Những người phụ nữ của bộ tộc Mosuo. Ảnh: China
Được biết đến với cái tên “Vương quốc của phụ nữ”, bộ tộc Mosuo là một nhóm nhỏ dân tộc thiểu số sống quanh hồ Lugu tại tỉnh Vân Nam và Tứ Xuyên (Trung Quốc).
Mosuo là dân tộc sống theo chế độ mẫu hệ duy nhất còn sót lại ở Trung Quốc, hiện nay gồm khoảng 15.000 người. Người dân ở đây theo Phật giáo Tây Tạng. Với người Mosuo, phụ nữ là người quyết định các vấn đề trọng đại, họ kiểm soát tài chính trong gia đình và là người hợp pháp sở hữu đất đai, nhà ở cũng như có toàn quyền trong việc nuôi, dạy trẻ con.
Trong mỗi một gia đình lớn thường có một "nữ tướng" chỉ huy mọi người. Khi người phụ nữ này muốn "truyền ngôi" cho người khác trong nhà, họ sẽ trao cho cô gái chiếc chìa khóa của nhà kho - nơi chứa lương thực và các nhu yếu phẩm, cũng như thông báo cho mọi người về việc "chuyển giao quyền lực" này.
Bộ tộc người Mosuo hoàn toàn khác biệt bởi lẽ họ không tin vào kiểu mẫu gia đình truyền thống với một vợ một chồng cùng chăm sóc các con. Thay vào đó, phụ nữ của bộ tộc Mosuo có quyền ngủ với bất cứ người đàn ông nào họ muốn.
Vào độ tuổi 13, các bé gái sẽ trở thành phụ nữ và được phép ở phòng riêng tại nhà mẹ đẻ. Các em thậm chí còn có thể mời bất cứ chàng trai nào mình thích tới nhà và thẳng thừng từ chối những người không lọt vào "mắt xanh".
Mỗi khi có sự kiện giao lưu, người Mosuo sẽ cùng nhau nhảy nhiều điệu nhảy, các cô gái sau đó sẽ chọn ra một chàng trai để kết bạn một đêm, cũng có thể là một năm hoặc cả đời. Nếu như chàng trai có cảm tình với cô gái trước, anh ta sẽ chạm vào tay cô để mời nhảy cùng. Nếu cô gái cũng có tình cảm, cô sẽ chấp nhận lời mời bằng cách chạm lại vào tay chàng trai.
Nữ giới người Mosuo có quyền ngủ với nhiều đàn ông trong một khoảng thời gian và thay đổi người tình cho đến khi nào họ cảm thấy chán
Người Mosuo không có tục cưới gả mà vẫn duy trì phong tục “tẩu hôn”, tức là nam thanh niên đêm đêm sẽ cưỡi ngựa sang nhà cô gái ưng ý, leo lên chiếc thang mà cô gái bắc sẵn để vào căn gác của cô. Họ sẽ ở bên nhau suốt đêm nhưng người con trai phải lặng lẽ về nhà trước khi gà gáy sáng. Khi đến nhà cô gái, các chàng trai thường mang theo một chiếc nón, một cây gậy và vài cái bánh bao. Cô gái sẽ treo chiếc nón ngoài cửa sổ để kẻ đến sau nhìn thấy mà rút lui. Còn chiếc gậy dùng để xua rắn rít hay hù dọa lũ chó nhà nàng, bánh bao cũng là “quà mua chuộc” lũ chó để dễ dàng “đột nhập”.
Nếu không ưng ý chàng trai, cô gái có quyền đuổi hay không cho chàng leo vào gác của mình. Ngoài ra, các nàng có quyền đêm nay mở cửa, bắc thang cho chàng này, nếu chưa hài lòng thì “cấm cửa” và cho chàng khác lên gác vào đêm khác. Khi cô gái có thai, mối quan hệ giữa đôi nam nữ gắn bó hơn. Chàng trai sẽ thường xuyên lui tới đến thăm nom con, nhưng tuyệt đối không được bồng về nhà mình. Đêm đêm, chàng trai đến nhà “vợ”, sáng sớm lại về nhà mình, bắt đầu một buổi làm việc như đồng áng, săn bắn, vào rừng…, còn cô gái ở nhà dệt thổ cẩm để mang ra chợ phiên bán.
Tục “tẩu hôn” dựa trên cơ sở đôi bên bằng lòng, không được phép ép buộc, nhưng cũng có quy định cấm người cùng hay gần huyết thống “tẩu hôn”. Bên cạnh đó, nếu tình cảm không còn thì mối quan hệ giữa hai người cũng chấm dứt. Cùng với người mẹ, đứa bé sẽ sống suốt đời trong nhà gái, không làm dâu hay làm rể cho ai.
Họ có thể sinh con sau những lần quan hệ tình dục, song chẳng một người đàn ông nào được trở thành cha của những đứa trẻ mà họ sinh ra.
Tập quán đó khiến bộ tộc Mosuo trở nên nổi tiếng. Nam giới từ những nơi khác trên lãnh thổ Trung Quốc coi "hôn nhân một đêm" là biểu tượng của tự do luyến ái và thường tìm đến các nhà thổ dành cho khách du lịch xuất hiện tại nhiều làng của người Mosuo, song phần lớn nhân viên tới từ nơi khác. Người Mosuo coi đó là sự sỉ nhục đối với họ. Trên thực tế phụ nữ Mosuo không thay đổi người tình quá thường xuyên.
Họ cũng hiếm khi quan hệ với hai người đàn ông trở lên cùng lúc. Việc phụ nữ Mosuo không kết hôn và những đứa trẻ không có cha có thể khiến nhiều người nghĩ rằng bộ tộc này không coi trọng cuộc sống gia đình. Nhưng điều này không đúng. Người Mosuo coi gia đình là thứ quan trọng hơn mọi mối quan hệ khác. Những gia đình gồm nhiều thế hệ chung sống dưới một mái nhà có cuộc sống tình cảm cực kỳ ổn định. Do không có hôn nhân nên người Mosuo không có khái niệm "ly dị" hay "ly thân".
Do những ngôi làng của người Mosuo tách biệt với thế giới bên ngoài nên rất ít người biết đến phong tục của họ. Từ sau thập niên 1970, với sự can thiệp của chính phủ, làng Mosuo dần thay đổi. Bây giờ, chế độ một vợ một chồng dù không tồn tại nhưng nhiều phụ nữ đã có quan hệ gắn bó với một người đàn ông duy nhất. Xã hội "ngược đời" của Musuo thu hút thực sự thu hút sự tò mò khách du lịch đến vùng đất này mỗi năm càng nhiều, và nền công nghiệp du lịch đang dần dần làm thay đổi nền văn hóa lâu đời của họ.
