Phát biểu kết luận tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực mới đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng ban Chỉ đạo yêu cầu thời gian tới phải kiên quyết khắc phục tệ “tham nhũng vặt”. Vì sao chống tham nhũng vặt được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm như vậy?
Từ “vặt” ở đây là “vặt vãnh”, “lặt vặt”. Về mặt ý nghĩa từ ngữ, “vặt” diễn tả sự nhỏ nhặt, linh tinh, không đáng kể. Tham nhũng vặt thường để chỉ hành vi tham nhũng, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc, kiểu như chi phí lót tay, chi phí bôi trơn… mà có lẽ hầu như ai cũng gặp.
Có thể giá trị của khoản tham nhũng vặt không lớn nhưng so với những “đại án” tham nhũng thì chưa biết cái nào hại hơn cái nào. Tệ hại nhất là tham nhũng vặt làm xói mòn niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào bộ máy Nhà nước, vào hệ thống pháp luật và thể chế, thậm chí làm xấu hình ảnh quốc gia.
Hơn nữa, tham nhũng dù nhỏ hay lớn đều là kẻ thù của tăng trưởng. Những khoản chi phí “bôi trơn” một phần từ tiền túi của doanh nghiệp, một phần sẽ tính vào giá thành sản phẩm vật chất và dịch vụ. Như vậy, cuối cùng thiệt hại vẫn do người dân và Nhà nước phải chịu.
Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2022 được Chính phủ gửi tới Quốc hội trong kỳ họp mới đây xác nhận: Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc chưa được ngăn chặn có hiệu quả, chậm được khắc phục. Điều này cho thấy, chống tham nhũng vặt không phải là chuyện đơn giản nhưng bắt buộc phải làm vì tác hại của nó rất lớn!
Còn nhớ vài năm trước, Đại sứ Hàn Quốc ở Việt Nam bị triệu hồi về nước vì đã nhận tài trợ vé máy bay và khách sạn khi tham gia một sự kiện, cùng với việc nhận một chiếc điện thoại đắt tiền (sau đó được dùng làm phần thưởng cho nhân viên sứ quán). Đầu tháng 6, ông bị sa thải vì cáo buộc vi phạm đạo luật chống tham nhũng của Hàn Quốc. Sự nghiêm khắc, rành mạch của nước bạn có thể là một kinh nghiệm quý với chúng ta.
Kể từ Đại hội XII đến nay, quyết tâm chống tham nhũng của Đảng ngày càng lớn và đã phá vỡ nhiều vùng cấm về tham nhũng trước đây. Tuy nhiên, cùng với sự chú tâm vào các “đại án” cũng không nên bỏ qua những vụ tham nhũng tuy “vặt” nhưng lại phổ biến trong cuộc sống.
Một vài vụ tham nhũng vặt được xử lý nghiêm minh sẽ có tác dụng răn đe rất lớn với những cán bộ quen thói nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp để trục lợi. Đồng thời, tác động ngược trở lại người dân, doanh nghiệp, thôi thúc và cổ vũ họ hành xử dựa vào luật lệ, dựa vào sự công minh để sống theo tinh thần “thượng tôn pháp luật”.
Cùng với đó, phải xây dựng được một hệ thống văn bản minh bạch, rõ ràng, chỉ được hiểu theo một nghĩa duy nhất và có chế tài xử lý đủ mạnh bảo đảm công chức, viên chức không thể lạm quyền, không dám lạm quyền mới chặt đứt “cơ hội” nhũng nhiễu.
Kèm theo là tinh gọn bộ máy, có cơ chế lương, phụ cấp, phúc lợi xã hội xứng đáng với công sức của những người làm việc trong bộ máy công quyền; đồng thời chuyển đổi nền hành chính từ quản lý xã hội sang phục vụ xã hội; coi công vụ là dịch vụ công ích, cơ quan Nhà nước có nghĩa vụ, trách nhiệm phục vụ, chứ không coi công vụ là việc mà cơ quan Nhà nước ban phát cho người dân.
Chỉ khi thực hiện đồng bộ các giải pháp như vậy mới có thể chống được tham nhũng vặt.
