Dưới đây là 10 sự kiện đáng chú ý của start-up Việt năm 2016 do ban biên tập NDH lựa chọn:
1. Năm 2016 được Việt Nam chọn là năm Quốc gia khởi nghiệp
Với mục tiêu đẩy mạnh phát triển doanh nghiệp, khởi dậy tinh thần kinh doanh và sự sáng tạo của thế hệ trẻ, Chính phủ đã chọn năm 2016 là năm "Quốc gia khởi nghiệp" và đang triển khai những chính sách lớn nhằm hỗ trợ tối đa cho khởi nghiệp.
Trong đó phải kể đến đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025" đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Mục tiêu của đề án là tạo lập môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ quá trình hình thành và phát triển loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới.
Cụ thể, đến năm 2025, hỗ trợ phát triển 2.000 dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; hỗ trợ phát triển 600 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; 100 doanh nghiệp tham gia Đề án gọi được vốn đầu tư từ các nhà đầu tư mạo hiểm, thực hiện mua bán và sáp nhập, với tổng giá trị ước tính khoảng 2.000 tỷ đồng.
2. Quỹ đầu tư nổi tiếng thung lũng Silicon (500 start-up) đến Việt Nam
Với tiềm năng và sự lớn mạnh trong thời gian qua, môi trường khởi nghiệp Việt Nam ngày càng được các nhà đầu tư đánh giá cao.
Đầu năm 2016, 500 Startups - một quỹ đầu tư mạo hiểm lớn của Mỹ công bố sẽ lập riêng một quỹ nhỏ trị giá 10 triệu USD, rót vốn vào khoảng 100-150 dự án khởi nghiệp Việt Nam. Giá trị mỗi lần hỗ trợ khoảng 100.000-250.000 USD.
Quỹ này sẽ được điều hành bởi Binh Tran - đồng sáng lập hãng phân tích công cụ truyền thông xã hội Klout và Eddie Thai. Cả hai đều là người gốc Việt, nhưng đã có một thời gian dài sống tại Mỹ.
Là một quỹ đầu tư nhiều kinh nghiệm tại Thung lũng Silicon, 500 Startups được kỳ vọng giúp cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn.
3. Một số start-up Việt đạt giải thưởng quốc tế
Trong năm 2016, một số start-up Việt đã gặt hái được những thành tích đáng kể tại các cuộc thi quốc tế. Tiêu biểu là phần mềm luyện nói tiếng Anh có tên gọi Elsa của 2 cô gái Việt là Văn Đinh Hồng Vũ (33 tuổi) và Ngô Thùy Ngọc Tú (29 tuổi) cùng tiến sĩ Xavier Anguera (Tây Ban Nha).
Vượt qua 1.200 đối thủ, start-up giáo dục này đã giành giải nhất tại cuộc thi SXSWedu. Đây là một cuộc thi khởi nghiệp về công nghệ giáo dục được tổ chức tại thành phố Austin (bang Texas), Mỹ.
Cũng trong năm qua, ứng dụng dạy học ngôn ngữ cho trẻ em mang tên Monkey Junior giành giải Nhất tại cuộc thi Sáng kiến toàn cầu GIST Tech-I 2016 diễn ra tại Mỹ. Cuối tháng 11, Monkey Junior tiếp tục đạt giải vàng giải thưởng ASEAN ICT Awards, hạng mục "Start-up xuất sắc nhất".
4. Nhiều start-up được rót vốn khủng từ nước ngoài
Năm 2016 chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam. Nhiều start-up đã huy động được số tiền lên đến hàng triệu USD.
Điển hình như thương vụ quỹ đầu tư Standard Chartered Private Equity (SCPE) và Ngân hàng đầu tư toàn cầu Goldman Sachs rót 28 triệu USD vào ví điện tử MoMo.
Đây có thể coi là một trong những thương vụ gọi vốn thành công nhất của start-up Việt tính đến hiện tại. Trước đó, start-up huy động được vốn ‘khủng’ nhất năm 2015 là ICare Benefit của Mobivi với số tiền 20 triệu USD từ quỹ Unitus Impact.
Ngoài ra, một số start-up khác cũng huy động được số vốn lớn trong năm qua như GotIt! (9 triệu USD); Vntrip.vn (3 triệu USD), Toong (hơn 1 triệu USD)...
5. Cộng đồng start-up "dậy sóng" vì Điều 292
Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất trong cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam, đặc biệt với các start-up công nghệ trong năm qua là Điều 292, BLHS 2015 về việc cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông.
Theo điều luật này, nếu cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ mà không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép, thu lợi từ 50-200 triệu đồng hoặc có doanh thu từ 500 triệu - 2 tỷ đồng sẽ bị phạt tiền từ 200-500 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm.
Bên cạnh đó, kinh doanh vàng trên tài khoản, sàn giao dịch thương mại điện tử, kinh doanh đa cấp thì hoạt động trung gian thanh toán, trò chơi điện tử trên mạng và các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông đều chịu quy định của điều luật này.
Đại diện cộng đồng khởi nghiệp, Chủ tịch VINASA Trương Gia Bình và Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc đã có văn bản kiến nghị hủy bỏ Điều 292.
Tại phiên họp thường kỳ tháng 8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu bỏ điều 292 quy định tội danh "cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông".
6. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề cập đến việc lập sàn chứng khoán cho start-up
Tại hội thảo “Phát triển thị trường vốn cho doanh nghiệp khởi nghiệp" diễn ra ngày 7/6, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá khởi nghiệp tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ trong cộng đồng doanh nghiệp và thế hệ trẻ.
Tuy nhiên, ông bày tỏ cảm thông với việc các start-up hiện nay vẫn gặp khó khăn khi huy động vốn từ các ngân hàng do sự e ngại rủi ro từ khởi nghiệp.
Theo ông Huệ, các doanh nghiệp khởi nghiệp đã và đang phải huy động vốn từ các nguồn như bạn bè, gia đình hay các quỹ đầu tư Chính phủ hoặc tư nhân, song cũng gặp không ít trở ngại.
Cũng tại hội thảo, Phó Thủ tướng đề cập tới việc lập sàn chứng khoán riêng biệt dành cho start-up với lộ trình mong muốn trong 2-3 năm tới đây sẽ thành hiện thực để giúp các doanh nghiệp dễ dàng trong huy động vốn. Ý tưởng này đã được Chính phủ giao cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phát triển thành đề án.
Tuy nhiên,sau khi thông tin được công bố, nhiều ý kiến trong cộng đồng start-up thể hiện sự băn khoăn về tính khả thi của mô hình trên.
7. Tổng thống Obama làm MC khi giao lưu với start-up Việt
Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam hồi tháng 5 năm nay, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có cuộc gặp gỡ và giao lưu với cộng đồng start-up Việt tại TPHCM.
Tại sự kiện, người đứng đầu Nhà Trắng gây ấn tượng khi trở thành vị MC hóm hỉnh và sâu sắc trong cuộc trò chuyện với 3 doanh nhân trẻ Việt Nam, những người có điểm chung là từng sinh sống, học tập tại Mỹ, song đều trở về lập nghiệp hoặc làm việc tại Việt Nam.
8. SSIAM dành quỹ 100 tỷ đồng đầu tư cho start-up nông nghiệp
Trong khi nhiều quỹ đầu tư đang hoạt động tại Việt Nam chủ yếu rót vốn vào các lĩnh vực Công nghệ hay kinh doanh chuỗi cafe, nhà hàng... thì công ty quản lý quỹ SSI (SSIAM) lại có bước đi mới khi lập quỹ 100 tỷ đồng cho các start-up nông nghiệp.
Xác định đầu tư vào các công ty khởi nghiệp là rủi ro nhưng ông Nguyễn Duy Hưng - Chủ tịch công ty SSI - cho biết Quỹ đầu tư sẵn sàng rót vốn và đồng hành cùng các startup, có thể bao tiêu sản phẩm hoặc hợp nhất nếu đối tác muốn bàn giao. Hellomum, công ty chuyên về phân phối thực phẩm sạch là start-up đầu tiên nhận được vốn đầu tư từ SSIAM.
9. Những vụ lùm xùm tại các công ty khởi nghiệp
Bên cạnh những điểm sáng, start-up Việt trong năm qua cũng chứng kiến nhiều vụ bê bối gây tranh cãi trong dư luận. Trong đó có thể kể tới việc The KAfe, start-up do Đào Chi Anh sáng lập bị tố chây ì công nợ và chiếm dụng vốn kinh doanh đến hàng tỷ đồng. Cuối tháng 10, Đào Chi Anh cũng tuyên bố không còn đảm nhiệm chức vụ CEO của công ty này.
Một sự việc khác ồn ào không kém liên quan đến việc giải thể của start-up thương mại điện tử Lingo.vn. Sau một tháng dừng hoạt động, trên fanpage chính thức của Lingo.vn xuất hiện một bức tâm thư tố cáo nhà đầu tư "tệ bạc".
Theo bức tâm thư này, gần 300 nhân viên của Lingo chỉ biết quyết định giải thể công ty trong vòng 2 giờ đồng hồ và được yêu cầu nghỉ việc ngay lập tức. Mọi người cũng không nhận được bất kỳ chế độ trợ cấp nào.
Cũng theo bài viết, chỉ một tiếng sau khi nhà đầu tư tuyên bố giải thể, toàn bộ các chủ nợ đã gọi đến đòi nợ các nhân viên. Họ mắng xối xả, thậm chí đe dọa gọi giang hồ đối với nhân viên Lingo nhưng nhà đầu tư vẫn "ngoảnh mặt làm ngơ".
Gần đây nhất, cộng đồng start-up xôn xao trước việc start-up đặt phòng khách sạn trực tuyến Vntrip tố đối thủ Agoda trốn thuế.
10. Tinh thần "chiến binh" của nữ hoàng khởi nghiệp Trương Thanh Thủy
Trương Thanh Thủy là cái tên không xa lạ với cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam. Khi chưa đầy 30 tuổi, cô gái trẻ đã thành lập 3 start-up thuộc những lĩnh vực khác nhau - trong đó bao gồm cả Tappy, công ty Việt Nam đầu tiên được bán cho thung lũng Silicon.
Tuy nhiên, cách đây không lâu, cô gái được BBC mệnh danh là "Nữ hoàng khởi nghiệp Việt Nam" phát hiện mình bị ung thư giai đoạn cuối.
Nhưng không chọn cách hoảng sợ lo lắng hay yếu đuối ủy mị, Thủy khiến mọi người cảm phục khi mạnh mẽ đương đầu với bệnh tật."Là một kỹ sư, tôi thích bắt đầu đếm mọi thứ từ con số 0. Và hôm nay chính là "con số 0" trong chuỗi ngày chiến đấu chống lại bệnh ung thư phổi của tôi", cô chia sẻ trên trang blog cá nhân.
Ảnh: Kênh 14
Không chỉ dũng cảm chống chọi với bệnh tật, Thủy Trương cũng vừa thành lập một dự án hỗ trợ bệnh nhân ung thư ở Việt Nam với tên gọi Salt Cancer Initiative (SCI).
Tinh thần mạnh mẽ và nghị lực phi thường của Thủy lay động hàng triệu trái tim và là bài học truyền cảm hứng cho nhiều người trong xã hội.
