“Hãy nói lời xin lỗi đi”, chúng ta thường nói với con câu này khi thấy chúng lấy đồ chơi của ai đó, đánh anh chị em của mình hoặc làm nhiều điều không mong muốn khác.

Bạn có thể khăng khăng bắt con xin lỗi, nhưng làm thế nào để giúp con cảm thấy hối hận thực sự, sửa đổi và làm tốt hơn vào lần sau?

Những lời “xin lỗi” chiếu lệ này, đặc biệt là khi được thốt ra một cách miễn cưỡng, chẳng giúp giải quyết được tình huống hay hành vi nào, nhưng chúng vẫn là lời xin lỗi tiêu chuẩn mà trẻ em tiếp tục sử dụng khi trưởng thành. Đó là vấn đề.

Có những lời xin lỗi thực hiện để đạt được lợi ích của việc xin lỗi (kết thúc, tha thứ), nhưng chúng được thực hiện mà không có sự hối hận chân thành cũng như ý chí sửa chữa thỏa đáng.

“Họ có thể đưa ra một lời xin lỗi bao gồm những lời bào chữa hoặc đổ lỗi. Hoặc lời xin lỗi của họ có thể liên quan đến ngôn ngữ có điều kiện, chuyển trọng tâm sang người bị hại. Hoặc nó có thể mơ hồ và ngắn gọn đến mức vô nghĩa”, Edwin Battistella - Tiến sĩ, Giáo sư ngôn ngữ học tại Đại học Nam Oregon - nói.

Tuy nhiên, một lời xin lỗi thực sự - dù người đưa ra lời xin lỗi đó là người lớn hay trẻ em - cần chứa đựng sự thừa nhận rằng bạn đã làm sai điều gì đó. Và đó là điều có thể rất khó khăn.

Không ai thích thừa nhận sai lầm vì một vài lý do. Chẳng hạn, người phạm tội có thể cảm thấy xấu hổ hoặc sợ bị trừng phạt. Vậy làm thế nào để giảm bớt cảm xúc căng thẳng đó?

Hướng dẫn trẻ nói lời khi đang bình tĩnh

Cách chúng ta hướng dẫn trẻ thông qua lời xin lỗi cũng quan trọng như bản thân lời xin lỗi. Để loại bỏ sự kỳ thị từ lời xin lỗi, chúng ta cần phải có chủ ý về cách chúng ta phản ứng với những sai lầm của trẻ em. Bước đầu tiên để dạy con bạn cách xin lỗi là khiến con bạn và chính bạn lùi lại một bước.

Giả sử con bạn chộp lấy một trong những món đồ chơi của bạn chúng và bỏ chạy cùng với nó, để bạn của chúng khóc, yêu cầu chúng giải quyết hậu quả hành động trong lúc nóng nảy sẽ không hiệu quả. Trẻ cần bình tĩnh lại trước khi sẵn sàng lắng nghe bạn và suy ngẫm về hành động của mình.

Vì vậy, không phải là ý tưởng tốt nhất nếu bạn la hét: “Đừng chạy nữa và trả đồ chơi đó cho bạn của con! Con cần phải xin lỗi ngay bây giờ".

Cách chúng ta hướng dẫn trẻ thông qua lời xin lỗi cũng quan trọng như bản thân lời xin lỗi. (Ảnh: ITN).

Ellen Goldsmith, một nhân viên xã hội lâm sàng được cấp phép chuyên về trẻ em và thanh thiếu niên tại Hoa Kỳ, cho biết: “Thật không khôn ngoan khi cố gắng dạy dỗ khi chúng ta tức giận hoặc khi con cái chúng ta chưa sẵn sàng lắng nghe. Chúng ta cũng không thể dạy con khi chúng ta xấu hổ trước mặt người khác. Khi con bạn bình tĩnh hơn, bạn có thể giải quyết những gì đã xảy ra”.

Nói về cảm xúc

Phần này nói về việc giúp con bạn tìm ra những gì chúng đang cảm thấy và những cảm xúc đó có thể dẫn đến hành vi có vấn đề như thế nào. Vì vậy, bạn có thể hỏi: “Con cảm thấy thế nào ngay trước khi lấy đồ chơi của bạn mình?”.

Có lẽ chúng ghen tị với đồ chơi của bạn hoặc chúng quá mệt mỏi và cần thời gian nghỉ ngơi. Dù lý do là gì, cần nhấn mạnh rằng hành động của chúng mới là vấn đề chứ không phải cảm xúc.

“Chúng ta cần nói ra những cảm xúc. Nếu không, đôi khi trẻ em có thể bị lạc trong cảm xúc của mình, giống như chúng ta vậy", Goldsmith nói.

Khi trẻ hiểu thêm về cảm xúc và hành vi của mình, đã đến lúc nói về cảm giác của người khác. Điều này có thể được thực hiện bằng cách liên hệ tình huống trở lại với điều gì đó tương tự đã xảy ra với trẻ. Ví dụ, có thể anh, chị, em của con bạn đã lấy món đồ chơi yêu thích của chúng mà không hỏi và từ chối trả lại. Bạn có thể yêu cầu trẻ nghĩ lại và nhớ lại cảm giác của trẻ trong trường hợp đó, sau đó chỉ ra rằng: “Đó có thể là cảm giác của bạn con khi bị con lấy đồ chơi”.

Bạn cũng sẽ muốn giải quyết vấn đề với con mình bằng cách hỏi xem chúng sẽ làm gì khác đi nếu tình huống kia lặp lại. Bạn và con có thể đưa ra các kịch bản và đóng vai cùng nhau.

Tiếp tục với ví dụ tương tự, thay vì lấy đồ chơi, con bạn có thể gợi ý chơi với thứ khác hoặc tự tách mình ra khỏi tình huống bằng cách yêu cầu một bữa ăn nhẹ hoặc thay đổi địa điểm.

“Động não với trẻ em có thể tạo ra những khoảnh khắc giảng dạy tuyệt vời. Nó giúp vẽ ra các tùy chọn về cách phản hồi tiềm năng", Goldsmith nói.

Cho trẻ thấy rằng sai lầm là cơ hội để học hỏi, điều này có thể thay đổi cách chúng nhìn nhận sai lầm và chống lại bản năng phòng thủ đi kèm với việc thừa nhận hành vi sai trái.

Cách nói một lời xin lỗi chân thành

Cho trẻ thấy rằng sai lầm là cơ hội để học hỏi. (Ảnh: ITN)

Bây giờ con bạn đã sẵn sàng để xin lỗi. Một lời xin lỗi chân thành cần ưu tiên cho cảm xúc của người khác cũng như thể hiện sự hối hận.

“Một lời xin lỗi tốt cần phải làm được nhiều điều. Battistella nói: “Nó cần nêu tên những tổn hại đã gây ra, cần phải chân thành hối hận và cần sửa chữa tổn hại đó theo một cách nào đó (có thể bằng cách cho thấy kẻ phạm tội đã thay đổi như thế nào hoặc bằng một số hành động khác trong tương lai).

Có một cách tiếp cận đơn giản để xin lỗi và bắt đầu từ ba câu: Tôi xin lỗi vì...; Điều này là sai bởi vì; Trong tương lai tôi sẽ...