Nhân tố quyết định?
Tuyên bố được ông Zelensky đưa ra trước những người ủng hộ tại tòa nhà quốc hội Đan Mạch hôm 21/8, đề cập quyết định viện trợ tiêm kích F-16 cho Kiev được Đan Mạch công bố.
"Chúng ta có thể tự tin rằng Nga sẽ thất bại. Tôi chắc chắn Ukraine sẽ chiến thắng", Tổng thống Ukraine tuyên bố.
Ngày 20/8, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen thông báo sẽ chuyển giao 19 chiếc F-16 cho Ukraine. 6 chiếc đầu sẽ được chuyển đến Ukraine vào đầu năm sau, tiếp theo là 8 chiếc trong năm 2024 và 5 chiếc vào năm 2025.
Cùng với thông điệp chuẩn bị chuyển F-16 của Thủ tướng Mette Frederiksen, Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Jakob Ellemann-Jensen khẳng định, Ukraine chỉ được sử dụng những chiếc F-16 trong lãnh thổ của mình.
"Chúng tôi viện trợ loại vũ khí này với điều kiện họ chỉ sử dụng chúng để đẩy đối phương khỏi lãnh thổ Ukraine, không được phép xa hơn. Đây là những điều kiện áp dụng với mọi khí tài, trong đó có xe tăng và tiêm kích", ông Jensen nói.
Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte cũng tuyên bố sẽ cung cấp số lượng tiêm kích F-16 chưa xác định cho Ukraine sau khi các điều kiện chuyển giao được đáp ứng.
Hà Lan hiện sở hữu tổng cộng 42 tiêm kích F-16 do Mỹ sản xuất, nhưng không rõ còn bao nhiêu chiếc có thể hoạt động.
Mất nhiều năm để có kết quả
Mặc dù Ukraine hiện chuẩn bị nhận F-16 Falcon từ NATO, nhưng chúng sẽ không tham chiến trong ít nhất sáu tháng và chúng có rất ít cơ hội phát huy tác dụng trong ít nhất hai năm, nghĩa là chương trình sẽ không thành công như mong muốn ban đầu của Kiev và phương Tây.
Mặc dù vậy, giới chuyên gia nói rằng sự xuất hiện của F-16 sẽ ảnh hưởng đến quá trình hoạt động đặc biệt của Nga ở Ukraine trong một thời gian ngắn.
Boris Rozhin, một chuyên gia quân sự của Trung tâm Báo chí Chính trị-Quân sự, một tổ chức nghiên cứu độc lập về các vấn đề quân sự của Nga, nói rằng việc chuyển giao máy bay chiến đấu có thể sẽ diễn ra chậm và nó sẽ gây ra một số vấn đề cho lực lượng Nga.
"Người ta đã hứa rằng Đan Mạch và Hà Lan sẽ chuyển giao 61 máy bay chiến đấu F-16 của họ cho Kiev trong vòng ba năm.
Tức là, một số lượng sẽ được giao có thể sớm hơn tuyên bố, một số bộ phận sẽ đến vào năm 2024-25 và thậm chí có thể vào năm 2026.
Đây là một quá trình khá dài, ở mỗi giai đoạn có thể nảy sinh các vấn đề về địa chính trị và kỹ thuật. Nhiều điều có thể xảy ra. Nhưng không nghi ngờ gì về việc những máy bay này sẽ được cung cấp về nguyên tắc, quá trình này đang được tiến hành và được Mỹ chấp thuận", ông Boris Rozhin nói.
Vị chuyên gia Nga cho biết thêm: "Nếu những chiếc máy bay vẫn được bàn giao như tuyên bố, các phi công có thời gian để làm chủ những cỗ máy này và học cách điều khiển chúng một cách chính xác và hiệu quả, sau đó chúng sẽ được sử dụng để phóng tên lửa.
Nghĩa là, họ cũng sẽ tìm cách thực hiện các cuộc tấn công bằng tên lửa nhằm vào các cơ sở của chúng tôi, bởi vì chúng bay ở độ cao thấp.
Đáp lại, chúng ta có thể tấn công các sân bay nơi chúng đặt căn cứ và các nhà kho bằng tên lửa dẫn đường chính xác cao.
Vì tình báo Nga có những khả năng nhất định để theo dõi những hàng hóa như vậy nên có thể phát hiện vị trí của chúng và loại bỏ chúng ngay cả trước khi bắt đầu hoạt động".
Ông lưu ý rằng những chiếc máy bay này được sử dụng rất nhiều, là trụ cột của lực lượng không quân Đan Mạch và Hà Lan trong nhiều năm, có nghĩa là quá trình chuyển giao sẽ phải bao gồm công việc sửa chữa bên cạnh việc huấn luyện và điều chỉnh chúng để bắn tên lửa Ukraine.
Bản thân những cỗ máy này được cho là dùng để phóng nhiều loại tên lửa NATO, hiện đang được sử dụng thông qua các sửa đổi trên máy bay cũ của Liên Xô.
Rõ ràng là họ sẽ có thể phóng tên lửa không đối đất, không đối không và cố gắng bằng cách nào đó chống lại máy bay Nga, vốn chiếm ưu thế trên bầu trời ở tiền tuyến và gây ra mối đe dọa đặc biệt.
Đó là, họ sẽ cố gắng bằng cách nào đó thách thức ưu thế trên không của Nga và họ sẽ bị chặn trên lãnh thổ Ukraine. Trong trường hợp này, việc mở rộng các đường băng và củng cố các đường băng này đã được tiến hành, bởi vì chúng có các yêu cầu hoạt động nghiêm ngặt hơn so với MiG-29, Su-27 do Liên Xô sản xuất.
Ông nói thêm rằng không thể loại trừ khả năng một số phi công sẽ là phi công NATO, những người sẽ được sử dụng ở Ukraine dưới vỏ bọc lính đánh thuê hoặc tình nguyện viên.
Cùng chung nhận định với ông Rozhin, Earl Rasmussen, một nhà tư vấn quốc tế và là một trung tá đã nghỉ hưu với hơn 20 năm trong Quân đội Mỹ, cho biết có thể nói rằng vẫn còn nhiều điều chưa biết về cách thực hiện thỏa thuận.
"Hà Lan thậm chí còn chưa quyết định họ sẽ cung cấp bao nhiêu máy bay vì họ chỉ có tổng cộng 42 chiếc trong toàn bộ lực lượng không quân của mình. Họ đã có một số cam kết đào tạo nội bộ, một số cam kết phòng thủ nội bộ và một số cam kết rõ ràng với Romania.
Vì vậy, họ phải lấy F-16 trong trang bị của mình và chúng ta sẽ xem còn lại bao nhiêu", Rasmussen giải thích.
Ông lưu ý rằng ngay cả đối với các phi công có kinh nghiệm, có lẽ họ phải mất ít nhất sáu tháng trước khi có thể vận hành F-16, nhưng có thể mất tới hai năm huấn luyện trước khi họ có thể lái máy bay một cách tối ưu theo đội hình hoặc độc lập tác chiến theo ý mình muốn.
"Thêm vào đó, có tin đồn rằng một số máy bay có thể cần được bảo dưỡng. Và điều đó có lẽ đúng. Đôi khi có một tỷ lệ nhất định - ở một số quốc gia lên tới 30-40% - không thể hoạt động và đang được bảo trì vào thời điểm đó", Trung tá Rasmussen nói.
Ngoài ra, việc Tổng thống Zelensky tuyên bố sẽ đánh bại Nga ngay khi được tiếp nhận F-16 là gần như không thể bởi theo Tướng James Hecker, tư lệnh Không quân Mỹ tại châu Âu (USAFE), tiếp nhận tiêm kích F-16 không đồng nghĩa không quân Ukraine đã sẵn sàng chiến đấu.
Tướng Mỹ cũng thừa nhận F-16 đáp ứng được một số yêu cầu tác chiến của Ukraine, nhưng không phải "viên đạn bạc" có khả năng thay đổi cục diện chiến trường.
"Sẽ cần thêm nhiều thời gian để xây dựng một vài phi đoàn F-16, bảo đảm không quân Ukraine có khả năng vận hành nhuần nhuyễn và làm chủ được khí tài. Điều này có thể mất 4-5 năm", ông cho hay.
