Thách thức từ chất lượng nguồn nhân lực
Giám đốc ILO Việt Nam, TS Chang-Hee Lee, cho biết: Mặc dù thừa nhận những lợi ích do nền kinh tế mở cửa đem lại về đầu tư, cơ hội tham gia thị trường toàn cầu và tạo việc làm, tuy nhiên, rủi ro đi kèm mà các doanh nghiệp phải đối mặt là sự cạnh tranh gay gắt hơn, người lao động và gia đình họ phải chịu sự biến động do các tác nhân của thị trường toàn cầu gây ra.
“Để một nền kinh tế mở cửa có thể duy trì tính cạnh tranh đồng thời đảm bảo sinh kế ổn định cho nhóm dân số trong độ tuổi lao động, cần phải có một môi trường phát triển doanh nghiệp bền vững cũng như các thiết chế thị trường lao động linh hoạt nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực của các cú sốc bên ngoài đối với đời sống của người lao động” - TS Lee nhấn mạnh.
Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định Thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) mà Việt Nam là một bên liên quan, yêu cầu Việt Nam phải cải tổ Bộ luật Lao động và quan hệ lao động theo Tuyên bố 1998 của ILO về Các nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động, đây chính là những thách thức lớn.
Một vấn đề quan tâm khác là bẫy thu nhập trung bình mà Việt Nam đã được cảnh báo - Việt Nam có thể không thoát được ra khỏi nền sản xuất thâm dụng lao động đem lại ít giá trị gia tăng và trả lương thấp cho lực lượng lao động không có kỹ năng.
Vì vậy, thúc đẩy đối thoại xã hội, tăng năng suất và cải thiện điều kiện làm việc đóng vai trò vô cùng quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu của quá trình toàn cầu hóa sản xuất, từ đó đóng góp cho sự tăng trưởng kinh tế bền vững và toàn diện. Ông Boris Zurcher, Quốc vụ khanh, Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ, chia sẻ: “Kinh nghiệm của Thụy Sỹ cho thấy đối thoại xã hội mạnh mẽ là cần thiết cho sự thịnh vượng của quốc gia. Các tổ chức của người lao động và người sử dụng lao động cần cùng nhau tìm ra các giải pháp phù hợp nhằm cải thiện điều kiện làm việc, tăng năng suất và đảm bảo tính cạnh tranh của nền kinh tế”.
Đẩy mạnh đào tạo và cải thiện điều kiện làm việc
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp, đây là “thời điểm thích hợp” cho Chính phủ Việt Nam, cùng với ILO, cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức của người lao động và các đối tác xã hội khác, xem lại chính sách của mình để nâng cao năng suất và điều kiện làm việc, để thiết kế và thực hiện các chính sách hiệu quả hơn trong lĩnh vực này.
Tăng năng suất lao động sẽ tạo ra lợi nhuận lớn hơn và tăng thêm cơ hội đầu tư, cải thiện điều kiện lao động, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp (DN). Đối với người lao động, tăng năng suất sẽ dẫn tới được trả lương cao hơn, điều kiện làm việc tốt hơn. Để tạo được nền tảng tăng năng suất lao động vững chắc cần thực hiện tốt đối thoại xã hội, và đặc biệt là có sự thống nhất, đồng thuận của các bên quan trọng (Chính phủ, DN, công đoàn, người lao động).
Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp cũng khẳng định, Việt Nam đã và đang thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để nâng cao năng suất lao động. Cụ thể như: Đẩy nhanh đào tạo nghề chất lượng cao, đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả đào tạo nghề theo cơ chế thị trường, khuyến khích DN tự đào tạo và hợp tác đặt hàng các cơ sở đào tạo, nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng nguồn nhân lực và kỷ luật lao động, thúc đẩy cải thiện điều kiện lao động tại các DN vừa và nhỏ, sửa đổi Bộ luật Lao động theo hướng tiếp cận các tiêu chuẩn của quốc tế.
