Ths.BS Nguyễn Anh Duy Tùng - Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome đã có những lời khuyên dành cho phụ huynh và học sinh để đảm bảo chế độ dinh dưỡng, đủ năng lượng vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 sắp tới.
4 nhóm chất cần thiết cho não bộ
Nhu cầu năng lượng của các em học sinh vào mùa thi khá cao. Việc duy trì chế độ ăn uống, hợp lý khoa học để có đủ năng lượng cho các em là cần thiết nhằm phát triển thể chất và trí não.
Những nhóm chất cần cung cấp để có thể chất tốt nhất đặc biệt là trí nhớ bao gồm: chất đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Mỗi nhóm chất sẽ đóng một vai trò nhất định đối với sức khoẻ, thiếu hay thừa đều không tốt.
Chất đường bột đóng vai trò là nguồn cung cấp năng lượng trực tiếp đối với não bộ. Tuy nhiên, không nên tiêu thụ quá mức, nhất là các loại đường tinh chế trong các đồ ăn ngọt như bánh trái, trà sữa, nước ngọt…
Thay vào đó, học sinh nên ăn những thức ăn chứa nhiều đường phức hấp thu chậm như yến mạch, ngũ cốc, bánh mì nguyên cám.
Chất béo hình thành nên các chất dẫn truyền thần kinh, chống lại các tác nhân oxy hoá, stress. Chất béo còn giúp hấp thu và chuyển hoá các vitamin, các chất tan trong chất béo.
Các chất béo không bão hoà như omega 3, 6 còn có vai trò hỗ trợ trí nhớ, tăng cường tập trung. Omega 3 có nhiều trong cá hồi, cá thu, quả óc chó, hạt chia,... Omega 6 có nhiều trong dầu thực vật, các loại hạt. Chất béo không bão hòa đơn có nhiều trong dầu oliu, quả bơ,...
Chất đạm cấu tạo nên các tế bào trong cơ thể, cấu tạo nên các hormon cho quá trình trao đổi chất và chuyển hoá. Cung cấp đủ chất đạm là một yếu tố cho hệ miễn dịch khoẻ mạnh.
Đối với não bộ, chất đạm giúp cấu tạo nên các chất dẫn truyền thần kinh giúp cho hoạt động của não hiệu quả hơn.
Còn vitamin và khoáng chất cần thiết cho mọi chức năng của cơ thể, đặc biệt là hệ thần kinh và não bộ.
Món ăn mà các sĩ tử nên ưu tiên
Cá béo: Chứa axit béo omega-3, các loại protein tốt giúp tăng cường trí nhớ và khả năng học tập và sức khoẻ.
Trứng: Chứa nhiều protein ngoài ra còn cung cấp choline, vitamin B12, lutein, zeaxanthin tốt cho não bộ.
Sữa và các chế phẩm từ sữa: Cung cấp protein, canxi, vitamin B12 tốt cho hệ thần kinh.
Các loại hạt: Chứa vitamin E, omega-3, selen tốt cho trí nhớ và khả năng tập trung.
Rau xanh: Cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ tốt cho sức khỏe tổng thể.
Trái cây: Cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa tốt cho não bộ.
 |
Học sinh trường THPT Thanh Đa đang ôn thi cho kỳ thi tuyển sinh lớp 10. (Ảnh: Mạnh Tùng) |
Những món ăn nên hạn chế
Theo bác sĩ Tùng, mỗi loại thực phẩm đều có vai trò với sức khoẻ, tuy nhiên việc lạm dụng quá mức một số loại thực phẩm sẽ gây ra tác dụng có hại.
Thức ăn nhanh và đồ chiên: Mặc dù cũng chứa dầu mỡ, nhưng dầu mỡ này thuộc loại chất béo bão hoà, chất béo chuyển hoá có hại. Thức ăn nhanh chứa nhiều cholesterol giàu calo quá mức, gây khó tiêu, béo phì, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và tim mạch.
Ngoài ra, thức ăn nhanh còn thiếu hụt vitamin và khoáng chất, gây mất cân bằng chuyển hoá của cơ thể nhưng lại chứa nhiều muối. Những yếu tố này góp phần gây ra tình trạng buồn ngủ, uể oải, giảm khả năng tập trung.
Đồ ăn chứa nhiều gia vị, đồ cay, nóng: Những thực phẩm này rất ngon miệng, tuy nhiên nó cũng kích thích dạ dày, dễ gây ra tình trạng ợ nóng, trào ngược axit dạ dày. Đặc biệt là các bạn học sinh đang trong giai đoạn học tập căng thẳng thì các bệnh lý dạ dày này càng nặng hơn, thậm chí là viêm loét dạ dày.
Đồ ngọt và các loại nước ngọt có thể kích thích não bộ sản xuất ra các hormon giúp cơ thể cảm thấy vui vẻ nhưng các loại đường tinh chế trong đồ ngọt và nước ngọt lại dễ gây ra tình trạng tăng cân, béo phì. Tiêu thụ quá mức đồ ngọt sẽ gây ra tình trạng uể oải, mệt mỏi, giảm khả năng tập trung.
Rượu bia và chất kích thích như trà, cà phê: Tình trạng căng thẳng có thể dẫn đến một số bạn học sinh có thể sử dụng những loại thực phẩm này. Tác hại dễ thấy nhất đó là ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây ra tình trạng mất ngủ, lo âu, căng thẳng, lâu dài còn gây hại cho gan, thận và tim mạch.
Bác sĩ Tùng khuyến cáo, bên cạnh chế độ dinh dưỡng, học sinh cần chú ý đến giấc ngủ và sinh hoạt hợp lý. Không đủ giấc dẫn đến tình trạng não luôn bị kích thích làm việc liên tục, không hiệu quả.
"Cần ngủ đúng giờ giấc, sẽ giúp cơ thể tạo nên một chu kỳ sinh học ổn định. Ngủ trưa giấc ngắn khoảng 15 phút, giúp đỡ mệt mỏi nhưng cũng không rơi vào tình trạng ngủ sâu chưa đủ giấc", bác sĩ Tùng nói.
