Thất bại - một chủ đề bị né tránh
Năm 2015, nhà giáo và nhà văn Mỹ Jessica Lahey đã giới thiệu cuốn sách có tựa đề The Gift of Failure (Món quà của Sự Thất bại) dựa trên kinh nghiệm khi quan sát cách các “phụ huynh xe ủi” (Lawnmower Parenting) luôn đi phía trước, sẵn sàng san phẳng mọi khó khăn, thử thách để đảm bảo con không thất bại hay vấp ngã.
Thực tế, nhiều phụ huynh lựa chọn mang đồ ăn hoặc vở bài tập con để quên đến trường thay vì để con tự chịu trách nhiệm hậu quả; hoặc luôn là người đứng ra dàn xếp những xung đột của con với bạn học đầu tiên trước khi kịp hỏi rõ sự tình.
Bên cạnh đó, thất bại cũng là một chủ đề bị né tránh ở những cuộc trò chuyện giữa người lớn và trẻ em. Những cảm xúc tiêu cực thường chỉ được an ủi cho qua, chứ chưa được lắng nghe và nhìn nhận nghiêm túc là những bài học.
Điều này dẫn đến những hoang mang của đứa trẻ khi ở tuổi trưởng thành. Rời xa vòng tay của cha mẹ và đối mặt với bão tố của cuộc đời trưởng thành, chúng lúng túng và trượt ra bên lề khi không thể đối phó với những thử thách dù là nhỏ hay lớn trong chính cuộc sống của mình.
Bảo tàng thất bại của học sinh THPT Olympia
Trước thực tế này, các thầy cô THPT Olympia thấy rằng chúng ta cần cởi mở hơn nữa về thất bại, để nhìn nhận thất bại một cách “bình thường” hơn. Học sinh hay bất kỳ ai trong cộng đồng Olympia đều được khuyến khích chấp nhận, tôn trọng sai lầm như một điều không thể né tránh và từ đó chiêm nghiệm, rút ra bài học cho chính mình.
“Bảo tàng thất bại” do nhóm học sinh THPT Olympia khởi xướng và chủ trì thực hiện trong thời gian qua, là một sản phẩm thể hiện tiếng nói cho tư duy ấy. Đây là một phần của dự án “Are you motivated?” - một dự án tìm kiếm và chia sẻ về động lực sống.
Bảo tàng tập hợp 12 câu chuyện về những thất bại lớn nhỏ vừa khác nhau và cũng vừa giống nhau của các bạn học sinh/giáo viên trong trường. Những câu chuyện được kể bởi từng cá nhân, là những chiêm nghiệm riêng, nhưng đồng thời lại mang sắc thái phổ quát, bởi đâu đó là những vấn đề học đường nhiều người cùng trải qua: thi trượt, bị dèm pha về ngoại hình, thất tình, bị bắt nạt…
Lắng nghe thất bại
Bảo tàng thất bại là một trong những cách thể hiện tư duy của Olympia trong giáo dục: trang bị cho học sinh những năng lực cần thiết cho cuộc sống. Học tập từ sai lầm rất phổ biến tại cả 3 cấp phổ thông Olympia, nó không nằm trong tiết học 45 phút của bất kỳ bộ môn nào, cũng không gói gọn trong một bài luận cuối kỳ để lấy điểm kiểm tra.
Học sinh được khuyến khích trò chuyện nghiêm túc về thất bại bất kỳ lúc nào, với bất kỳ ai mà con tin tưởng ở trường; được thúc đẩy thực hiện những dự án dù chỉ qua một tháng con đã thấy nhiều điều không khả thi; được quyền sai lầm mà không bị phán xét.
Trên thế giới đã có những hoạt động thúc đẩy cộng đồng ý thức về sự thất bại. Triển lãm thất bại Seoul khai mạc lần thứ 2 vào tháng 9/2019 với chủ đề #FailBetter (tốt hơn từ thất bại). Ngày Quốc tế thất bại ở Phần Lan – 13/10. Bảo tàng thất bại ở Thuỵ Điển về những phát minh chưa từng được công bố. Bạn thấy đó, chúng ta có thể lắng nghe và chiêm nghiệm từ thất bại rất nhiều.
