Học sinh lũ lượt tha hương
Mercy, 15 tuổi, vẫn còn nguyên nỗi kinh hoàng khi nhớ lại ngày mà phiến quân Boko Haram xông vào nhà mình tại bang Adamawa, đông bắc Nigeria, năm ngoái. Chúng đốt nhà và xả súng vào bố Mercy trước sự chứng kiến của 2 chị em. Sau đó chúng đốt cả ngôi làng, tất cả nhà cửa, trường học, nhà thờ đều cháy rụi.
Mercy là một trong hàng nghìn trẻ em trong độ tuổi tới trường tại Nigeria đã rơi vào cảnh tha hương bởi Boko Haram, nhóm phiến quân Nigeria tìm cách thành lập Nhà nước Hồi giáo.
Nhóm Boko Haram, trong thổ ngữ có nghĩa là “giáo dục phương Tây bị cấm”, đã tấn công hơn 1.200 trường học tại đông bắc Nigeria, sát hại hàng trăm giáo viên và học sinh, buộc hàng nghìn học sinh khác phải nghỉ học vì trường bị đốt phá.
Bằng cách cố ý đốt phá trường phổ thông và đại học, nhóm cực đoan này đã phá hoại những nỗ lực của chính phủ Nigeria cải thiện giáo dục khu vực đông bắc, nơi có tỉ lệ người đi học thấp nhất cả nước trong nhiều năm. Về lâu dài sẽ gây hậu quả to lớn tới nền kinh tế lớn nhất châu Phi khi thiếu lao động có học thức trong tương lai.
Bao trùm nỗi sợ hãi
Trước khi Boko Haram tiến hành nổi dậy đẫm máu tại phía đông bắc Nigeria 6 năm trước, khu vực này đã ghi nhận tỉ lệ đến trường thấp nhất cả nước, đặc biệt với nữ giới; cũng như có tỉ lệ biết chữ thấp nhất và mức độ đói nghèo cao nhất nước. Cuộc nổi dậy đã làm trầm trọng thêm tình hình.
Hơn nửa triệu trẻ em tại đông bắc Nigeria đã phải rời bỏ quê hương tới khu vực an toàn trong 5 tháng qua, nâng tổng số trẻ em tha hương tại khu vực chìm trong xung đột này lên tới 1,4 triệu, theo số liệu của Liên Hiệp Quốc hồi tháng 9. Hơn 208.000 trẻ trong số đó không tới trường.
Trong một số vụ, nhóm cực đoan đã tấn công, sát hại và bắt cóc các nhà giáo và học sinh. Liên đoàn Giáo viên Nigeria cho biết, trong tháng 10, hơn 600 giáo viên bị giết hại bởi phiến quân Boko Haram tại đông bắc, trong khi 19.000 người khác phải chạy loạn.
Phiến quân đã phá huỷ 28% trường học riêng tại bang Borno, thành trì cũ của chúng, và buộc ít nhất 85 trường khác đóng cửa. Chúng phá hoại trường bằng mọi thủ đoạn: đột nhập vào trường, ăn trộm thiết bị GD, phóng hỏa cho tới đánh bom.
Quân đội Nigeria đã đánh bật Boko Haram khỏi khu vực phía bắc trong năm nay và khoảng 450 trường đã mở lại tại bang Borne từ tháng 10 – theo Liên Hiệp Quốc. Tuy nhiên, nhiều trường thưa vắng học sinh do nỗi sợ hãi vẫn tràn ngập khắp mọi nơi.
Trở lại với hoàn cảnh của cô bé Mercy. Sau khi bị bắn 3 viên đạn, may mắn cha của Mercy được phẫu thuật kịp thời. Cả gia đình chỉ kịp nhặt nhạnh vài bộ quần áo rồi chạy tới bang Adamawa, cách Borno hàng chục dặm. Tại đó Mercy và em gái học tại một trung tâm dành cho trẻ tị nạn.
Mercy hy vọng một ngày nào đó sẽ được vào đại học, cô bé đã cảm thấy an toàn ở ngôi trường mới. “Hầu hết trẻ em chạy loạn khỏi khu vực xung đột đều bị sang chấn tâm lí” – Hiệu trưởng nhà trường cho biết – “Chúng tôi phải quan tâm tới chúng và điều vui mừng là chúng đã cảm thấy hạnh phúc khi tới trường”.
