Vào ngày 15-16/9/1973, giữa lúc chiến tranh ác liệt, Chủ tịch Cu Ba Fidel Castro đã đến thăm Việt Nam. 9 giờ 40 ngày 16/9, chiếc chuyên cơ đưa 2 nhà lãnh đạo là Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Chủ tịch Fidel cất cánh từ sân bay Gia Lâm vào Đồng Hới (Quảng Bình).
Hơn 1 giờ bay, các chiến sỹ cảnh vệ bảo vệ Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Chủ tịch Fidel thấy Chủ tịch luôn quan sát xuống mặt đất.
Khi máy bay bay qua vùng khu IV, chứng kiến những cánh đồng, đoạn đường và làng mạc bị bom đạn cày xới nham nhở, những chiếc cầu đứt nhịp oằn mình xuống dòng sông... nét mặt Chủ tịch nghiêm lại như chia sẻ những hy sinh mất mát của nhân dân Việt Nam.
Khi đoàn xe đưa Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Chủ tịch Fidel từ Đồng Hới vào Quảng Trị, đến bờ Bắc vĩ tuyến 17, bỗng nhiên Chủ tịch Fidel yêu cầu xe dừng lại vì nhìn thấy một số người đang cáng một người bị thương.
Ông cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng xuống xe và hỏi thăm ân cần nữ thanh niên mới 17 tuổi bị thương do bom bi nổ khi cô đang cùng Đoàn Thanh niên địa phương lấp hố bom.
Xúc động mạnh mẽ, Chủ tịch Fidel Castro tức thời lệnh cho Đại sứ Cuba Valdes Vivo bố trí ô tô chở nạn nhân ra Vĩnh Linh cấp cứu và đồng thời, quyết định giúp Việt Nam xây dựng một bệnh viện tại Đồng Hới.
Người con gái bị thương năm ấy chính là chị Nguyễn Thị Hương (quê Vĩnh Linh, Quảng Trị). Sau 40 năm kể từ 1973, chị Hương từng kể, trong lúc bị thương nặng khi cố mở mắt ra nhìn chị thấy lờ mờ một “ông Tây to cao”, râu ria xồm xoàm bật khóc khi nhìn chị nằm bên vũng máu và rồi ông ôm chị lên xe, đưa về bệnh viện Vĩnh Linh.
Chị nhớ lại, khi đó tay tôi đang giữ cán cuốc mà người như bị phạt ngang đổ sụp xuống đất, máu tuôn xối xả đau nhói. Rồi chị cố gắng đứng dậy, ôm bụng chạy mấy bước lên Quốc lộ 1 và ngất xỉu, nằm bên mép đường. Mọi người tìm võng chuẩn bị cáng chị đi cấp cứu.
Chị bị thương nặng, ruột đứt từng khúc, máu mất quá nhiều, trong lúc đó Bệnh viện Vĩnh Linh lại hết máu dự trữ. Mạng sống của chị lúc ấy quá mong manh. Tai nạn xảy ra khiến chị Hương ruột đứt 8 khúc, đứt động mạch chủ cùng nhiều vết thương nặng khác.
Lúc ấy, Chủ tịch Fidel Castro đề nghị bệnh viện tìm mọi cách phải cứu sống chị. Một quyết định được đưa ra ngay lập tức, nếu không có phương tiện cấp cứu kịp thời, ông xin đưa chị ra Quảng Bình, dùng máy bay chở về Hà Nội cấp cứu, nơi đầy đủ phương tiện y tế hơn.
Để có máu truyền cho chị Hương, Chủ tịch Fidel Castro điều động ôtô ra Quảng Bình, mang máu về giúp bệnh viện. Nhờ cấp cứu kịp thời sức khỏe chị Hương dần dần hồi phục, vượt qua hiểm nghèo. Khi tỉnh dậy, nghe lãnh đạo bệnh viện kể lại, chị mới biết “ông Tây to cao” đã cứu sống mình chính là Chủ tịch Fidel Castro.
"Khi tôi bị thương, được bác Fidel và bác Phạm Văn Đồng cứu sống, tôi rất biết ơn và nếu như không có bác cứu sống thì tôi không có ngày hôm nay. Tôi cũng hết sức may mắn và tôi xem bác như người cha sinh ra mình lần thứ hai" - Chị Nguyễn Thị Hương nói.
Chị Nguyễn Thị Hương sau 40 năm.
Từ sau chuyến thăm Việt Nam năm 1973, năm nào có phái đoàn sang thăm Việt Nam, Chủ tịch Fidel đều gửi quà tặng cô gái thanh niên xung phong bị thương năm nào.
Thậm chí, năm 1985 Chủ tịch Fidel Castro mời chị Hương qua Cu Ba kiểm tra sức khỏe và an dưỡng. Tuy nhiên, vì lí do mới sinh con nhỏ nên chị Hương đành lỡ hẹn. Về phía mình, chị Hương có đôi lần viết thư cảm ơn và gửi quà đặc sản quê hương tặng Chủ tịch Fidel Castro.
Có thể nói, đã nhiều năm trôi qua nhưng hành động Chủ tịch Fidel Castro cho dừng đoàn xe và tìm mọi cách để cứu sống cô gái thanh niên xung phong là câu chuyện cảm động, hình ảnh đẹp khiến người dân Việt Nam nhớ mãi.
