Luật Thủ đô năm 2012 là luật đi đầu, khai sinh ra cơ sở pháp lý riêng cho một đơn vị hành chính, trên cơ sở đó Quốc hội đã ban hành nhiều nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù cho các địa phương khác.
Tuy nhiên qua 10 năm thi hành Luật Thủ đô 2012, một số quy định, điều khoản đã không còn phù hợp thực tiễn. Từ đó, đòi hỏi phải sớm sửa đổi Luật để tạo thêm các cơ chế, chính sách thực sự đột phá, để tạo cơ sở pháp lý, bảo đảm nguồn lực hướng đến khát vọng xây dựng Thủ đô văn minh, văn hiến, hiện đại.
Dự thảo Luật (sửa đổi) vừa trình và thảo luận lần đầu tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV được đánh giá có tính kế thừa cao, bám sát các chủ trương, chính sách của Trung ương đối với sự phát triển của đất nước nói chung và Thủ đô trong thời gian tới nói riêng. Dự thảo Luật gồm 7 chương, 59 điều (tăng 3 chương, 32 điều so với Luật Thủ đô 2012, trong đó giữ nguyên 3 Điều; sửa đổi, bổ sung 18 điều; quy định mới 38 điều).
 |
Quang cảnh toạ đàm ''Sửa Luật Thủ đô: Tạo cơ chế đột phá trong thu hút, trọng dụng nhân tài'' |
Theo đánh giá của các đại biểu Quốc hội, Dự thảo Luật Thủ đô lần này đã cụ thể hóa khá đầy đủ tinh thần của Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 với nhiều điểm mới thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ gắn với thực tiễn sản xuất, xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, phát triển chuyển giao công nghệ hàng đầu của cả nước và khu vực, xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.
Các đại biểu Quốc hội cũng đều thống nhất sự cần thiết ban hành Luật và cơ bản tán thành nhiều cơ chế, chính sách đặc thù đối với Thủ đô. Trong đó quy định về thu hút trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao được quy định tại Điều 17 Chương II của Dự thảo Luật được nhận định là một nội dung rất quan trọng, đây cũng là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu và người dân. Bởi, trong bối cảnh tình hình hiện nay, những cơ sở pháp lý phù hợp để đáp ứng yêu cầu xây dựng nguồn nhân lực chất lượng nhân lực, để nhân tài phát huy được năng lực, cống hiến xây dựng Thủ đô, sẽ giúp Thủ đô phát triển mạnh mẽ, đột phá, đạt được các mục tiêu đề ra.
 |
Phó Tổng biên tập Báo Kinh tế & Đô thị Nguyễn Xuân Khánh phát biểu khai mạc toạ đàm |
Phó Tổng biên tập Báo Kinh tế & Đô thị Nguyễn Xuân Khánh thông tin thêm, chính sách về thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) là chính sách được kế thừa và phát triển từ quy định của Luật Thủ đô 2012.
Trên cơ sở quy định đó cũng như việc áp dụng một số quy định khác của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức, ngày 17/7/2013, HĐND TP đã ban hành Nghị quyết số 14/2013/NQ-HĐND quy định về chính sách trọng dụng nhân tài trong xây dựng, phát triển Thủ đô. Tuy nhiên, qua quá trình thực hiện, các quy định này đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập.
Chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài của TP chưa đủ sức hấp dẫn, về cơ bản chưa đáp ứng được mục tiêu như mong muốn. Vì vậy, để đáp ứng được yêu cầu phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội Thủ đô, Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị định hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt ra nhiệm vụ cần ''có cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước và quốc tế''.
Để cụ thể hóa yêu cầu tại Nghị quyết 15, Điều 17 dự thảo Luật đã thiết kế 02 khoản, khoản 1 là về thu hút, trọng dụng nhân tài và khoản 2 là về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô. Trong đó có đưa ra các quy định về đối tượng, quy định các chính sách kèm theo...
 |
Phó Tổng biên tập Báo Kinh tế & Đô thị Nguyễn Xuân Khánh tặng hoa các vị diễn giả tham dự toạ đàm |
Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy, để quy định có tính khả thi hơn, cũng cần trao quyền cho HĐND TP ban hành văn bản quy định cụ thể hơn các đối tượng cần thu hút, có sự phân loại các đối tượng một cách rõ ràng để có quy định về chế độ, chính sách phù hợp trong tuyển dụng, bổ nhiệm và đãi ngộ.
Kỳ vọng về việc thu hút và giữ chân được người tài, cũng cần lưu ý đến một số điều kiện đảm bảo khác như xây dựng môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới, tạo điều kiện cho người tài thăng tiến và cống hiến… đây là yếu tố quyết định để giữ chân và phát huy tiềm năng của nhân tài.
Với mong muốn phân tích sâu hơn về vấn đề này, tiếp tục góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) và tạo sự đồng thuận với những điểm mới liên quan đến quy định được nêu trong Dự thảo Luật, Báo Kinh tế và Đô thị tổ chức toạ đàm ''Sửa Luật Thủ đô: Tạo cơ chế đột phá trong thu hút, trọng dụng nhân tài''.
 |
Các diễn giả tham dự toạ đàm |
Các vị diễn giả tham dự tọa đàm gồm:
TS Trần Anh Tuấn - Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ
TS Nguyễn Viết Chức - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục thanh niên thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội (hiện là Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội)
TS Đoàn Thị Tố Uyên - Trưởng khoa Pháp luật Hành chính - nhà nước, trường Đại học Luật Hà Nội
Bạn HOÀNG THU HỒNG hỏi:
Thu hút nhân tài là chủ trương nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tuy nhiên, thời gian qua, việc triển khai chủ trương này trên một số tỉnh, thành, kể cả Hà Nội chưa hiệu quả, thực tế cho thấy không thể chỉ đưa ra một số ưu đãi và chờ người tài tự đến mà phải chủ động tìm kiếm, phát hiện, từ đó lôi kéo để thu hút họ. Theo ông, quy định trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) nên chú ý và bổ sung vấn đề này ra sao để đảm bảo tính khả thi?
TS NGUYỄN VIẾT CHỨC Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục thanh niên thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội (hiện là Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội)
Việc thu hút nhân tài ở tầm quốc gia hay tầm thời đại cũng vậy đều rất quan trọng. Thủ đô Hà Nội không thu hút, không trọng dụng được nhân tài là thất bại, nên chuyện quy định này là điều đáng hoan nghênh vì Hà Nội, làm cho Thủ đô Hà Nội có vị trí rất đặc biệt, rất hay, rất cao nhưng đòi hỏi phải có tài mới làm được.
Ví dụ như cũng là giao thông, văn hoá, nhưng ở Hà Nội khác các nơi khác, vì vậy cần phải có nguồn nhân lực. Đặc biệt trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) nêu về nguồn nhân lực chất lượng cao, tôi cho rằng rất phù hợp. Tôi cho rằng nếu người tài đúng nghĩa thì trong một thời đại, một đất nước không nhiều. Tài thật sự chứ đừng nhầm lẫn với người học giỏi, bằng cấp cao.
Để tạo ra được một người tài có nhiều điều kiện không chỉ là vật chất mà đôi khi lịch sử tạo cơ hội để người đó trở thành người tài. Nhưng ở xã hội hiện đại thì nguồn nhân lực chất lượng cao rất quan trọng. Tôi rất đồng tình với việc dùng đúng người, phân công công việc rõ theo vị trí việc làm, công tác cán bộ chính sách phải cụ thể.
Hiện nay có thuận lợi là trong giai đoạn chúng ta làm lương theo vị trí việc làm, vì thế phải chọn người đúng vị trí với việc làm. Những nội dung này đại biểu Quốc hội và người dân đều hiểu, điều quan trọng là trong Luật phải quy định cụ thể quyền lợi và trách nhiệm. Người được lựa chọn vào vị trí người tài, nhân lực chất lượng cao là ai?
Hà Nội đã có lựa chọn trong lĩnh vực này, ví dụ như về lĩnh vực văn hoá, Nhà hát chèo Hà Nội đã thu hút được nhiều nghệ sỹ tài năng ở các địa phương khác. Lúc đó cơ chế nhập khẩu rất khó khăn nhưng Hà Nội đã tạo điều kiện để nghệ sỹ tài về làm cho Hà Nội.
Theo tôi Luật phải có cơ chế rõ ràng, gắn rõ quyền lợi và trách nhiệm. Phải nêu rõ thẩm quyền ai là lựa chọn người tài cũng, phải nêu trách nhiệm của người tuyển dụng để chọn đúng người; người tuyển dụng phải có tầm nhìn, tuyển đúng người, đúng việc thì mới ra người tài. Cong nhiều điều để trao đổi nhưng quan trọng là phải có cơ chế đặc biệt, có sự phân cấp phân quyền rõ ràng.
Tôi muốn nhấn mạnh phải ghi rõ thẩm quyền, trách nhiệm của người làm việc này. Nếu được thì công khai danh tính ai tuyển người này, ai giới thiệu người này. Tuyển về trọng dụng bằng việc làm, bằng thứ mình đang cần. Điều này liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm. Ai làm tốt việc này, nhất là ở vị trí lãnh đạo cần được khen thưởng, thăng cấp. Người cán bộ đi tìm người tài, người giỏi để hoàn thành nhiệm vụ mình được phân công phải được khen thưởng chứ không nên khen thưởng theo cấp bậc, chức vụ thì không chuẩn xác vì đây là việc lớn, liên quan đến con người.
Người đó có phải người tài hay không, có thực sự thật tâm, thực sự đóng góp cho Hà Nội cho đất nước hay không là cả một vấn đề. Thước đo này không thể chung chung mà phải cụ thể, công phu để tạo dựng được một người làm việc có chất lượng cao, hiệu quả.
Bạn LÊ HỮU HẢO hỏi:
Thưa TS Đoàn Thị Tố Uyên, bà đánh giá thế nào về chính sách thu hút, sử dụng nhân lực chất lượng cao theo quy định của Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)?
TS ĐOÀN THỊ TỐ UYÊN Trưởng khoa Pháp luật Hành chính - nhà nước, trường Đại học Luật Hà Nội
Trong Điều 17 Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã thiết kế 1 điều riêng ''Thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao'' - thể hiện được tinh thần vượt trội, không những tuyển dụng các sinh viên xuất sắc, mà mở rộng thêm cả người nước ngoài; đồng thời bao quát ở nhiều lĩnh vực.
Thực tế đến nay, mặc dù TP quan tâm, trọng dụng nhân tài nhưng hiệu quả chưa nhiều.
Điểm mới trong dự thảo Luật là thay đổi, mở rộng thêm các đối tượng; đồng thời, thể hiện tinh thần phân quyền của Trung ương cho HĐND TP Hà Nội. Nếu HĐND TP ban hành nghị quyết sẽ cụ thể hoá được cơ chế, chính sách.
Tuy nhiên, cần quy định rõ điều kiện, tiêu chuẩn, điều kiện thế nào để trở thành nhân tài, phải chia ra các nhóm khác nhau.
Khi chính sách này được áp dụng, phải quy định rõ công việc, vị trí việc làm thế nào để thể hiện được chính sách vượt trội. Cùng đó, có cơ chế, thủ tục tuyển dụng đơn giản; khi tuyển dụng vào rồi phải có quá trình đào tạo, bồi dưỡng, sát hạch, điều chỉnh chính sách.
Quan trọng nhất, đó là phải có môi trường cho họ phát huy được năng lực, đảm bảo điều kiện về lương, chính sách vượt trội mới có thể giữ chân được người tài. Do đó, Hà Nội phải cụ thể hoá trong nghị quyết của HĐND TP.
Bạn LÝ THANH NAM hỏi:
Hiện một số ý kiến đề nghị cần có một chương riêng về đào tạo, bồi dưỡng, phát hiện, thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Vì các nội dung đang nằm ở một số điều của dự thảo Luật và có liên quan chặt chẽ với nhau, gắn với bồi dưỡng, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trong đó có nhân tài. Quan điểm của ông về vấn đề này ra sao?
TS TRẦN ANH TUẤN Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ
TS Trần Anh Tuấn: Tôi nghĩ rằng rất cần lắng nghe ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội để nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài cũng như quy định về sự phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô, để có những chính sách đủ mạnh mang tính đột phá, phù hợp với thực tiễn hiện nay.
Còn đối với việc nên quy định thành chương riêng hay điều riêng, tôi thấy cái chính nội dung của 1 chương, 1 điều ấy phải thể hiện hết được chủ trương của Đảng về thu hút, trọng dụng nhân tài hiện nay và phù hợp với Hiến pháp, có tính khả thi của thực tiễn đòi hỏi trong sự phát triển của Thủ đô. Đó là những điều chúng ta cần phải quan tâm trong quá trình xây dựng các cơ chế, quy định trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này.
TS Nguyễn Viết Chức: Theo tôi, việc thu hút thủ khoa, người tài phải có tiêu chí rất khác. Thủ khoa môn gì, Hà Nội có cần không? Nếu cần thì giao cho thủ khoa đó làm việc gì và phải bồi dưỡng chứ chưa thành tài được ngay. Trong quá trình làm thì người bồi dưỡng thủ khoa đó không nhất thiết phải tài hơn nhưng thạo việc hơn để hướng dẫn. Nguồn nhân lực chất lượng cao là nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của công việc trong thời đại 4.0.
Bạn TRỊNH VÌNH QUÂN hỏi:
Bà có thể cung cấp thêm thông tin về kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới về chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài?
TS ĐOÀN THỊ TỐ UYÊN Trưởng khoa Pháp luật Hành chính - nhà nước, trường Đại học Luật Hà Nội
Qua tìm hiểu, tôi thấy có 2 quốc gia thể hiện được chính sách vượt trội trong thu hút nhân tài, đó là ở Mỹ và Singapore.
Tại Mỹ có hẳn cơ quan chuyên thu hút, trọng dụng nhân tài; thông tin chi tiết, đảm bảo lộ trình, công khai trên cổng thông tin của quốc gia, cụ thể cơ quan nào đang thiếu vị trí nào, đồng thời đưa ra các tiêu chuẩn cụ thể, chi tiết.
Bên cạnh đó, tại đây còn lập kế hoạch đào tạo, sát hạch nhân sự. Thông tin cụ thể chính sách thăng tiến, bổ nhiệm vị trí trong bao lâu; chế độ an sinh đầu tư cho người tài rất nhiều; nguồn lực tài chính dồi dào. Thông tin rõ ban đầu về vị trí việc làm, môi trường làm việc…
Tại Singapore, ngoài chính sách tương tự như ở Mỹ, các chế độ chi trả lương, tiền thuế, thu nhập cá nhân cũng được thực hiện tốt. Chế độ an sinh tại Singapore được coi trọng, để người tài có thể nuôi sống cả gia đình…
Bạn VŨ THU NAM hỏi:
Việc phân cấp, phân quyền sâu hơn cho Hà Nội trong thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước là vấn đề đang được nhắc đến nhiều trong Dự thảo Luật. Vậy trong thu hút và trọng dụng nhân tài, trao thẩm quyền tự chủ mạnh hơn, sâu hơn trong cơ chế tuyển dụng, sử dụng nhân tài, theo ông, điều này có cần thiết?
TS TRẦN ANH TUẤN Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ
TS Trần Anh Tuấn: Tư tưởng phân cấp, ủy quyền là tư tưởng xuyên suốt trong quá trình xây dựng Dự thảo Luật Thủ đô. Chung quy lại, để thu hút trọng dụng nhân tài tốt, xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ công chức của Thủ đô trong thời gian tới, trong dự thảo Luật đã có một số quy định tạo điều kiện thuận lợi. Ví dụ như về biên chế, quy định giao cho Hà Nội quyết định biên chế trên cơ sở vị trí việc làm, và chịu trách nhiệm quyết định của mình; cùng với có cơ chế kiểm soát quyền lực.
Khi phân cấp về biên chế thì tuyển dụng giao cho người đứng đầu. Chủ tịch UBND quyết định các đơn vị trực thuộc thực hiện công tác lựa chọn người phù hợp. Đối với những người đã nghỉ hưu thì có thể thực hiện cơ chế độc lập nhưng vẫn phát huy được vai trò, năng lực của họ.
Muốn có chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài, chúng ta phải xác định tiêu chí thế nào là nhân tài. Ví dụ, chúng ta đang thực hiện chính sách trọng dụng những thủ khoa. Tôi cho rằng, đây mới chỉ là nguồn. Thủ khoa là những người có kết quả học tập tốt, có tiềm năng để về đơn vị rồi đào tạo, bồi dưỡng, nhưng chưa chắc đã là người có tài năng ngay từ đầu…
Theo tôi, có 3 tiêu chí xác định nhân tài. Thứ nhất, có tư cách, phẩm chất đạo đức, tinh thần cống hiến. Thứ hai, có trình độ, năng lực vượt trội hơn so với người khác. Thứ ba, phải có sản phẩm.
Hiện nay, chúng ta vẫn đang có tình trạng sử dụng người thông qua bằng cấp. Tuy nhiên, có nhiều người chỉ tốt nghiệp cử nhân nhưng họ có thể làm được rất nhiều việc để giải quyết điểm nghẽn, khó khăn trong công việc mà không ai làm được. Đây mới là người giỏi, chứ không phải ai học cao hơn là người giỏi.
Khi chúng ta xác định được tiêu chí thế nào là nhân tài, chúng ta sẽ xây dựng được các chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài phù hợp. Sau khi đã tìm được nguồn thì phải có chính sách bồi dưỡng đào tạo và giao việc để họ được khẳng định và trưởng thành trong công việc. Nếu không làm được sẽ không có khả năng giữ chân được người tài.
Những nội dung trên, trong dự thảo Luật Thủ đô ban đầu đã chỉ đạo và đưa vào nhiều quy định. Quốc hội đã bàn nhiều. Trên cơ sở đó, chúng ta hoàn thiện các chính sách để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Nếu không có chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài tốt thì chính chính sách đặc thù trong dự thảo Luật sẽ khó thực hiện được như mong muốn, như: Phát triển đô thị, xây dựng giao thông, phát triển khoa học công nghệ, môi trường, an sinh xã hội… Kể cả xây dựng chính quyền hiệu lực, hiệu quả, cải cách hành chính thì yếu tố con người cũng là yếu tố quyết định. Yếu tố con người được thể hiện rõ nét, đột phá qua chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài.
TS Nguyễn Viết Chức: Tôi băn khoăn phân cấp phân quyền thực hiện như thế nào, càng cụ thể càng tốt. Nhưng còn việc nữa là vai trò của cá nhân và tập thể. Vai trò của cá nhân rất quan trọng. Người tài mà chạy đến với người tuyển dụng cũng tốt nhưng để người tuyển dụng đi tìm người tài mới là quan trọng. Nên chăng đặt vấn đề về trách nhiệm, quyền lợi của người tiến cử. "Tội và công" của người tiến cử phải được đề cập; phải giao trách nhiệm rõ rệt cho cá nhân.
Phải có sơ kết, tổng kết, đánh giá số người tài thu hút được; từ đánh giá thực tiễn mới sát được vấn đề. Cuộc sống vẫn là bài học tốt nhất, việc trọng dụng, thu hút nhân tài phải trên cơ sở thực tiễn. Tôi cho rằng ngoài việc có chương riêng về thu hút nhân tài nhưng cần có sơ kết đánh giá hiệu quả chính sách thu hút nhân tài (như thu hút thủ khoa, vận động viên, diễn viên...). Tổng kết xem vướng mắc ở đâu, lĩnh vực nào cần tuyển để lựa chọn, bồi dưỡng cho phù hợp và qua thử thách. Thủ khoa được ưu tiên ở mức tuyển dụng, không phải 1 năm thực tập... cũng là tốt. Sau đó giao việc, tăng lương và có đánh giá.
Người tài cần có sản phẩm cụ thể đã được chứng minh chứ không chỉ riêng vấn đề bằng cấp giỏi. Nhà nước tạo điều kiện tốt nhất để người tài đó phát huy được tài năng. Người tài thời nào cũng cần và thời nào cũng có. Câu chuyện cốt yếu là cách làm, cơ chế chính sách để trong dụng nhân tài, đặc biệt là tại Luật Thủ đô.
TS Trần Anh Tuấn: Theo tôi, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu có vai trò quan trọng trong vấn đề nguyên tắc tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách. Trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình ra Quốc hội vừa rồi, chúng ta thấy có nhiều điểm rất quan trọng để tạo điều kiện cho Hà Nội phát triển.
Thứ nhất, là đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền trong vấn đề tuyển chọn. Thứ hai số lượng biên chế phân cấp cho Hà Nội hiện chưa phù hợp, cần phân cấp cho Hà Nội. Thứ ba, phương thức tuyển chọn, ký hợp đồng cần thay đổi theo hướng: Ai dùng thì người đó tuyển. Và cho phép ký hợp đồng làm chuyên môn.
Tôi nghĩ cần phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền để thực hiện các chính sách có tính đột phá. Một điểm nữa là cần thay đổi tư duy không lấy bằng cấp, tuổi tác, kinh nghiệm để làm tiêu chuẩn tuyển chọn nhân tài".
Bạn HOA THANH GIÁP hỏi:
Kết quả thực hiện chính sách thu hút, sử dụng nhân lực chất lượng cao theo quy định của Luật Thủ đô năm 2012 chưa thực sự hiệu quả, theo bà nguyên nhân do đâu?
TS ĐOÀN THỊ TỐ UYÊN Trưởng khoa Pháp luật Hành chính - nhà nước, trường Đại học Luật Hà Nội
Thời gian qua, các cơ quan của Hà Nội đã chú trọng trong vấn đề thu hút, trọng dụng người tài, đã xây dựng các chính sách cho vấn để này. Nhưng thẳng thắn nhìn nhận là vẫn chưa đạt hiệu quả như mong muốn, mới chủ yếu thu hút người tài qua thành tích học tập xuất sắc. Việc thu hút người tài qua thực tiễn, quá trình làm việc trong các lĩnh vực chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
Kết quả thực hiện chính sách thu hút, sử dụng nhân lực chất lượng cao theo quy định của Luật Thủ đô năm 2012 chưa thực sự hiệu quả có nhiều nguyên nhân, trong đó có cả nguyên nhân lớn là vị trí việc làm có thể chưa giúp người tài phát huy hết được năng lực, sở trường.
Cùng đó, chế độ chính sách dành cho những người tài chưa đủ hấp dẫn để giữ chân được họ vì còn những rào cản, điểm vướng về thể chế. Do đó, với lần sửa đổi Luật Thủ đô lần này, cần đánh giá rõ hơn về thực tế, để đưa ra các cơ chế, chính sách thực sự nổi bật, phù hợp hơn để Hà Nội có thể thu hút, trọng dụng được nguồn nhân lực chất lượng cao.
Bạn TRẦN THỊ HOÀ TRÂN hỏi:
Nhiều ý kiến cho rằng, người tài không có nghĩa là người thông minh nhất, có nhiều bằng cấp nhất và học vị cao nhất, mà là người phù hợp nhất với công việc, đạt được kết quả cao nhất trong việc được giao, có tầm nhìn và khả năng phát triển trong tương lai. Theo ông, Luật có cần đưa ra những tiêu chí cụ thể về nhân tài, kèm theo đó là những chính sách phù hợp với từng đối tượng?
TS NGUYỄN VIẾT CHỨC Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục thanh niên thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội (hiện là Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội)
Tôi cho rằng quy định càng kỹ bao nhiêu, càng cụ thể bao nhiêu trong Luật thì thực hiện sẽ càng đúng.
Tôi lưu ý có 2 loại là người tài: Một người tài phải có sản phẩm được chứng minh; hai là người học giỏi, có ý chí tốt là điều kiện, tiềm năng trở thành người tài, trước mắt trở thành người thạo việc thì cần quy trình khác. Tài là tài rồi chứ từ giỏi để thành người tài rất khác nhau, vấn đề là phải phân biệt người tài và giỏi.
Đồng thời tôi xin nhấn mạnh phải dân chủ, công khai, minh bạch quyền và trách nhiệm, thậm chí tên của người tuyển dụng phải rõ ràng. Chọn được người tài, người giỏi là thước đo của người lãnh đạo quản lý. Người tài, giỏi ở cấp nào, giỏi mức nào là thước đo, gắn liền với người được tiến cử. Người tiến cử và người được tiến cử phải gắn liền với nhau.
Việc tuyển dụng ở Hà Nội phải khác, năng lực trình độ phải khác, lương khác... vì thế cơ chế chính sách đặc thù cũng khác. Tất cả các vai lãnh đạo quản lý, chuyên môn giúp việc phải có trách nhiệm cụ thể khi tuyển dụng thì mới đào tạo bồi dưỡng đúng được người tài, người giỏi.
Bạn PHAN CÔNG SINH hỏi:
Có ý kiến cho rằng, kinh phí để thực hiện chính sách hỗ trợ một lần theo tinh thần của Nghị quyết số 14/2013/NQ-HĐND về chính sách trọng dụng nhân tài trong xây dựng, phát triển Thủ đô còn thấp. Ngoài ra, các đối tượng được tuyển dụng theo chính sách thu hút của TP không được hưởng thêm chính sách ưu đãi nào khác về lương và thu nhập so với các cán bộ, công chức, viên chức khác. Ông bình luận như nào về việc này, theo ông, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cần có quy định để cải thiện thực tế này?
TS TRẦN ANH TUẤN Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ
Vấn đề đãi ngộ nhân tài thông qua tiền lương, tiền thưởng, trợ cấp, hỗ trợ và các điều kiện sinh hoạt khác là rất quan trọng vì thuộc trong nội dung trọng dụng nhân tài.
Theo tôi, khi muốn thu hút, trọng dụng nhân tài thì không nên rụt rè, chặt chẽ về tiền bạc. Ngày xưa các bậc quân vương nuôi quân 3 năm chỉ dùng một giờ. Để thu hút người tài về với mình, người ta còn 3 ngày một tiệc nhỏ, 5 ngày một tiệc lớn mà vẫn chưa đạt kết quả. Mục tiêu phát triển Thủ đô không thể lấy tiền để đo được.
Vì vậy, dự thảo Luật Thủ đô cũng cần cho Hà Nội một tư duy thoáng, cởi mở hơn về cơ chế tài chính để thực hiện thành công việc thu hút, trọng dụng nhân tài. Nhân tài tụ hội sẽ tạo nên, sẽ làm mạnh lên “nguyên khí” cho Thủ đô phát triển".
Bạn TRỊNH KHÔI NGUYÊN hỏi:
Theo bà để chính sách này thực sự hiệu quả, bà có góp ý gì cho Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) về nội dung thu hút nhân lực chất lượng cao và chế độ, chính sách trọng dụng nhân tài?
TS ĐOÀN THỊ TỐ UYÊN Trưởng khoa Pháp luật Hành chính - nhà nước, trường Đại học Luật Hà Nội
Để thực sự thu hút được nhân tài, quan trọng nhất là tạo thể chế pháp luật, cụ thể rõ về những chính sách, các điều kiện, tiêu chuẩn, đúng vị trí việc làm, có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cho các người tài.
Bên cạnh đó, phải có môi trường, tạo điều kiện cho họ làm việc, cống hiến. Phải có lộ trình, trực tiếp đi vào Dự Luật thì một mình Điều 17 chưa đủ, cần phải cụ thể thêm các nội dung, phân quyền, phân cấp, ban hành chi tiết.
Nếu chỉ giữ một mình Điều 17, có thể lồng ghép thêm các nội dung vào các điều liên quan nhà ở, an sinh xã hội, y tế... Đồng thời, có thể thêm một khoản nhỏ, nhân tài thì được hưởng các chính sách gì…
Bạn TRẦN THANH HÙNG hỏi:
Thưa TS Trần Anh Tuấn, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) vừa được trình và thảo luận lần đầu tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV. Dự Luật lần này đã được xây dựng công phu và có nhiều điểm mới nổi bật, đặc biệt là những cơ chế, chính sách đột phá để thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô. Là người tham gia sâu vào quá trình xây dựng Dự thảo Luật, theo ông, đâu là những điểm ấn tượng nhất của Dự thảo Luật Thủ đô lần này?
TS TRẦN ANH TUẤN Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ
Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ thay thế cho Luật Thủ đô được ban hành năm 2012 với nhiều điểm mới, với nhiều chính sách có tính đột phá, vượt trội. Một trong các tư tưởng chính của dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền để thực hiện các chính sách đột phá ở 9 lĩnh vực khác nhau nhằm tháo gỡ, tạo cơ chế cho Thủ đô phát triển.
Tôi thấy nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) được xây dựng công phu, có sự tham gia của nhiều nhà khoa học, lãnh đạo các cơ quan ban ngành trung ương, chính quyền Thủ đô và người dân.
Điều quan trọng nhất, muốn thực hiện các chính sách đột phá, vượt trội đó, chúng ta phải quy định và phải thực hiện thành công chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Thủ đô. Chính sách nhân tài này của Thủ đô cần phải tiếp thu các ý kiến của Đại biểu Quốc hội để bổ sung, hoàn thiện thêm. Điều đó sẽ tạo nên điểm nhấn, dấu ấn bứt phá mạnh mẽ nhất cho 9 chính sách trong Luật Thủ đô đi vào thực tiễn, góp phần xây dựng Thủ đô Hà Nội là Thủ đô "Văn hiến, Văn minh và Hiện đại".
