Tăng chất và lượng khi tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường

Tiếng Anh – chìa khóa hội nhập

Chiều 6/11, Chương trình học bổng giáo dục "S80 International Education Scholarship" do SunUni Academy phối hợp cùng Báo Thanh Niên và các đối tác đã diễn ra. Chương trình dự kiến trao tổng cộng 8.000 suất học bổng (toàn phần và bán phần, trong đó có học bổng bán phần lên tới 70%), áp dụng cho các chương trình từ nền tảng (foundation) đến mục tiêu IELTS 7.5, phù hợp nhiều mức năng lực khác nhau của học sinh - sinh viên.

Trong bối cảnh Bộ GD&ĐT đang triển khai đề án "Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045", học bổng S80 được kỳ vọng sẽ là một nguồn lực xã hội hóa quan trọng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu quốc gia này.

Nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của tiếng Anh, bà Nguyễn Thúy Hồng – nguyên Phó Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD&ĐT) – khẳng định, đây không chỉ là môn học mà trở thành công cụ hội nhập, giúp học sinh, sinh viên mở rộng tri thức, tiếp cận các thành tựu khoa học – công nghệ và kết nối hiệu quả với cộng đồng quốc tế.

Đặc biệt, Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị (Nghị quyết 71) được xem là dấu mốc quan trọng, tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trong phương pháp dạy và học tiếng Anh. Những thay đổi này diễn ra đồng bộ, không chỉ trong cách giảng dạy, cách học, mà còn ở toàn bộ hệ sinh thái giáo dục – từ chương trình, học liệu đến môi trường học tập.

Mục tiêu của giáo dục tiếng Anh trong giai đoạn mới là đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường, tăng cường cả số lượng và chất lượng các môn học liên quan, đồng thời xây dựng môi trường giao tiếp thực tế, để học sinh có cơ hội sử dụng tiếng Anh thường xuyên, tự nhiên trong đời sống học đường.

Cùng với đó, đổi mới kiểm tra, đánh giá cũng được đẩy mạnh, chuyển từ mô hình đánh giá ghi nhớ sang đánh giá năng lực sử dụng ngôn ngữ, có ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và khảo thí.

Bà Nguyễn Thúy Hồng khẳng định, việc xác lập tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống nhà trường không chỉ là thay đổi về chương trình học mà là bước đi chiến lược nhằm xây dựng năng lực hội nhập bền vững cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ toàn cầu hóa.

Cần thay đổi tư duy dạy và học tiếng Anh

Từ thực tế, bà Nguyễn Thị Tuyết Nhung – Phó Tổng Thư ký Tòa soạn Báo Thanh Niên – nhận thấy, nhiều học sinh giỏi ngữ pháp nhưng yếu kỹ năng nói và sử dụng tiếng Anh trong thực tế. Không ít bạn trẻ rơi vào tình trạng “năng lực ảo” – khi tiếp xúc nhiều với công nghệ, mạng xã hội nhưng lại lúng túng khi giao tiếp, bày tỏ quan điểm, dẫn đến bỏ lỡ nhiều cơ hội học tập và nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, khoảng cách vùng miền cũng tạo ra sự chênh lệch rõ rệt: học sinh thành phố có điều kiện tiếp xúc với người nước ngoài và thi chứng chỉ sớm, trong khi học sinh vùng nông thôn, miền núi thiếu môi trường thực hành.

Theo bà Nhung, đã đến lúc cần thay đổi tư duy dạy và học tiếng Anh, không chỉ học để thi mà phải học để sử dụng. Việc ứng dụng mô hình học trực tuyến là giải pháp thiết thực giúp thu hẹp khoảng cách vùng miền. Quan trọng hơn, các cơ sở đào tạo cần giúp học sinh tìm được “động lực học thật”, để tri thức trở thành hành trang bền vững cho tương lai.

Từ góc nhìn của cơ sở đào tạo, TS Natalie – đại diện Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) cho rằng, thách thức lớn nhất của sinh viên đến từ sự thay đổi nhanh chóng của tri thức trong thời đại trí tuệ nhân tạo (AI). Cách mà tri thức được tạo ra, tiếp nhận và sử dụng đang thay đổi từng ngày. Vì thế, người học không chỉ cần kiến thức, mà còn phải có năng lực thích ứng.

Theo TS Natalie, tính bền bỉ và khả năng tư duy phản biện là hai yếu tố then chốt giúp sinh viên vượt qua biến động. Kiến thức chỉ là nền tảng – điều quan trọng hơn là biết đặt câu hỏi, dám thử và dám sai.

Tại BUV, mô hình đào tạo chú trọng đánh giá dựa trên tư duy, thay vì ghi nhớ máy móc; đồng thời xây dựng môi trường học an toàn và khuyến khích sáng tạo, nơi sinh viên được tự do tranh luận, thể hiện quan điểm và hợp tác toàn cầu.

“Muốn sinh viên giỏi trong thực tế, giáo dục phải tạo ra trải nghiệm, cảm hứng và tư duy độc lập” - TS Natalie nhấn mạnh. Đây cũng là mục tiêu mà BUV hướng đến – đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam tự tin hội nhập.