Một nghiên cứu gần đây đã phân tích dữ liệu từ hơn 71.000 phụ nữ ở Hoa Kỳ sử dụng Ứng dụng Apple Research trên điện thoại thông minh của họ.
Các phát hiện được công bố ngày 29 tháng 5 trên JAMA Network (Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ) cho thấy độ tuổi trung bình có kinh nguyệt - kỳ kinh đầu tiên của một cá nhân - đã giảm từ 12,5 tuổi đối với những người sinh năm 1950–1969 xuống còn 11,9 tuổi đối với những người sinh năm 2000–2005.
Vì tuổi có kinh là dấu hiệu quan trọng của sức khỏe nên sự thay đổi này rất đáng lo ngại.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng tuổi có kinh hiện nay có nhiều khả năng xảy ra trước 11 tuổi, độ tuổi mà các tác giả xếp vào loại “sớm” - tăng từ 8,6% những năm 50 và 60 lên 15,5% ở phụ nữ vào đầu những năm 2000.
Tương tự, số người bắt đầu có kinh “rất sớm” - trước 9 - tăng hơn gấp đôi, từ 0,6% lên 1,4%.
Trung bình, kinh nguyệt hiện nay mất nhiều thời gian hơn để trở nên đều đặn. Trong những năm 1950 và 1960, 76% phụ nữ có chu kỳ đều đặn trong vòng 2 năm. Con số này giảm xuống còn 56% ở những người sinh vào đầu những năm 2000.
Những thay đổi về thời gian này đặc biệt rõ rệt ở những người không phải da trắng hoặc thuộc các nhóm kinh tế xã hội thấp hơn.
Tại sao tuổi có kinh lại quan trọng?
Thời điểm có kinh lần đầu của phụ nữ không phải là một sự kiện tùy tiện; nó có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh sau này trong cuộc sống.
Ví dụ, nghiên cứu cho thấy rằng bắt đầu có kinh sớm hoặc muộn có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các tình trạng xấu về tim mạch, bao gồm đau tim, đột quỵ và nhập viện vì suy tim. Khởi phát sớm cũng có liên quan đến nguy cơ phát triển một số bệnh ung thư cao hơn, chẳng hạn như ung thư nội mạc tử cung và ung thư vú.
Ngoài nguy cơ mắc bệnh, những phụ nữ có kinh sớm còn có nhiều khả năng mang thai hoặc mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) trước 18 tuổi. Nguy cơ sảy thai của họ cũng tăng lên.
Tương tự, thời gian từ khi có kinh đến khi có kinh đều đặn là một dấu hiệu quan trọng khác của sức khỏe. Những phụ nữ mất nhiều thời gian hơn để đạt được sự đều đặn có nhiều khả năng bị giảm khả năng sinh sản và có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính cao hơn như:
· Bệnh tiểu đường
· Huyết áp cao
· Cholesterol cao
Phụ nữ có kinh sớm cũng có tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân cao hơn.
Trong một bài xã luận được xuất bản đi cùng với nghiên cứu hiện tại, Tiến sĩ Lauren C. Houghton, trợ lý giáo sư dịch tễ học tại Đại học Columbia, nhấn mạnh tầm quan trọng của những kết quả này:
“Tuổi có kinh và chu kỳ kinh nguyệt đều đặn là hai yếu tố sinh sản phản ánh sức khỏe tổng thể của dân số”.
Sheryl Ross, bác sĩ y khoa, bác sĩ sản phụ khoa được hội đồng chứng nhận và chuyên gia sức khỏe phụ nữ tại Trung tâm Y tế Providence Saint John ở Santa Monica, California, người không tham gia vào nghiên cứu, nói với Healthline rằng “kinh nguyệt là thước đo sức khỏe tổng thể và sức khoẻ thể chất - tinh thần của một người”.
Ross cho biết: “Việc bắt đầu có kinh sớm hơn có liên quan đến việc tăng cường tiếp xúc với estrogen và các biến chứng y tế khác, bao gồm kinh nguyệt không đều, bệnh tim và đột quỵ, ung thư vú và tử vong sớm”.
Cô giải thích rằng dậy thì sớm có thể “liên quan đến việc tăng nguy cơ bị lạm dụng tình dục, trầm cảm, lo âu xã hội, rối loạn ăn uống và lạm dụng chất gây nghiện”.
Nguy cơ có kinh sớm có tăng lên do béo phì không?
Theo các tác giả của nghiên cứu, gần một nửa sự thay đổi về thời gian này - 46% - là do tỷ lệ béo phì ở trẻ em ngày càng tăng ở Mỹ.
Ross giải thích: “Lượng mỡ trong cơ thể của một cô bé có liên quan đến việc cô ấy bắt đầu có kinh sớm. Thừa cân hoặc béo phì có thể khiến bạn có kinh sớm hơn. Đại dịch béo phì ảnh hưởng đến hàng triệu trẻ em một phần là lý do khiến chúng ta thấy có kinh sớm hơn”.
Mỡ trong cơ thể, còn được gọi là mô mỡ, có hoạt tính trao đổi chất. Nó tạo ra các hormone, bao gồm hormone giới tính và các phân tử tín hiệu khác, giúp giải thích lý do tại sao nó có thể ảnh hưởng đến tuổi kinh nguyệt.
“Nói chung, các quốc gia có độ tuổi có kinh trung bình trên 12 tuổi phản ánh dân số đang phải đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng và gánh nặng bệnh truyền nhiễm cao hơn; các quốc gia có độ tuổi dưới 12 tuổi phản ánh dân số bị thừa dinh dưỡng và có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính cao hơn”, Houghton viết trong bài xã luận của mình.
Tuy nhiên, mặc dù cân nặng ngày càng tăng của trẻ em ở Mỹ đóng một vai trò quan trọng nhưng nó không giải thích được toàn cảnh.
Tương tự như vậy, nó không giải thích được tại sao những người thuộc các nhóm nhân khẩu xã hội thấp hơn, người da đen, người châu Á và những người thuộc các chủng tộc khác hoặc đa chủng tộc lại trải qua những thay đổi thậm chí còn lớn hơn về độ tuổi có kinh.
Điều quan trọng là các tác giả của nghiên cứu gần đây giải thích cách nghiên cứu trước đây “cho thấy độ tuổi có kinh nguyệt giảm nhiều nhất xảy ra trước đại dịch béo phì ở Hoa Kỳ”.
Trong bài báo của mình, họ phác thảo một số lời giải thích tiềm năng khác.
Các yếu tố khác ảnh hưởng đến kinh nguyệt
Các nhà nghiên cứu cho rằng kim loại, hóa chất gây rối loạn nội tiết hoặc các chất gây ô nhiễm không khí có thể là một phần nguyên nhân gây ra hiện tượng độ tuổi có kinh nguyệt dần dần lệch đi.
Ví dụ: một số nghiên cứu gợi ý rằng việc tiếp xúc với phthalate và triclosan - những hóa chất gây rối loạn nội tiết được tìm thấy trong nhiều loại sản phẩm tiêu dùng - có liên quan đến việc có kinh sớm, đặc biệt ở những người thừa cân hoặc béo phì.
Trong nhiều trường hợp, một số nhóm chủng tộc và dân tộc thuộc nhóm thiểu số nhất định có mức độ tiếp xúc với các chất ô nhiễm cao hơn một cách không tương xứng, vì vậy điều này có thể giúp giải thích sự chênh lệch về chủng tộc được xác định trong nghiên cứu này.
“Những người thuộc các nhóm kinh tế xã hội thấp hơn và da màu bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi việc có kinh sớm do bị hạn chế tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe và giáo dục thường xuyên, tỷ lệ béo phì cao hơn, hạn chế tiếp cận với chế độ ăn uống lành mạnh, mức độ căng thẳng cao hơn và tăng khả năng tiếp xúc với những chất độc môi trường có hại”, Ross nói.
Liệu chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến tuổi dậy thì?
Một yếu tố khác có thể liên quan đến việc có kinh sớm hơn là chế độ ăn uống.
Các nghiên cứu trước đây đã kết luận rằng những phụ nữ trẻ uống nước ngọt có chứa caffein và chất ngọt nhân tạo có nhiều khả năng có kinh sớm hơn. Kết quả này vẫn có ý nghĩa ngay cả sau khi các nhà nghiên cứu điều chỉnh phân tích của họ để xem xét đến chỉ số BMI.
Đường trong nước có ga kích thích giải phóng insulin, có thể ảnh hưởng đến mức độ hormone giới tính. Mặc dù các nhà khoa học không hiểu cơ chế chính xác nhưng với sự phổ biến nhanh chóng của nước có ga trong những thập kỷ gần đây, nó có thể là một thủ phạm tình nghi khác.
Ngoài thừa cân và béo phì, tình trạng ô nhiễm và chế độ ăn uống, căng thẳng và những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (ACE) cũng có thể có một phần vai trò, nhưng hiện tại có ít bằng chứng chứng minh những yếu tố này.
Những điều cha mẹ nên biết về kinh nguyệt sớm
Ross đưa ra một số hướng dẫn cho các bậc cha mẹ đang lo lắng đến những cô gái trẻ.
Bà nói: “Trước tình trạng béo phì ở trẻ em, cha mẹ có thể dạy trẻ ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng, tránh thức ăn nhanh, thức ăn nhiều chất béo và có lượng muối cao, khuyến khích tập thể dục thường xuyên và kiểm soát căng thẳng, như một phần thói quen hàng ngày bình thường của chúng”.
“Truyền đạt và giáo dục con bạn về cách ăn uống lành mạnh và cam kết thực hiện lối sống lành mạnh ngay từ khi còn nhỏ sẽ thúc đẩy một cuộc sống khỏe mạnh và có tuổi già khỏe mạnh”.
Tổng kết
Một nghiên cứu mới cho thấy độ tuổi có kinh đang dần chuyển sang giai đoạn sớm hơn trong cuộc sống, với số phụ nữ sinh vào đầu những năm 2000 có kinh lần đầu “rất sớm” gần gấp đôi so với những phụ nữ sinh vào những năm 1950 và 1960.
Xu hướng này có thể có những ảnh hưởng lâu dài đáng kể đến sức khỏe đối với nhóm dân số này.
Béo phì và thừa cân là một phần nguyên nhân, nhưng các yếu tố khác, bao gồm chất ô nhiễm, yếu tố kinh tế xã hội và phân biệt chủng tộc mang tính cấu trúc cũng là những yếu tố quan trọng cần xem xét.
