Dù trải qua tuổi thơ khó khăn nhưng với nghị lực và ý chí kiên cường, cô giáo dân tộc Nùng Lê Thị Thu Trang (Trường Tiểu học và THCS EaTrol, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên) trở thành tấm gương sáng về tinh thần xung phong gieo tình yêu văn học đến học sinh vùng khó.

Ước mơ tung cánh

Sinh ra ở Võ Nhai, huyện vùng cao duy nhất của Thái Nguyên, tuổi thơ của Thu Trang gắn liền với chăn trâu, cắt cỏ, mò cua, bắt ốc, kiếm củi, cấy lúa, và quen với những bữa cơm đạm bạc. Bố mẹ thường đi làm xa nhà, hai chị em Trang được gửi sống cùng ông bà nội, ngoại. Sau đó, 2 chị em theo mẹ chuyển vào huyện Sông Hinh (Phú Yên), nơi heo hút, dân cư thưa thớt, không có điện lưới, không nước sạch, không trạm xá và trường học.

Chị em Trang thấu hiểu được hoàn cảnh khó khăn của gia đình mình, nên ngày ngày cả hai cùng mẹ chăm chỉ cuốc đất trồng rau, nuôi gà, nuôi lợn để ổn định cuộc sống. Thế rồi năm học đến, nhờ người Êđê giúp đỡ đưa qua suối trong mùa lũ, hai chị em tiếp tục đến trường. Mọi thứ mang đến lớp như sách vở, bút phải đựng trong túi ni lông vì nhà nghèo không có tiền mua cặp sách. Đường đất đỏ đến trường cứ mưa thì bê bết bùn đất, nắng thì bụi tung mù mịt, quần áo bám đầy một lớp bụi màu nâu đỏ.

Đi học khó khăn nhưng đối với chị em Trang, được đến trường đã là một niềm vui to lớn. Chính từ những tháng ngày gian khó đó, ước mơ trở thành giáo viên dạy chữ cho trẻ em đồng bào dân tộc thiểu số trong cô dần “nảy mầm”.

“Ngày đó, được cầm trên tay tờ báo Thiếu niên Tiền phong, Thiếu nhi dân tộc để đọc là quý lắm, mừng lắm. Tôi nhớ như in, một sáng đến lớp học, cô giáo gọi tôi đến và tặng cho tôi tập truyện ngắn ‘Em chờ bộ đội Awa Hồ’ của nhà văn Y Điêng.

Cảm giác mừng vui, phấn chấn tôi vẫn nhớ đến tận bây giờ, không thể nào quên. Tôi vẫn nâng niu giữ gìn tập truyện ấy và biết ơn tác giả bởi tập truyện đã truyền cho tôi những ý niệm về ước mơ, hoài bão… và cả quyết tâm trở thành cô giáo để đem cái chữ dạy cho các em người đồng bào dân tộc thiểu số” - cô Trang bồi hồi nhớ lại.

Liên tục những năm học tiểu học và trung học, cô đều đạt danh hiệu học sinh khá giỏi. Đặc biệt, vào tháng 7/1995, Trang vinh dự được chọn là đại biểu thiếu nhi xuất sắc của Phú Yên đi dự Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc tại Thủ đô Hà Nội. Đó là niềm tự hào và nguồn động lực để cô tiếp tục phấn đấu học tập và thực hiện ước mơ.

Bắt đầu từ mùa Hè năm 1997, khi vừa tốt nghiệp THCS cho đến suốt những năm học THPT, Trang đều xung phong tham gia Chiến dịch Thanh niên tình nguyện xoá mù chữ do Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tỉnh Phú Yên tổ chức.

Rong ruổi đến các buôn làng dạy thanh, thiếu niên người dân tộc thiểu số biết đọc, biết viết, cô được cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc với bà con với bao kỷ niệm và cảm xúc không thể phai nhòa. Có lẽ những tháng ngày ấy đã góp phần vun đắp, bồi dưỡng sự kiên định để cô hiện thực hóa ước mơ cao đẹp là được cống hiến cho sự nghiệp “trồng người” nơi gian khó.

Cô Trang cùng học sinh vùng cao.

Để môn Ngữ văn hấp dẫn

Sau khi tốt nghiệp, tháng 10/2003, cô giáo trẻ được Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sông Hinh phân về dạy học tại Trường Phổ thông cấp 2-3 Tân Lập, xã EaBar (nay là Trường THPT Tôn Đức Thắng). Sau đó, cô được điều động đến dạy học tại Trường THCS EaLy vào năm 2012 và chuyển đến giảng dạy tại Trường Tiểu học và THCS EaTrol từ năm 2014 cho đến nay.

Những ngôi trường cô đã và đang công tác, đều ở trên địa bàn xã nghèo, vùng sâu, vùng xa của huyện Sông Hinh. Học sinh theo học tại các ngôi trường này chủ yếu là con em đồng bào dân tộc thiểu số người Êđê, Bana, Dao, Sán Dìu, Mông, Tày, Nùng… Các em mặc dù biết tiếng phổ thông, đọc viết được nhưng để hiểu sâu về văn học thì cực kỳ khó khăn, dẫn đến chất lượng dạy Ngữ văn ở đây chưa đạt yêu cầu.

Bên cạnh tìm hiểu tâm lý, sở thích của học trò, cô Trang vừa tìm tòi sáng tạo phương pháp riêng để kèm cặp học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh giỏi. Năm học 2007 - 2008, 5 em học sinh lớp 9 được cô bồi dưỡng đều đạt giải cao trong kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh, trong đó có 1 em đạt giải Ba, 2 học sinh đạt giải Khuyến khích cấp tỉnh. Từ đó đến nay, rất nhiều học trò của cô cũng đã giành giải học sinh giỏi môn Ngữ văn cấp huyện, cấp tỉnh.

Không quản ngại khó khăn, cô Trang dành thời gian tìm đến tận nhà học sinh, tuyên truyền vận động phụ huynh thay đổi nhận thức về việc đầu tư học hành cho con em mình. Cùng với nhiều biện pháp cụ thể để duy trì ổn định sĩ số trên lớp, cô Trang dốc lòng yêu thương, dạy dỗ, trao truyền cho các thế hệ học sinh kiến thức, nghị lực, lòng kiên trì nuôi dưỡng, sự nỗ lực đạt được ước mơ, hoài bão. Nhờ vậy tỉ lệ học sinh bỏ học của trường giảm dần, tình yêu với môn học Ngữ văn bén rễ trong lòng các em.

Ngoài công việc ở trường, cô Trang hết lòng lo toan, vun vén cho tổ ấm gia đình, chăm sóc mẹ chồng già yếu và con nhỏ. Chồng thường xuyên đi công tác, bồi dưỡng chuyên môn nên mọi việc lớn nhỏ trong nhà gần như một bàn tay cô lo liệu. Biết phân bổ quỹ thời gian một cách khoa học và với sự cố gắng nỗ lực không ngừng, cô Trang đã hoàn thành xuất sắc vai trò người mẹ, người vợ đảm đang và người thầy tận tâm với học trò suốt 20 năm qua.