Sau khi tuyên bố phá sản, hiện doanh nghiệp này xin trả lại đất cho dân. Đồng thời, xin luôn chính quyền và nhân dân hỗ trợ tiền thuê đất từ năm 2017 đến nay.
Bất ngờ doanh nghiệp xin hỗ trợ tiền thuê đất
Năm 2010, Dự án trồng chuối xuất khẩu do Công ty TNHH Globe Farm Hàn Quốc thực hiện tại xã Viên Thành (huyện Yên Thành, Nghệ An) được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận đầu tư. Để thu hút dự án FDI này, tỉnh Nghệ An đã đầu tư xây dựng hạ tầng, làm 9km đường nhựa vào cánh đồng trồng chuối.
Về phía huyện Yên Thành và xã Viên Thành cũng tuyên truyền, vận động để người dân trên địa bàn giao đất, mặt bằng cho nhà đầu tư triển khai dự án.
Theo hợp đồng, Công ty TNHH Globe Farm (Hàn Quốc) tiến hành ký hợp đồng thuê 54,671 ha đất của 790 hộ dân với mức giá 600 USD/ha/năm. Mục đích là để đầu tư dự án trồng chuối xuất khẩu trị giá 4 triệu USD. Dự án được kỳ vọng sẽ tạo nên sự thay đổi lớn ở vùng quê thuần nông, tạo công ăn việc làm cho lao động trên địa bàn.
Sau khi thuê đất, Globe Farm nhanh chóng xây dựng đồng bộ hệ thống nhà xưởng, vườn ươm, kho, nhà ở cho công nhân, sơ chế chuối xuất khẩu… Nhập mô chuối từ Philippines để ươm và trồng 140.000 cây giống theo chương trình ứng dụng công nghệ cao. Thời điểm hoạt động hiệu quả, công ty thuê hơn 100 nhân công tại địa phương làm việc cho nhà máy.
Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, dự án rơi vào bế tắc, sản xuất đình trệ. Tính từ khi hoạt động, chỉ có năm 2013 công ty xuất khẩu được hơn 1,4 tấn sang Hàn Quốc, doanh thu được hơn 1 tỷ đồng, còn lại không xuất được mà chỉ bán lẻ ra thị trường. Năm 2015, công ty giảm diện tích xuống còn 44ha, 8 ha trả lại cho dân. Đến năm 2016, Globe Farm tuyên bố phá sản.
Từ 2016 đến nay, đất đai bỏ hoang, người dân muốn sản xuất, trồng trọt cũng không được mà tiền thuê đất công ty cũng nợ chưa thanh toán. Mới đây, Công ty Globe Farm có văn bản gửi chính quyền địa phương và người dân cho thuê đất, trình bày về việc làm ăn thua lỗ. Công ty này xin được hỗ trợ tiền thuê đất đang nợ để thanh lý hợp đồng.
Văn bản ghi: “Nay do điều kiện bất khả kháng, thời tiết gió Lào nắng nóng và mùa hè, rét đậm rét hại vào mùa đông, nhà đầu tư không thể sản xuất kinh doanh được từ năm 2014... Sản phẩm chuối trồng ra không xuất khẩu được, thua lỗ kéo dài do bất khả kháng, dự án hoàn toàn thất bại. Nên kính đề nghị toàn thể hộ dân có đất cho thuê trồng chuối tại xã Viên Thành xem xét hỗ trợ, chỉ thu tiền thuê đất đến năm 2016. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp thanh lý hợp đồng. Trả lại đất sản xuất cho người dân sản xuất”.
Ông Đặng Quang Hoàng - Chủ tịch UBND xã Viên Thành thông tin: Việc công ty thua lỗ kéo dài, sau đó xin tiền thuê đất khiến chính quyền địa phương rất khó xử với người dân nhưng cũng không còn cách nào. Khi có văn bản của công ty, chính quyền địa phương cũng đã thông báo rộng rãi để người dân nắm rõ.
Dân mong sớm trả lại đất để sản xuất
Là một trong những hộ dân cho Globe Farm thuê đất, chị Đặng Thị Tứ (xóm 9, xã Viên Thành, huyện Yên Thành) cho hay: Khi nhà máy chuối về bà con rất mừng vì có khoản thu từ cho thuê đất, có việc làm tăng thêm thu nhập.
Trong mấy năm đầu công ty sản xuất hiệu quả, tôi cũng xin vào làm nhân công, có lương thưởng đầy đủ. Nhưng sau đó thì nhà máy làm ăn không hiệu quả nữa, tiền công không có nên tôi nghỉ việc. Mấy năm sau, kể cả tiền đất công ty cũng nợ không thanh toán được cho gia đình tôi”.
Tương tự, bà Trần Thị Minh (trú xóm 9, xã Viên Thành) cho biết công ty đang nợ gia đình 2 năm tiền thuê đất. Gần đây, gia đình được lãnh đạo xã vận động xin không lấy tiền thuê đất từ năm 2017 vì công ty lỗ, không làm ăn được. Thấy họ phá sản rồi nên bà con cũng phải thông cảm và đồng ý.
 |
| Khu nhà xưởng không sử dụng cũng xuống cấp, hư hỏng |
Gần 45ha vốn là đất nông nghiệp của bà con xã Viên Thành, Yên Thành sau khi yên tâm giao cho doanh nghiệp thuê trồng chuối nay trở thành đồng hoang. Dự án triệu đô cỏ mọc um tùm, bà con dùng làm bãi chăn thả trâu bò. Khu nhà xưởng không sử dụng cũng xuống cấp, hư hỏng nặng.
“Giờ đây, họ không sản xuất nữa thì chúng tôi chỉ mong muốn sớm trả đất về cho dân sản xuất, trồng trọt. Để hoang thế này thì phí lắm, trong khi dân không có việc làm, cũng không có đất để sản xuất. Đây là đất nông nghiệp, trước kia chúng tôi vẫn trồng 1 vụ lạc và 1 vụ ngô đông”, ông Hoàng Công Hùng (xóm 6, xã Viên Thành) cho doanh nghiệp thuê 3,5 sào đất từ năm 2011, nói.
Theo lãnh đạo xã Viên Thành, sau thời gian vận động, các hộ dân đã đồng ý không nhận tiền thuê đất 2 năm 2017, 2018. Để hoàn thổ lại đất cho người dân sản xuất nông nghiệp, công ty cũng chuyển cho xã Viên Thành 500 triệu.
Tuy nhiên, theo tính toán của địa phương thì chi phí hoàn thổ lớn hơn ước tính 800 triệu đồng. “Chúng tôi đang trình xin huyện, tỉnh hỗ trợ thêm 300 triệu để hoàn thổ, bàn giao đất cho người dân trong cuối năm nay. Nếu như có doanh nghiệp nào muốn vào thuê đất để đầu tư dự án khác thì địa phương cũng rất hoan nghênh”, ông Nguyễn Quang Hoàng, Chủ tịch UBND xã Viên Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An, nói.
Trao đổi về việc đảm bảo quyền lợi cho người dân khi Công ty Globe Farm trả đất, ông Phan Văn Tuyên – Chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho biết: “Huyện đã nhận được văn bản báo cáo của UBND xã Viên Thành, về phía huyện sẽ hỗ trợ chi phí hoàn thổ, lấy nguồn ngân sách chi của năm 2020. Trước mắt nhằm giao lại đất cho dân sản xuất, đó là việc cần thiết nhất lúc này”.
