Theo kế hoạch thanh tra định kỳ, ngày 17/7/2015, Thanh tra Chính phủ (TTCP) có Quyết định số 2058/QĐ-TTCP thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật, nhiệm vụ tại TKV và một số đơn vị thành viên.
Do còn nhiều ý kiến khác nhau giữa TTCP với TKV và các Bộ Ngành có liên quan, ngày 29/6/2017 Phó Thủ tướng thường trực Trương Hoà Bình đã tổ chức cuộc họp với TTCP, Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ TN&MT và TKV để thống nhất.
Ngày 30/8/2017, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 2618/VPCP-V.I thông báo ý kiến Kết luận của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình:Trên cơ sở kiến nghị của TTCP, Bộ Công thương chủ trì, đề xuất xử lý đối với khoản tiền 8.320,851 tỷ đồng; Bộ Tài chính chủ trì, đề xuất xử lý đối với khoản tiền 1.623.075 tỷ đồng; TKV chủ trì, đề xuất xử lý đối với khoản tiền 4.564,994 tỷ đồng, báo cáo kết quả đến TTCP để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Các Bộ và TKV đã có Văn bản gửi TTCP theo chỉ đạo.
Ngày 09/11/2017, TTCP ban hành KLTT số 2810, trong đó còn một số nội dung KLTTchưa thực hiện theo ý kiến đề xuất của các Bộ như chỉ đạo của Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình tại Công văn số 2618/VPCP-V.I ngày 30/8/2017.
 |
| Khai thác than lộ thiên |
Ngày 14/11/2017, TKV có Công văn số 5376A/TKV-KTTC gửi Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo TTCP điều chỉnh KLTT theo đúng quy định, đặc biệt là về thuế tài nguyên, tính toán khối lượng đất đá vận chuyển trong khai thác than lộ thiên, các vụ việc chuyển Bộ Công an xem xét.
Ngày 20/12/2017, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hoà Bình chủ trì cuộc họp về KLTT số 2810 của TTCP, có sự tham gia của các Bộ: Công an, Tài chính, Công thương, Xây dựng, TN&MT, Tổng cục thuế. Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương, Bộ Tài chính và TTCP về một số nội dung còn ý kiến khác nhau. Đến nay,Thủ tướng Chính phủ chưa có ý kiến chính thức đồng ý với KLTT và TTCP cũng chưa tổ chức công bố KLTT tại Tập đoàn.
Trả lời câu hỏi của PV về những thông tin phản ánh trên các báo về số tiền mà kết luận thanh tra số 2810 của TTCP nêu về những sai phạm ở TKV lên tới gần 15.000 tỷ đồng là gì? Phía lãnh đạo TKV đã khẳng: “TKV không có sai phạm với số tiền lớn lên đến 15.000 tỷ đồng”.
Số tiền 14.882,409 tỷ đồng TTCP nêu trong Kết luận là “cần kiến nghị xử lý”, chưa kết luận là “sai phạm” đối với toàn bộ số tiền này. Trong số 14.882,409 tỷ đồng có nhiều khoản tại Công văn số 2618/VPCP-VI Phó Thủ tướng Chính phủ đã giao cho các Bộ Ngành và TKV chủ trì xử lý. Bao gồm:
(i) Chuyển Bộ Công thương chủ trì xử lý 8.320,851 tỷ đồng, gồm có:
- Lỗ chênh lệch tỷ giá của Tổng công ty Điện lực TKV chưa được tính trong giá bán điện theo Thông tư số 41/2010/TT-BCT ngày 14/12/2010 của Bộ Công Thương: 3.311,611 tỷ đồng TTCP có ý kiến là đúng. Hiện nay TKV vẫn chưa được xử lý, dẫn đến phát sinh lỗ chênh lệch tỷ giá tại Tổng công ty.
 |
| Khai thác than hầm lò ở TKV |
- Tính toán khối lượng đất đá vận chuyển trong khai thác lộ thiên TKV 4.597,58 tỷ đồng: TKV thực hiện theo quy định chuyên ngành khai thác mỏ lộ thiên trong khi TTCP lại tính theo một cách khác không thống nhất về phương pháp tính toán (một chỉ tiêu theo quy định ngành mỏ, một chỉ tiêu lấy theo ngành xây dựng).
- Chênh lệch khối lượng nghiệm thu vận chuyển đất đá giữa phương pháp của TTCP tính theo tải trọng đăng kiểm và phương pháp nghiệm thu theo đo đạc trắc địa của TKV: 347,622 tỷ đồng;
- Tính lại số trích lập quỹ Khen thưởng phúc lợi của Tổng công ty Khoáng sản: 64,041 tỷ đồng.
Về các nội dung này, Bộ Công thương đã có các Công văn số 485/BCT-TCNL ngày 14/6/2017 và số 601/BCT-TCNL ngày 17/7/2017 gửi TTCP thống nhất cách xác định của TKV là có cơ sở.
(ii) TKV chủ trì xử lý 4.564,994 tỷ đồng: TKV đã xử lý một số nội dung và có văn bản gửi TTCP báo cáo cụ thể về cơ sở pháp lý, đề nghị TTCP chấp thuận một số nội dung theo số liệu của TKV.
(iii) Chuyển Bộ Tài chính chủ trì xử lý và kiến nghị thu hồi về NSNN:
* Chuyển Bộ Tài chính chủ trì xử lý 123,968 tỷ đồng: Bộ Tài chính đã có các Công văn số 14930/BTC-TCT ngày 03/11/2017 và số 16470/BTC-TTr ngày 06/12/2017 gửi Thanh tra Chính phủ nêu rõ việc thực hiện của TKV có cơ sở, đề nghị TTCP không kiến nghị xử lý số tiền 123,968 tỷ đồng.
* Kiến nghị thu hồi về NSNN 1.872,596 tỷ đồng, gồm có:
+ Số tiền 1.635,585 tỷ đồng thuế tài nguyên than:
TTCP kiến nghị tăng thu thuế tài nguyên là không có cơ sở do xác định không đúng đối tượng nộp thuế và giá tính thuế. TKV đã kê khai và nộp thuế tài nguyên theo đúng Luật thuế tài nguyên và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn.
Về nội dung này, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo Bộ Tài chính chủ trì, đề xuất xử lý. Bộ Tài chính các Công văn số 816/BTC-TCT ngày 26/7/2017; số 14930/BTC-TCT ngày 03/11/2017 và số 16470/BTC-TTr ngày 06/12/2017 gửi TTCP nêu rõ cách xác định thuế tài nguyên của TKV phù hợp quy định. Hội tư vấn thuế Việt Nam cũng có Công văn số 44/HTVT do Chủ tịch Hội Nguyễn Thị Cúc ký ngày 27/11/2015 nêu rõ TKV thực hiện kê khai, nộp thuế tài nguyên phù hợp quy định.
 |
| Khai trường khai thác than của TKV |
+ Số tiền 273,011 tỷ đồng còn lại (1.872,596 tỷ đồng - 1.635,585 tỷ đồng) bao gồm tiền thuế chưa đến hạn nộp, một số khoản khác TKV đang tiếp tục báo cáo giải trình và sẽ thực hiện khi có Quyết định truy thu của TTCP theo quy trình xử lý kết luận thanh tra.
Đối với những vụ việc được TTCP đề nghị chuyển cơ quan công an, lãnh đạo TKV cho biết, TTCP kiến nghị đối với Bộ Công an chỉ đạo Cơ quan điều tra tiếp nhận hồ sơ xem xét, điều tra để xử lý trách nhiệm đối với các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, gồm có:
(i) Các khoản công nợ phải thu Công ty CP Xi măng Hữu Nghị, Công ty CP Xi măng Hà Giang, Công ty CP Bình Nguyên Đăk Nông (tổng số tiền là 30,106 tỷ đồng);
(ii) Các dự án đầu tư tại Lào và Campuchia;
(iii) Các khoản đầu tư của Tập đoàn tại Công ty CP Vận tải thuỷ, Công ty CP Đóng tầu Sông Ninh, Công ty CP Cromit Cổ Định Thanh Hoá;
(iv) Khoản bảo lãnh của Công ty Kim Loại màu Thái Nguyên tại Ngân hàng Eximbank Thái Lanphát sinh từ năm 2001;
(v) Nghiệm thu vận chuyển đất đá TTCP tính theo đăng kiểm tải trọng xe mà không tính theo đo đạc trắc địa như báo cáo của TKV đối với hoạt động khai thác mỏ lộ thiên.
 |
| Than thành phẩm tập kết ra cảng |
Trong các vụ việc TTCP có ý kiến chuyển sang Cơ quan điều tra xem xét, một số vụ việc là rủi ro phát sinh trong hoạt động doanh nghiệp và hoạt động khảo sát thăm dò khoáng sản, một số vụ việc TKV đã thực hiện theo chủ trương của Chính phủ, một số vụ việc đã được cơ quan pháp luật có thẩm quyền xử lý.
Đối với những vấn đề nêu trên, các vụ việc đã được các cơ quan giải quyết và có khả năng thu hồi vốn. Cụ thể:
(i) Đối với số công nợ phải thu:
- Công ty CP Xi măng Hữu Nghị: TKV đã có đơn khởi kiện Công ty CP Xi măng Hữu Nghị ra Tòa án Nhân dân Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Tòa án đã có Quyết định về việc công nhận thỏa thuận của các đương sự, theo đó Công ty CP Xi măng Hữu Nghị phải thanh toán toàn bộ công nợ cho TKV.
- Công ty CP Xi măng Hà Giang: Công ty CP Xi măng Hà Giang đã ký Biên bản đối chiếu công nợ và có các Văn bản gửi TKV đề xuất phương án trả nợ từ Quý I/2017 và kết thúc chậm nhất sau 36 tháng.
(ii) Các dự án đầu tư tại Lào và Campuchia: TKV thực hiện đầu tư ra nước ngoài theo chỉ đạo của Chính phủ và chương trình hợp tác giữa Việt Nam và Lào, Campuchia. Dự án Bauxit Campuchia có đối tác nhận chuyển nhượng nhưng chưa được Chính phủ chấp thuận do vấn đề quốc phòng, an ninh. Tại Văn bản số 2618/VPCP-V.I ngày 30/8/2017, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình đã chỉ đạo: TTCP cần đánh giá trong điều kiện TKV phải thực hiện chủ trương của Chính phủ và xem xét đến các yếu tố khách quan, rủi ro trong hoạt động tìm kiếm, thăm dò khoáng sản để kết luận.
(iii) Về việc đầu tư, thành lập Công ty CP Cromit Cổ Định Thanh Hoá: Cục điều tra C48, Công an Tỉnh Thanh Hóa, Thanh tra Bộ Công thương đã thanh, kiểm tra và đã có kết luận. Dự án chưa có hiệu quả do phải dừng từ năm 2012. Hiện nay UBND tỉnh Thanh Hóa đã chấp thuận cho Công ty hoàn thiện thủ tục để cấp phép khai thác mỏ và thực hiện khai thác, chế biến sâu quặng Cromit, các tài sản đã đầu tư sẽ được sử dụng và phát huy hiệu quả.
(iv) Công ty Kim loại mầu Thái Nguyên phải trả nợ Eximbank Thái Lan theo cam kết bảo lãnh: Vụ việc đang được Toà án Thái Lan và Việt Nam xử lý theo quy định pháp luật.
(v) Vốn đầu tư tại Công ty CP Vận tải thuỷ: Từ năm 2015 đến nay Công ty đã có lãi và đã trả hết nợ vay Tập đoàn. TKV cũng đã lựa chọn được Nhà đầu tư nhận chuyển nhượng cổ phần của TKV với giá không thấp hơn 10.000 đồng/CP. Thủ tướng Chính phủ đã có Văn bản số 12187/VPCP-ĐMDN ngày 15/11/2017 chỉ đạo Bộ Công thương hướng dẫn TKV thực hiện.
(vi) Về việc nghiệm thu khối lượng vận chuyển đất đá thuê ngoài: Bộ Công thương đã có Văn bản gửi TTCP thống nhất việc nghiệm thu, thanh toán khối lượng thuê ngoài vận chuyển của TKV là có cơ sở.
Sau khi có KLTT, ngày 15/11/2017, Ban thường vụ Đảng uỷ Tập đoàn đã ban hành Nghị quyết số 26-ND/ĐU về việc thực hiện Kết luận số 2810/KL-TTCP, theo đó quyết nghị và giao cho Tổng giám đốc chỉ đạo tổ chức thực hiện các nội dung theo KLTT, đồng thời tập trung báo cáo, giải trình những vấn đề mà Tập đoàn chưa đồng thuận với KLTT, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét.
Ngày 16/11/2017, Tổng giám đốc đã chủ trì cuộc họp với các đơn vị thành viên TKV triển khai thực hiện Nghị quyết số 26-ND/ĐU của Ban thường vụ Đảng uỷ Tập đoàn.
Đối với những kiến nghị của TTCP có cơ sở pháp lý và phù hợp với thực tiễn nêu trong KLTT, Tập thể HĐTV, Ban lãnh đạo điều hành nghiêm túc nhận trách nhiệm và chịu mọi hình thức xử lý của Đảng, Nhà nước và Chính phủ theo quy định của pháp luật.
Đối với các nội dung chưa đồng thuận trong KLTT, TKV có Công văn số 5376A/TKV-KTTC ngày 14/11/2017 báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo TTCP điều chỉnh KLTT theo đúng quy định. Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo các Bộ ngành liên quan xem xét, có ý kiến về KLTT số 2810. Hiện nay các Bộ đang xử lý theo thẩm quyền để báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định.
