Đây là Hội nghị tầm chính sách đầu tiên về Diễn đàn Hợp tác Á – Âu (ASEM) do Việt Nam tổ chức kể từ sau khi đăng cai Hội nghị Cấp cao (HNCC) ASEM lần thứ 5 năm 2004.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh nhấn mạnh, bước vào thập niên thứ hai của thế kỷ 21, ASEM đứng trước nhu cầu đổi mới, nâng tầm hợp tác, khẳng định vai trò không thể thiếu trong cấu trúc đa cực đang định hình. Tình hình thế giới tiếp tục có nhiều đổi thay sâu sắc, đặt ra những vấn đề mới.
Phó Thủ tướng đề nghị Hội nghị trao đổi để xác định các nội hàm hợp tác nâng cao tính thiết thực, hiệu quả và có chiều sâu của ASEM, chú trọng thúc đẩy các yếu tố phát triển bền vững gắn với Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc và Thỏa thuận Paris 2015; đối thoại chính trị tập trung ứng phó với các thách thức toàn cầu và ở hai khu vực trên cơ sở mẫu số chung lợi ích, hài hòa khác biệt; coi những thách thức về hòa bình, an ninh là cơ hội để tăng cường đối thoại xây dựng, chia sẻ các chuẩn mực và nguyên tắc ứng xử chung, đề cao thực thi luật pháp quốc tế.
Về kinh tế - phát triển, cần đặt ưu tiên cao cho cải cách cơ cấu kinh tế trong từng quốc gia, liên kết khu vực, kết nối, tăng trưởng sáng tạo vì phát triển bền vững, sáng tạo và bao trùm. Giao lưu nhân dân, văn hóa – xã hội, du lịch cần đề cao tính hài hòa, tăng cường hiểu biết, thực hiện hiệu quả an sinh xã hội bền vững trong đó chú trọng các đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em, phụ nữ, người khuyết tật và người cao tuổi.
Phó Thủ tướng cũng đề nghị cần phát triển tư duy mới và cách tiếp cận tổng thể, hài hòa giữa tính chất không chính thức của ASEM với việc nâng cao hiệu quả hoạt động; xác định ưu tiên hợp tác và chương trình hành động cho từng giai đoạn; gắn kết các sáng kiến, dự án trong từng Nhóm hợp tác chuyên ngành và phối hợp giữa các Nhóm hợp tác, thúc đẩy hỗ trợ các nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển và xây dựng năng lực, nhất là đối với các thành viên đang phát triển.
Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh mọi sáng kiến và cơ chế hợp tác cần lấy con người làm trung tâm, tăng cường sự tham gia của người dân, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân; ưu tiên thúc đẩy đóng góp của thanh niên, doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Phó Thủ tướng khẳng định Diễn đàn ASEM luôn có ý nghĩa quan trọng trong công cuộc đổi mới, phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam. Đây là nơi hội tụ 19 trong số 25 đối tác chiến lược và đối tác toàn diện của Việt Nam, đem lại 70% đầu tư trực tiếp nước ngoài, 70% tổng giá trị thương mại quốc tế và 80% lượng khách du lịch đến Việt Nam. 14 trong 16 hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết hoặc đang đàm phán là với các đối tác ASEM.
Việt Nam đã và đang có những đóng góp tích cực vào Diễn đàn và hợp tác Á – Âu, là một trong những thành viên đề xuất và triển khai nhiều sáng kiến nhất trên nhiều lĩnh vực hợp tác, cùng các thành viên ASEAN thúc đẩy các Hiệp định đối tác và hợp tác với Liên minh châu Âu, hướng tới quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – EU, hoàn tất các cam kết của các FTA ASEAN với các đối tác, thúc đẩy đàm phán Hiệp định thương mại tự do ASEAN – EU…. Đây vừa là thành tựu vừa là nền tảng căn bản để Việt Nam nâng tầm đóng góp hơn nữa vào liên kết Á – Âu.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh thời gian 5 – 10 năm tới có ý nghĩa then chốt đối với quá trình phát triển và vị thế quốc tế của Việt Nam, với việc đăng cai năm APEC 2017, hoàn tất các cam kết gia nhập WTO vào 2018 và các cam kết FTA thế hệ mới, đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 và ứng cử vào Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021.
Trong nỗ lực hội nhập quốc tế sâu rộng và triển khai đối ngoại đa phương toàn diện – một trong những trụ cột lớn của đối ngoại Việt Nam, Việt Nam cam kết cùng đồng hành với các thành viên nâng tầm hợp tác ASEM, góp phần xây dựng Cộng đồng ASEM lấy con người làm trung tâm, năng động, gắn kết và tự cường.
Theo đó, Phó Thủ tướng chỉ đạo các Bộ, ban, ngành tiếp tục chủ động đề xuất sáng kiến, ý tưởng, chủ động đóng góp vào quan tâm chung; đổi mới cơ chế thông tin, phối hợp liên ngành với các địa phương, đẩy mạnh sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, chú trọng đào tạo chất lượng đội ngũ cán bộ… để nâng cao hiệu quả đóng góp của Việt Nam trong ASEM.
Hội nghị đánh giá cao việc 20 năm qua, Việt Nam luôn là thành viên năng động và có trách nhiệm, tích cực khởi xướng và đi đầu thúc đẩy, triển khai nhiều sáng kiến thiết thực với địa phương, doanh nghiệp và người dân như an ninh lương thực, nông nghiệp bền vững, quản lý nguồn nước, thích ứng biến đổi khí hậu, ứng phó thiên tai, cứu hộ cứu nạn….
