Tờ trình này được hoàn chỉnh trên cơ sở nội dung buổi làm việc của Chính phủ với TP.HCM ngày 8/5/2020. Trong đó, giữ nguyên phương án sắp xếp đối với 19 đơn vị hành chính cấp phường và bổ sung sắp xếp, sáp nhập 3 quận gồm Quận 2, quận Thủ Đức, Quận 9 để thành lập đơn vị hành chính là TP trực thuộc TP.HCM (gọi là TP phía Đông).
Lý do của việc sắp xếp, sáp nhập ba quận huyện trên là để xây dựng khu đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông TP nhằm phát huy những lợi thế về vị trí mang tính cửa ngõ, các hạ tầng dịch vụ sẵn có như các khu đại học (đào tạo bậc cao), Khu công nghệ cao (sản xuất tiên tiến), Khu đô thị mới Thủ Thiêm (trung tâm tài chính và kinh doanh) và hệ thống hạ tầng kỹ thuật khung đã và đang được hoàn thiện như Xa lộ Hà Nội, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên, đường Phạm Văn Đồng...).
Sau sáp nhập, TP phía Đông sẽ trở thành khu vực dẫn dắt kinh tế, với mũi nhọn là ngành kinh tế tri thức, trung tâm đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển của TP.HCM và vùng Đông Nam Bộ.
Sau khi sáp nhập để hình thành đơn vị hành chính là TP phía Đông trực thuộc TP.HCM, có tiêu chuẩn quy mô dân số hơn 1 triệu người, diện tích tự nhiên gần 212 km2.
Về tiêu chuẩn đơn vị hành chính, cả 3 quận đều đạt 100% tiêu chuẩn dân số và diện tích phù hợp với định hướng phát triển không gian vùng TP.HCM được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2076/QĐ-TTg ngày 22/12/2017.
Ngoài việc sắp xếp và sáp nhập 3 quận 2, 9 và Thủ Đức, TP.HCM dự kiến cũng sẽ sáp nhập một số phường của các quận 2, 3, 4, 5, 10 và Phú Nhuận lại với nhau, qua đó giảm số xã, phường, thị trấn từ 322 xuống còn 312 phường, xã, thị trấn (gồm 249 phường, 58 xã và 5 thị trấn).
Theo Sở Nội vụ TP.HCM những phường thuộc diện phải sắp xếp giai đoạn này đều là những phường ở vị trí lõi trung tâm của thành phố, áp lực quản lý hành chính, quản lý nhà nước, phục vụ nhân dân không những tại địa phương mà còn khách du lịch, bệnh nhân, thân nhân bệnh nhân, sinh viên các trường đại học, người dân tạm cư ở mức rất cao, cao gấp nhiều lần dân số địa phương hiện có.
