Trong vài năm qua, khối lượng xuất khẩu vũ khí của Nga đã giảm, theo báo cáo của National Interest (NI). Tuy nhiên hiện tại Moskva đang đặt mục tiêu giành lại vị thế là nhà cung cấp trang bị quốc phòng lớn thứ hai thế giới, và họ có đủ lý do để tin vào điều đó.
Theo chuyên gia Peter Suciu, trong suốt Chiến tranh Lạnh, Liên Xô đã nỗ lực hết sức để giành huy chương vàng Olympic, đồng thời vẫn duy trì sức mạnh quân sự lớn nhất thế giới.
Tuy nhiên Moskva liên tục bị buộc phải chấp nhận vị trí thứ hai về xuất khẩu vũ khí, luôn đứng sau Hoa Kỳ. Sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991, Nga vẫn giữ được "huy chương bạc" cho đến năm 2022, khi Điện Kremlin phát động một chiến dịch đặc biệt ở Ukraine.
Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), xuất khẩu vũ khí của Nga đã giảm 64% từ năm 2020 đến năm 2024 so với cùng kỳ năm năm trước, họ tụt xuống vị trí thứ ba trong danh sách các nước xuất khẩu hàng đầu, sau Pháp.
Thị phần của Moskva trên thị trường vũ khí toàn cầu đã giảm 64%, từ 21% năm 2015 xuống chỉ còn 7,8% vào năm ngoái. Sự sụt giảm này chủ yếu là do những tổn thất của trong chiến dịch đặc biệt đang diễn ra, buộc Điện Kremlin phải hạn chế xuất khẩu và tái cơ cấu sản xuất để đáp ứng nhu cầu trong nước.
Hơn nữa, Moskva đã bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây, hạn chế khả năng duy trì sản xuất ổn định. Đồng thời giống như các nước phát triển khác, Nga tiếp tục phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng, trầm trọng hơn do sự suy giảm dân số kéo dài. Điều này cũng đang làm gia tăng lạm phát trong nước và tác động tiêu cực hơn nữa đến xuất khẩu.
Các quan chức tại Tập đoàn công nghệ nhà nước Rostec đã thừa nhận rằng trong bối cảnh xuất khẩu thiết bị quân sự từ Pháp và Hàn Quốc ngày càng tăng, họ đang cố gắng giành lại vị thế nhà cung cấp lớn thứ hai thế giới.
"Năm nay, Rostec đã phê duyệt Chiến lược phát triển mới đến năm 2036. Tình hình toàn cầu đầy thách thức và áp lực từ các đối thủ cạnh tranh nước ngoài chủ chốt không làm thay đổi mục tiêu chiến lược của chúng tôi - vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng các quốc gia xuất khẩu vũ khí toàn cầu đến năm 2030 và sau đó, cho đến năm 2036", Giám đốc điều hành Rostec - ông Oleg Yevtushenko giải thích.
Việc giành lại vị trí thứ hai có thể là một mục tiêu xứng đáng, khi Rosoboronexport - công ty trung gian nhà nước duy nhất của Nga trong việc bán vũ khí ra nước ngoài, đã kỷ niệm 25 năm thành lập - lễ kỷ niệm bạc truyền thống. Họ được coi là người kế thừa hợp pháp các công ty xuất khẩu vũ khí nhà nước từng tồn tại ở Liên Xô cũ và nước Nga hậu Xô Viết.
Đầu tháng 8, Tổng giám đốc điều hành Rostec - ông Sergey Chemezov đã chúc mừng công ty tại Lễ hội quân sự quốc tế Tháp Spasskaya lần thứ 17 tại Quảng trường Đỏ, kỷ niệm 80 năm ngày kết thúc Thế chiến thứ II.
Người đứng đầu Rostec cũng dự đoán thời kỳ huy hoàng của Rosoboronexport và ngành công nghiệp vũ khí Nga.
"Trong hơn một phần tư thế kỷ qua, Rosoboronexport đã trở thành công ty dẫn đầu thị trường vũ khí toàn cầu, tăng đáng kể số lượng đơn đặt hàng và khối lượng cung ứng. Công ty đã ký hơn 30.000 hợp đồng với các đối tác và xuất khẩu sản phẩm sang hơn 120 quốc gia với tổng giá trị hơn 230 tỷ USD", ông Chemezov cho biết.
Tuy nhiên tình hình xuất khẩu vũ khí của Nga có thể còn phức tạp hơn nữa bởi hai đối tác mua hàng lớn nhất - Ấn Độ và Trung Quốc. Hai quốc gia này vẫn là đối thủ cạnh tranh trong khu vực, mặc dù họ đang thận trọng xây dựng lại quan hệ sau một thời gian căng thẳng leo thang sau những cuộc đụng độ biên giới năm 2020.
Bắc Kinh vẫn là khách hàng mua thiết bị quân sự của Nga, nhưng bản chất thương mại đã thay đổi khi Trung Quốc phát triển ngành công nghiệp quân sự của riêng mình. Đồng thời, Bắc Kinh vẫn tiếp tục nhập khẩu các linh kiện quan trọng từ Nga, đặc biệt là động cơ cho máy bay chiến đấu hiện đại.
Ấn Độ mặc dù đã tăng cường sản xuất trong nước nhưng vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Nga, thậm chí còn ký kết các thỏa thuận sản xuất chung. Nhiều cuộc đàm phán hiện đang được tiến hành để sản xuất theo giấy phép máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm Su-57 Felon.
