi hương. Thực hiện chủ trương nêu trên, các cơ quan chức năng đã cấp phép và tổ chức hơn 1.000 chuyến bay đưa trên 200.000 người dân từ 62 quốc gia, vùng lãnh thổ về nước.
Quá trình triển khai đã có sự chồng chéo, không rõ ràng về thẩm quyền. Từ đó, các bị can và những cá nhân có thẩm quyền ở các bộ, ngành đã gây khó khăn, nhũng nhiễu, làm khó doanh nghiệp tổ chức chuyến bay, tạo cơ chế xin cho buộc doanh nghiệp phải nâng giá vé máy bay và các chi phí phát sinh khác để bôi trơn, đưa hối lộ.
Từ tháng 9/2020 - 12/2022, có 25 cá nhân là cán bộ thuộc các bộ, ngành, địa phương đã nhận hối lộ với tổng cộng số tiền gần 165 tỉ đồng; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ gây thiệt hại gần 10,5 tỉ đồng.
Bên cạnh đó, có 23 cá nhân là đại diện các doanh nghiệp đã có hành vi đưa hối lộ với tổng cộng số tiền gần 227 tỉ đồng, 4 cá nhân môi giới hối lộ với tổng cộng gần 74,5 tỉ đồng và lừa đảo hơn 24,5 tỉ đồng.
Trong số này, bị can Nguyễn Quang Linh (cựu trợ lý Phó Thủ tướng) nhận hối lộ 5 lần với tổng số tiền hơn 4,2 tỉ đồng; bị can Tô Anh Dũng (cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ 37 lần với tổng số tiền 21,5 tỉ đồng; bị can Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ 32 lần với tổng số tiền hơn 25 tỉ đồng.
Bị can Chử Xuân Dũng (cựu Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội) nhận hối lộ 7 lần với tổng số tiền hơn 2 tỉ đồng; bị can Trần Văn Tân (cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam) nhận hối lộ 9 lần với tổng số tiền 5 tỉ đồng…
Trong vụ án này, có 18 bị can bị Viện KSND Tối cao truy tố về tội Nhận hối lộ theo quy định tại Khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt là phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Có thể kể đến các bị can như: Tô Anh Dũng, Nguyễn Thị Hương Lan, Chử Xuân Dũng, Trần Văn Tân…
Bị can nhận hối lộ nhiều lần nhất
 |
Bị can Phạm Trung Kiên nhận hối lộ số tiền lên đến hơn 42 tỉ đồng. |
Đáng chú ý, trong vụ án này, cơ quan điều tra xác định bị can có hành vi nhận hối lộ nhiều lần nhất với số tiền nhiều nhất là Phạm Trung Kiên (cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế). Theo đó, bị can này đã nhận hối lộ 253 lần với tổng số tiền hơn 42,6 tỉ đồng.
Phạm Trung Kiên được giao nhiệm vụ tiếp nhận, trình thứ trưởng duyệt, ký văn bản trả lời liên quan đến việc cho ý kiến xét duyệt các chuyến bay theo đề nghị của Bộ Ngoại giao và các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Tuy nhiên, trong quá trình thực thi nhiệm vụ, bị can Phạm Trung Kiên đã có hành vi yêu cầu các doanh nghiệp phải chung chi số tiền từ 500.000 đồng - 1,5 triệu đồng/khách, hoặc 100 triệu đồng - 200 triệu đồng/chuyến bay, hay 7 triệu đồng - 15 triệu đồng/khách lẻ.
Cáo trạng còn thể hiện, bị can Phạm Trung Kiên còn cùng bị can Vũ Anh Tuấn (cựu cán bộ Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an) yêu cầu, gợi ý chỉ dẫn để doanh nghiệp liên hệ, chi tiền cho Kiên để được Bộ Y tế chấp thuận chuyến bay, trả lời kịp thời văn bản và ngược lại.
Trong số 253 lần nhận hối lộ, bị can Phạm Trung Kiên được xác định nhiều lần thực hiện ở trụ sở Bộ Y tế hoặc yêu cầu lãnh đạo các doanh nghiệp chuyển vào tài khoản ngân hàng của mẹ vợ Kiên.
Theo cáo trạng, bị can Phạm Trung Kiên bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “Phạm tội 2 lần trở lên” và “Lợi dụng hoàn cảnh dịch bệnh để phạm tội” theo quy định tại Điểm g, 1 Khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự.
Bên cạnh đó, bị can này cũng được xem xét áp dụng các tình tiết giảm nhẹ như thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và có thành tích xuất sắc trong công tác. Bị can cũng đã liên hệ, trả lại 12,2 tỉ đồng cho đại diện các doanh nghiệp, cá nhân liên quan.
Về quy trình thực hiện các chuyến bay “giải cứu”, theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của các bộ, ngành, địa phương được giao thì Bộ Y tế có nhiệm vụ giao Cục Y tế Dự phòng tiếp nhận, đề xuất, xem xét, cho ý kiến việc phê duyệt kế hoạch tổ chức các chuyến bay theo đề xuất của Bộ Ngoại giao; chấp thuận cho các đoàn khách lẻ được về nước theo đề nghị của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.
Khi nhận được văn bản của cơ quan chức năng xin ý kiến về chuyến bay, lãnh đạo Bộ Y tế có nhiệm vụ phân công Cục Y tế dự phòng duyệt dự thảo văn bản trả lời Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ và các đơn vị chức năng thông qua bị can Phạm Trung Kiên trình duyệt.
