Nhưng điều đáng mừng là bác sĩ có thể phát hiện bệnh qua siêu âm, can thiệp ngay khi trẻ vừa chào đời.
Đột phá trong y học
Các bác sĩ tại Bệnh viện E vừa cứu sống thành công một cháu bé bị mắc bệnh đảo gốc động mạch. Đây là bệnh nặng nhất trong các loại dị tật tim bẩm sinh, chiếm khoảng 5 - 7% số trẻ bị dị tật tim và khoảng 20 - 30/100.000 trẻ sinh ra. Tỷ lệ tử vong rất cao nếu không được can thiệp phẫu thuật sớm.
Cháu bé được chẩn đoán mắc tim bẩm sinh phức tạp từ trong bụng mẹ nhờ các bác sĩ nội nhi tim mạch. Nhờ đó, sản phụ được tư vấn trong thời kỳ mang thai và được chuẩn bị kỹ lưỡng, phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ sản khoa và nội tim nhi khi sản phụ chuyển dạ.
Sau khi chào đời, bé được bác sĩ nội tim nhi hồi sức ngay và chăm sóc đặc biệt duy trì sự sống đến ngày trẻ được phẫu thuật thành công.
Chị Nguyễn Thị Huyền, mẹ bé cho biết: Đây là lần mang thai thứ 2. Khi thai nhi được 21 tuần tuổi, đi khám thai, siêu âm định kỳ, các bác sĩ ở Đà Nẵng phát hiện thai nhi mắc bệnh tim bẩm sinh. Tuy nhiên, các bác sĩ ở đó chưa xác định được dị tật tim bẩm sinh mà thai nhi mắc phải.
Nghe bác sĩ chẩn đoán như vậy, mẹ cháu bé rất sốc vì gia đình không ai mắc căn bệnh tim. Nhưng sau khi nghe bác sĩ giải thích, bệnh không có yếu tố di truyền mà thường gặp do lỗi trong quá trình người mẹ mang thai (như mẹ bị sốt virus, mang thai khi tuổi đã cao...).
Thêm nữa, trẻ có cơ hội sống cao nếu được can thiệp phẫu thuật kịp thời ngay sau sinh. Gia đình đã được các bác sĩ ở Bệnh viện Sản nhi Đà Nẵng giới thiệu đến Bệnh viện E.
Khi thai kỳ được 37 tuần tuổi, chị Huyền đã ra Hà Nội, nhập viện Bệnh viện E để khám và theo dõi thai sản. Thai kỳ được 39 tuần tuổi, chị Huyền đã hạ sinh được bé trai nặng 3kg.
Ca mổ đặc biệt này, bên cạnh kíp bác sĩ sản khoa do PGS.TS Trần Quốc Tuấn – Trưởng khoa Sản phụ (Bệnh viện E) là người trực tiếp thực hiện ca mổ đẻ thì có thêm một kíp bác sĩ tim mạch do ThS.BS Trần Đắc Đại - Trưởng khoa Tim trẻ em (Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E) trực cấp cứu ngay bên cạnh.
Do cháu bé mắc tim bẩm sinh nặng nên vừa mới chào đời đã rơi vào tình trạng toàn thân tím tái, chân tay trắng bệch, hơi thở khó khăn… Ngay lập tức, bé được cấp cứu và truyền loại thuốc đặc trị nên sức khỏe dần ổn định.
Khi bé được 13 ngày tuổi, TS. Bác sĩ Đỗ Anh Tiến – Phó khoa Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực đã tiến hành chuyển gốc động mạch. Ca mổ diễn ra gần 5 giờ, các bác sĩ phải đồng thời chuyển hai động mạch vành và vá lại lỗ thông giữa hai tâm nhĩ.
Theo TS Tiến, kỹ thuật này đặc biệt khó, do đường kính của động mạch vành ở trẻ nhỏ chỉ khoảng 1 - 1,5mm. Các bác sĩ phải phẫu thuật trong điều kiện khó khăn, với độ di lệch cho phép từ 0,2 - 0,5mm. Bên cạnh đó, việc gây mê, hồi sức và hậu phẫu cũng gặp nhiều khó khăn do bệnh nhi quá nhỏ…
Phát hiện sớm, can thiệp kịp thời
Ước tính sơ bộ, mỗi năm nước ta có từ 10 - 12 ngàn trẻ mắc bệnh tim các loại. Đây là bệnh càng can thiệp sớm càng tốt nên việc phát hiện vô cùng quan trọng.
Theo GS. TS Lê Ngọc Thành, Giám đốc Bệnh viện E, các tật về tim bẩm sinh hoàn toàn có thể được phát hiện bằng siêu âm chẩn đoán trước sinh và sau sinh.
Do vậy khi đi khám thai định kỳ, thai phụ cần phải chú ý đến tim thai xem có gì bất thường (nếu cần thiết phải có một đợt kiểm tra tim thai bởi các bác sĩ tim mạch nhi khi thai được 18 - 22 tuần tuổi). Nếu được phát hiện và can thiệp sớm, 98% bệnh nhân tim bẩm sinh có thể chữa được và trở về cuộc sống như người bình thường.
Do vậy, trong quá trình mang thai, các bà mẹ nên kiểm tra sức khỏe thai nhi định kỳ để phát hiện dị tật trước sinh. Qua đó giúp các bé sớm tiếp cận với chăm sóc y tế ngay sau sinh và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.
Với những dị tật tim thai được bác sĩ sản khoa phát hiện cần phải có sự phối kết hợp với bác sĩ tim bẩm sinh và theo dõi chặt chẽ tại những cơ sở y tế có hội đủ 2 yếu tố sản khoa và tim mạch nhằm điều trị, cấp cứu kịp thời các dị tật tim bẩm sinh ngay sau khi chào đời.
