Hiệu quả chưa cao trong hình thành năng lực âm nhạc cốt lõi
Là giảng viên giảng dạy âm nhạc lâu năm tại Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương, từng đưa sinh viên đi thực tập, dự và chấm thi nhiều giờ dạy ở các trường phổ thông, là thành viên tham gia nghiên cứu nhiều đề án, chương trình tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên phổ thông..., PGS.TS Nguyễn Thị Tố Mai nhận thấy, nhìn chung, hiện nay đội ngũ giáo viên âm nhạc ở phổ thông cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu giảng dạy.
Môn Âm nhạc thực sự trở thành một môn học được khá nhiều học sinh yêu thích không chỉ bởi được giải trí, sảng khoái tinh thần sau những giờ học căng thẳng mà còn làm học sinh năng động hơn, tự tin hơn.
Nhiều học sinh có khí chất nhút nhát qua rèn luyện kỹ năng âm nhạc đã dám đứng trước đám đông để trình diễn hát một mình mà không cảm thấy ngại ngùng.
Đạt những thành tựu đó, có công sức của đội ngũ giáo viên âm nhạc. Họ không chỉ chú ý đến việc truyền đạt kiến thức sao cho đúng mà luôn nghĩ ra các phương pháp dạy học để làm sao cuốn hút học sinh, đưa các em vào thế giới của cái đẹp, của những giá trị nhân bản, để từ đó, giáo dục các em trở thành những người biết sống và làm theo cái đẹp.
Bên cạnh những thành tựu đạt được, trong tham luận của mình, PGS.TS Nguyễn Thị Tố Mai cho biết, giáo viên âm nhạc cũng còn bộc lộ một số hạn chế.
Điểm hạn chế nhìn thấy rõ nhất chính việc hình thành năng lực âm nhạc cốt lõi cho học sinh chưa đạt hiệu quả cao.
Ở một số trường, nhất là những vùng sâu, vùng xa, có không ít giáo viên dạy âm nhạc là những người không được đào tạo chính quy về sư phạm âm nhạc hoặc thậm chí là những giáo viên dạy môn học khác được điều chuyển sang. Do không được đào tạo bài bản, nên không chỉ yếu về chuyên môn mà còn yếu cả về phương pháp dạy học.
Sở dĩ có chuyện dạy không đúng với chuyên môn được đào tạo như vậy chính bởi quan niệm của không ít người, trong đó có lãnh đạo của trường sử dụng giáo viên, của Sở GD&ĐT tại địa phương đó đã quan niệm học âm nhạc để học sinh vui vẻ, để giải trí và hát là chính, các kiến thức khác không quan trọng, như thế vô hình trung đã không chú trọng đến hình thành năng lực âm nhạc cho các em.
 Ảnh minh họa |
Dạy học tiếp cận nội dung vẫn được sử dụng chủ yếu
Thông qua những buổi tập huấn cho giáo viên, dự giờ; qua trao đổi với giáo viên dạy học âm nhạc ở một số tỉnh, thành phố, địa phương..., PGS.TS Nguyễn Thị Tố Mai nhận thấy: Mặc dù đã có 9 năm học từ Tiểu học đến THCS song có không ít học sinh không nhận biết được hoặc nhận biết rất chậm nốt trên bản nhạc của bài Tập đọc nhạc (chưa nói đến nốt trên bản nhạc của bài hát).
Thực trạng đó là do nhiều học sinh thường phiên tên nốt ra chữ viết tắt của tiếng Việt phía dưới nốt nhạc rồi nhìn vào đó đọc nhạc mà không nhìn vào bản nhạc.
Hầu như học sinh chỉ thích học hát, nhiều nơi vì điều kiện cơ sở vật chất không tốt, trình độ giáo viên không tốt cũng chỉ dạy Hát là chính, các nội dung Tập đọc nhạc, Nhạc lý, Âm nhạc thường thức bị coi nhẹ, thậm chí có nơi bỏ qua.
Vì thế, việc hình thành năng lực đọc nhạc, kiến thức âm nhạc cho học sinh có thể nói là chưa tốt nếu như không nói là ở một số nơi còn kém hiệu quả.
Nguyên nhân của bất cập, tồn tại trên thì có thể nêu ra rất nhiều, song có một nguyên nhân khá quan trọng thuộc về phía giáo viên âm nhạc. Đó là do sử dụng các phương pháp dạy học tiếp cận nội dung vẫn là chủ yếu mà ít chú ý tới tiếp cận năng lực của học sinh.
Nhìn vào thực tiễn sử dụng phương pháp dạy học âm nhạc của giáo viên phổ thông thì không thể nói là họ chỉ sử dụng một loại mô hình truyền đạt kiến thức hay chỉ áp dụng theo thuyết hành vi. Yếu tố gợi mở sự sáng tạo, sự chủ động cho học sinh vẫn được áp dụng. Song, vấn đề là ở chỗ học sinh vẫn còn thụ động nhiều và đặc biệt, nếu không có giáo viên, ngoài bài hát mà học sinh đã thuộc có thể hát lại được thì ngay cả với học sinh có năng khiếu cũng không thể có năng lực tự học Tập đọc nhạc hay gõ đệm (dù là ở mức độ hết sức đơn giản).
