TS Bùi Văn Thành (Vụ Giáo dục dân tộc, bộ Giáo dục và đào tạo).
Làm bùa dễ, giải bùa khó
Đó là lời cảnh báo của nhà nghiên cứu văn hóa Bùi Văn Thành (Vụ Giáo dục dân tộc, Bộ Giáo dục và Đào tạo) dành cho những người đang có ý định làm bùa yêu.
Ông Thành cho biết, người Mường có rất nhiều thuật phù thủy bí ẩn mà bùa yêu chỉ là một phần rất nhỏ trong số đó. Bùa yêu có nhiều loại và việc làm bùa không quá khó đối với các thầy Trượng cao tay.
Là một thành viên trong cộng đồng dân tộc Mường, ông Thành không mấy xa lạ với các loại bùa yêu này. "Ngày xưa, khi người ta còn đi chân đất, chưa có giày, dép như bây giờ, loại bùa yêu phổ biến nhất là bùa vết chân.
Người làm bùa sẽ đi theo người mình yêu và cố gắng quan sát. Khi nào thấy người đó giẫm vào vết chân mà mình đã để lại thì đọc một câu thần chú. Người kia sẽ yêu mình say đắm, yêu không dứt ra được" - Ông Thành kể.
Một loại bùa yêu khác cũng rất phổ biến vào thời đó là bùa cà quẹo (cà dại). Người ta cho mấy quả cà quẹo vào chiếc túi vải, buộc lại, đọc một câu thần chú rồi mang túi cà nhét vào giỏ, vào túi quần, túi áo của đối tượng hoặc mang đến tận nhà người đó, nhét vào bất cứ chỗ nào có thể.
Thậm chí, nếu nhà người kia xa quá không thể mang đến mà nhét vào được thì nhét luôn vào nhà của mình, xong cũng đọc một câu thần chú.
Thực ra, người Mường sử dụng bùa yêu rất phổ biến. Nếu bố mẹ thích con trai mình lấy một người con gái nào đó mà mình đã ưng bụng nhưng con trai họ lại không thích cô gái ấy.
Họ bảo thế nào cũng không nghe, dỗ thế nào cũng không chịu lấy. Chẳng khó gì trong việc điều khiển con trai theo ý mình, họ chỉ cần sắm một chai rượu nút lá chuối đến nhà thầy Trượng bảo thầy làm thế nào tách chúng nó ra thì mọi chuyện sẽ đâu vào đấy
Ngược lại, nếu con họ cố sống, cố chết đòi lấy một người mà họ không tán thành, họ cũng sẽ đến nhờ thầy Trượng dùng bùa ghét để tách chúng ra. Nhiều khi, chỉ vì tình cờ uống một ngụm nước, ăn một quả ổi, chạm tay vào vai áo... của một ai đó, người ta cũng trúng phải bùa yêu.
Thầy Trượng đang chuẩn bị cho nghi lễ thiêng liêng của người Mường.
Tuy nhiên, ai đã trót làm bùa yêu dù sớm hay muộn cũng đều phải tìm cách hóa giải để tránh việc chết cả đôi. Nhưng điều đáng nói là việc giải bùa không đơn giản như việc làm bùa. Thậm chí có người có thể làm được bùa yêu nhưng lại không biết cách giải bùa.
"Một điều rất đặc biệt của bùa yêu là người nào làm người ấy giải. Bùa yêu đó trước đây do thầy nào làm thì bây giờ phải do chính thầy đó giải, người khác không giải được.
Điều này cũng giống như việc cửa nhà anh, chỉ có anh mới có chìa khóa để mở nó. Trừ khi, đó phải là một người vô cùng cao tay, thuộc tất cả các bài bùa khác nhau may ra mới có thể giải được. Nhưng để tìm được một ông thầy cao siêu như vậy là cực kỳ khó" - Ong Thành cho biết.
Có những cụ già 70 tuổi, 80 tuổi, khi thấy mình đã gần đất, xa trời đành tiết lộ chuyện ngày trước mình có làm bùa yêu cho chúng lấy nhau và dặn chúng phải lo đi hóa giải kẻo có ngày chết cả đôi.
Nhưng rất nhiều trường hợp, thầy Trượng, người làm ra những chiếc bùa yêu đó đã chết trước khi họ tìm đến xin cách giải trong khi các thầy Trượng khác cũng phải bó tay.
Cho nên, chuyện quan tài chồng vừa đưa ra khỏi cửa thì trong nhà, vợ cũng chết theo không hề hiếm. Nhà nghiên cứu văn hóa Bùi Huy Vọng cho rằng những chuyện như thế này tuy chưa rõ thực hư nhưng thời nào cũng có trong cuộc sống của người Mường.
“Chơi dao sắc có ngày đứt tay…”
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa Mường, bùa yêu rất nguy hiểm vì bất cứ sự gán ghép không tự nhiên nào cũng sẽ dẫn đến những yếu tố không phù hợp.
"Nhiều trường hợp, khi còn đang yêu, đang theo đuổi, ta luôn thấy ở người kia chỉ toàn đức tính tốt đẹp, không thể chê vào đâu được. Mặc dù người đó không yêu ta nhưng ta vẫn cố làm mọi cách để có được họ.
Trong khi đó, người kia có thể có một vài điểm đáng yêu nhưng bản chất của họ lại không tốt như ta nghĩ. Đến khi lấy về nhà, họ mới dần dần bộc lộ bản chất con người mình. Lúc đó, ta có hối hận thì cũng đã muộn" - Ông Thành nhận định.
Mặt khác, một người bị bùa yêu, dù về căn bản vẫn là họ, không khác biệt là mấy ngoài chuyện bỗng dưng yêu thương một người khác nhưng sẽ luôn chịu một sự ức chế vô hình nào đó khiến họ phải sống trong một trạng thái không tỉnh táo.
Cảm nhận, đánh giá của họ đối với thế giới xung quanh sẽ không thể chân thực, chính xác như một người bình thường. Nhầm lẫn, đãng trí, quên quên nhớ nhớ... là những vấn đề có thể dễ gặp phải ở những người bị bùa yêu.
Và không có gì đảm bảo rằng, họ sẽ không gây ra những chuyện dở khóc dở cười vì sự không tỉnh táo đó. "Hơn nữa, bùa yêu phải tuyệt đối bí mật, nếu bại lộ, hiệu lực của nó sẽ không còn.
Nếu để người yêu của ta biết được rằng ta đã dùng bùa yêu đối với họ, họ sẽ quay ra thù ghét ta hơn xưa gấp bội. Khi đó, dù ta có yêu họ đến mấy cũng không thể cứu chữa được" – Nhà nghiên cứu văn hóa Bùi Huy Vọng cho biết thêm.
Điều đáng nói nhất đối với những người muốn sử dụng bùa yêu là phải thề trọn đời cùng sống cùng chết với người mà họ lấy về làm vợ, chồng. Sau khi bùa yêu có hiệu lực, số mệnh của hai người sẽ chập làm một, suốt đời gắn bó, yêu thì rất yêu nhưng chết cũng phải cùng chết.
Người nào sợ chết mà đi hóa giải thì hiệu lực của bùa yêu cũng hết, đồng nghĩa với việc tình yêu cũng không còn tồn tại, người kia sẽ quay ra ghét mình như cũ, thậm chí ghét cay ghét đắng, ghét đến mức không muốn nhìn mặt nhau.
Với những cặp vợ chồng đã chung sống lâu năm, có con có cháu, may ra, họ còn có thể tiếp tục sống với nhau vì nghĩa, vì hạnh phúc của những đứa con.
Nhưng cũng có trường hợp, họ sẵn sàng bỏ nhau hoặc vẫn chung sống nhưng đối xử với nhau như kẻ thù. Đó đúng là những bi kịch khiến người trong cuộc phải đau lòng. Thực tế cho thấy rất nhiều người đã phải trả giá đắt vì bùa yêu.
| Chưa được khoa học kiểm chứng Xung quanh những vấn đề liên quan đến bùa yêu, nhà nghiên cứu văn hóa Bùi Văn Thành cho rằng: Văn hóa Mường là mảnh đất màu mỡ và hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu. Thực tế nhiều người đã thành danh nhờ đi sâu vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, rất út người dám bỏ công nghiên cứu về bùa yêu nói riêng cũng như các thuật phù thủy của người Mường nói chung, bởi vì nó quá bí ẩn và được bảo mật quá kỹ càng bởi những nguyên tắc cổ xưa. Dù chưa rõ thực hư chưa được khoa học kiểm chứng nhưng bùa yêu vẫn luôn tồn tại trong đời sống người Mường. Tuy vậy, thiết nghĩ, chuyện tình cảm nên để chúng diễn ra một cách tự nhiên thay vì dùng bùa ngải chế ngự. Bởi, đó là quy luật trái tim thì hãy để trái tom hành động theo cách của nó. |
