(GD&TĐ) - Nút mạch là một phương pháp được sử dụng thường xuyên và hiệu quả trong điều trị ung thư, bằng cách dùng các vật liệu để gây giảm hay tắc hoàn toàn lòng mạch, nhằm mục đích gây thiếu máu rồi dẫn đến hoại tử khối u. Nút mạch bằng hóa chất được chứng minh là đem lại hiệu quả cao trong điều trị ung thư gan nguyên phát không có chỉ định phẫu thuật. Phương pháp này nếu được triển khai đại trà tại các bệnh viện tuyến tỉnh sẽ góp phần giảm tải cho các bệnh viện tuyến Trung ương, cũng như giảm được chi phí cho người bệnh.
Phương pháp hiệu quả
Theo GS. TS Phạm Minh Thông – Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai – để điều trị ung thư gan nguyên phát thì phẫu thuật cắt bỏ khối u hay ghép gan là những phương pháp hiệu quả nhất. Tuy nhiên, đa số các trường hợp khi được phát hiện đã không còn chỉ định phẫu thuật hay bệnh nhân từ chối phẫu thuật. Khi đó, cần áp dụng các phương pháp khác, trong đó có phương pháp nút mạch hóa chất TACE (Trans Arterial Chemo Embolisation).
Phân tích của GS. TS Phạm Minh Thông cho thấy, gan được nuôi dưỡng bởi hai nguồn, 75% từ tĩnh mạch cửa, chỉ có 25% từ động mạch gan, trong khi các khối u nguyên phát và thứ phát của gan được cấp máu từ động mạch gan. Do vậy, nút động mạch gan có tác dụng chặn nguồn máu cung cấp cho khối u, từ đó gây hoại tử khối u nhưng không gây ảnh hưởng nhiều đến chức năng gan.
 |
| Nút mạch hóa chất là phương pháp hiệu quả trong điều trị ung thư gan nguyên phát |
Theo nghiên cứu của thạc sĩ, bác sĩ Đào Danh Vĩnh - khoa Chẩn đoán Hình ảnh, Bệnh viện Bạch Mai – khi thực hiện phương pháp nút mạch hóa chất TACE, lipodol siêu lỏng (chế phẩm thu được do cộng hợp iot vào dầu thực vật) được trộn với hóa chất chống ung thư tạo thành dạng nhũ tương để bơm vào động mạch gan. Lipiodol siêu lỏng được chứng minh là một chất được các tế bào ung thư chiếm giữ một cách chọn lọc. Do vậy, khi đưa lipiodol vào động mạch gan sẽ có tác dụng chuyên chở hóa chất chống ung thư ngấm vào tế bào khối u, đồng thời xuất hiện nhanh ở xoang tĩnh mạch quanh u gây tắc mạch tại chỗ. Cuối cùng, tiến hành nút mạch nuôi bằng các miếng nhỏ spongel trộn với thuốc cản quang, nhằm mục đích giữ lâu hóa chất và lipiodol trong u, đồng thời cũng làm giảm tưới máu khối u (giảm oxy tế bào) giúp tăng hiệu quả của hóa chất chống ung thư.
Một nghiên cứu trên 134 bệnh nhân điều trị ung thư gan nguyên phát bằng phương pháp nút mạch hóa chất TACE tại khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Bạch Mai, với thời gian theo dõi 51 tháng, cho thấy: 85 bệnh nhân có thời gian sống thêm trung bình là 16 tháng. Ở thời điểm 12 tháng và 24 tháng, có 48,24%, và 11,76% bệnh nhân còn sống. Trong khi đó, theo GS. TS Phạm Minh Thông, ung thư gan nguyên phát nếu không được điều trị thì tiên lượng rất xấu, thời gian sống thêm từ khi phát hiện bệnh không quá 6 tháng.
Hy vọng cho người ung thư gan không thể phẫu thuật
| Hiện nay, với những tiến bộ về chế tạo y cụ, kỹ thuật nút mạch hóa chất để điều trị ung thư gan nguyên phát đã có những bước tiến mới, với hai kỹ thuật được sử dụng: nút mạch chọn lọc và nút mạch siêu chọn lọc, giúp cho việc điều trị “trúng đích” hơn. |
Theo thạc sĩ, bác sĩ Đào Danh Vĩnh, phương pháp nút hóa chất động mạch điều trị ung thư gan được chỉ định trong các trường hợp: ung thư biểu mô tế bào gan trong ung thư tế bào gan nguyên phát giai đoạn tiến triển (không thể phẫu thuật), tăng sinh mạch; ung thư tế bào gan nguyên phát với các khối u gan ở vị trí không thể điều trị bằng các phương pháp phá hủy khối u qua da; ung thư tế bào gan nguyên phát bị vỡ… Như vậy, có thể nói, nút mạch hóa chất là cứu cánh cho những bệnh nhân ung thư tế bào gan nguyên phát không thể phẫu thuật hoặc ghép gan.
GS. TS Phạm Minh Thông nhấn mạnh, cho đến nay, nút mạch hóa chất vẫn là phương pháp được lựa chọn hàng đầu để điều trị các ung thư gan nguyên phát không có khả năng phẫu thuật.
Bên cạnh đó, để tăng thêm hiệu quả điều trị, nút hóa chất động mạch gan còn có thể tiến hành phối hợp với các phương pháp khác như nút hóa chất tiền phẫu, nút hóa chất phối hợp với tiêm cồn, phối hợp với đốt nhiệt bằng sóng cao tần (RF)…
Có thể triển khai đại trà
Đến nay, phương pháp nút mạch hóa chất để điều trị ung thư gan nguyên phát đã được triển khai đại trà tại một số bệnh viện tuyến trung ương như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện 108, Bệnh viện Chợ Rẫy… Không những thế, phương pháp này ngày càng được cải tiến cả về kỹ thuật lẫn vật liệu nút mạch, nâng cao hiệu quả trong điều trị.
Mới đây, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội công bố thực hiện thành công kỹ thuật nút động mạch gan chọn lọc điều trị ung thư tế bào gan nguyên phát trên hệ thống máy DSA (Chụp mạch số hóa xóa nền) đã chứng minh rằng, các bệnh viện tuyến tỉnh, thành phố hoàn toàn có thể làm chủ những kỹ thuật bậc cao trong y học, nếu có sự nghiên cứu, đầu tư nghiêm túc. Việc triển khai những kỹ thuật mới, kỹ thuật cao trong điều trị các căn bệnh hiểm nghèo ở các bệnh viện tuyến dưới góp phần quan trọng nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh và giảm tải cho các bệnh viện tuyến Trung ương.
Vân Hương
